Język perski - alfabet irański - historia powstania nowoperskiego języka farsi
Języki irańskie – podrodzina języków indoeuropejskich, którymi posługuje się przeszło 100 mln osób zamieszkujących Bliski i Środkowy Wschód oraz Azję Środkową. Wśród nich najbardziej rozpowszechnione na 2010 rok są: perski (75 mln), paszto (40 mln) i kurdyjski (32 mln). Języki irańskie wyodrębniły się około 1500 roku p.e.ch., z indoirańskiej wspólnoty językowo-kulturowej. W okresie staroirańskim (1500-300 rok p.e.ch.) języki staroirańskie podzieliły się na cztery grupy terytorialne (południowo-zachodnią, południowo-wschodnią, północno-zachodnią i północno-wschodnią), które w zasadzie istnieją do dziś. Najstarsze zapisy języków irańskich pochodzą z VI wieku p.e.ch. – jest to święta księga zaratusztrianizmu Awesta w języku awestyjskim oraz napisy naskalne w języku staroperskim. Najważniejszym językiem tej rodziny jest język perski, który przez długi czas był językiem klasycznym. W swoim rozwoju przeszedł od języka staroperskiego, przez średnioperski (pahlawi) aż do nowoperskiego.
 |
| Języki i dialekty perskie, irańskie - występowanie |
Język perski, nowoperski (per. فارسی fārsī) – język z grupy irańskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się ponad 50 mln mówiących, zamieszkujących głównie Iran (40 mln), Afganistan (7 mln) i Irak (200 tys.). Jest on jednocześnie lingua franca dla blisko 80 mln mieszkańców Środkowego Wschodu. Do najważniejszych odmian języka perskiego, klasyfikowanych także jako odrębne języki, zalicza się: gilani, mazandarani, luri, bahtiari (Iran), hazaragi i aimak (Afganistan) oraz gurani (Irak). Natomiast tadżycki, również klasyfikowany jako odmiana perskiego lub odrębny język, uznany został za oficjalny język Tadżykistanu.
Język perski czyli farsi jako język urzędowy Iranu funkcjonuje pod nazwą farsi = 'język perski', a jako język urzędowy Afganistanu (obok języka paszto) - dari - 'język dworski' lub kabuli - 'język kabulski'. Kwestią dyskusyjną dla wielu językoznawców pozostaje status dari - czy jest to dialekt perskiego, czy też osobny, bardzo bliski perskiemu, język. Obszar występowania języka perskiego z jego odmianami to Iran, Afganistan, Bahrajn, Tadżykistan i inne kraje tej okolicy. Liczba mówiących językiem perskim we wszystkich jego odmianach to ponad 75 milionów ludzi (na rok 2010). Język perski jest językiem urzędowym w takich państwach jak Iran, Afganistan, Tadżykistan.
