Pierwsza lekcja sufizmu

Gatheka - Pierwsza lekcja sufizmu

Słowo Sufi pochodzi od aramejskiego i arabskiego słowa Safa lub Saf, dosłownie znaczy Czysty, Święty, Mądry - nieskalany sporami, konfliktami, egotycznymi występami i promowaniem własnego ja, wolny od małego ego. W języku greckim słowo Safa przyjmuje postać Sophia, w spolszczeniu Sofia, i oznacza Mądrość, podobnie jak Sufi - Czysta Mądrość Boża. Mówi się, że zalążek Sufizmu istnieje od początku ludzkości, gdyż Mądrość jest duchowym dziedzictwem człowieka, dziedzictwem dusz oczyszczonych. Dlatego żadna szczególna osoba nie może być podawana jako założyciel sufizmu, gdyż mistycyzm czy sufizm był wyraźnie objawiany i szeroko rozpowszechniany w czasach, gdy świat ludzi się intensywniej duchowo rozwijał. O sufizmie mówi się, że jest on tasawwuf - duchową stroną, istotą wszystkich objawionych religii, duchowością, mistyką i gnozą wielkich tradycji objawionych przez proroków. Sufizm historycznie wywierał wpływ na wszystkie tradycje religijne jakie pojawiały się w obrębie jego występowania. Na wschodzie mawia się, że suficka umysłowość zrodziła się wśród semickich ludów Arabii i Bliskiego Wschodu, duch oddania i uwielbienia Boga oraz pewien ezoteryzm czy hermetyzm wywodzi się z Persji, a duchowe dopełnienie sufizmu pochodzi z Indii. 

Hazrat Pir Tahir Pak Subuh

Naturą Sufich jest Czystość, Świętość, Czysta Mądrość, a słowo Safa wskazuje na czystość myśli, uczuć, intencji, na czystość umysłu i duszy. Sufi jest istotą duchową oczyszczoną ze wszelkich naleciałości światowego emocjonalizmu i prymitywizmu. Sufi nie jest pomieszany sprzecznymi wpływami i dążeniami otoczenia, jest wolny od wpływów otaczającego świata. Sufi z natury oczyszcza się aż do rdzenia swej istoty, aż do głębi duszy, utrzymuje Boga na najwyższym piedestale, nie pozwala ziemskim ograniczeniom i rozróżnieniom odzwierciedlić się w swoim sercu, które odzwierciedla jedynie Boga i trwa w łączności mistycznej z Bogiem. Z czystą naturą Sufich nie mogą się zmieszać ani wpływy złego czy dobrego towarzystwa, ani dogmaty poszczególnych wiar czy wierzeń, ani obcowanie z ludźmi niskich czy wysokich klas społecznych. Wpływy świata zewnętrznego nie mylą, nie wywołują pomieszania, nie zmieniają czystego stanu wnętrza duszy Sufich. W swojej adaptatywności Sufi pokazuje żywy ideał Powszechnego Braterstwa Duchowego. 

Współcześni pisarze często czynią błędy pisząc o sufizmie jako o perskiej filozofii czy ezoterycznej stronie islamu, a niektórzy trwają w błędnym przekonaniu, iż są to wpływy wedanty czy buddyzmu na islam lub mistyka muzułmańska. Niektórzy patriotyczni pisarze orientalni określają sufizm jako pochodną islamu ażeby zabezpieczyć wiarygodność ich własnej religii czy jej stronnictwa, podczas gdy pewni pisarze zachodni usiłują wygrać sufizm dla chrześcijaństwa. W rzeczywistości, zgodnie z uświęconą historią jaką Sufi dziedziczyli z pokolenia na pokolenie, jasno wynika, iż sufizm nigdy nie stanowił własności żadnej rasy, narodu, kultury, religii, ponieważ różnice i cechy własne są właśnie iluzjami, błędami postrzegania, zaciemnieniami, brudami, z których uczniowie suficcy się oczyszczają. Sufi poprzez oczyszczenie się od ziemskich iluzji, rojeń ideologicznych, omamień i przywidzeń ożywia głęboko duchowe, wpisane w istotę każdej ludzkiej duszy boskie nauki moralne ujmowane pojęciami takimi jak Światło, Prawda, Harmonia, Piękno i Miłość, a przez to uzyskuje stan wyrzeczenia się egotycznych brudów, cieni i skalań ze swojej powierzchni i osiąga wyzwolenie ze wszystkich ograniczonych ziemskich punktów widzenia, także w dziedzinie nauk moralnych. Duchowość i mistyka posiada wiele dobrych wznoszących aspektów, jednak Sufi zmierza ku Ścieżce Prawdy i Objawienia, swemu ostatecznemu celowi, ku totalnemu pojednaniu z Bogiem, z Istotą Absolutną, Najwyższą i Ostateczną. 

W zanurzeniu się, w zjednoczeniu z Prawdą Absolutną, jedyną, najwyższą i ostateczną, z Prawdą którą jest Bóg widzi Sufi cel swojego życia i życiowych ziemskich zmagań, ale Prawda ta jest objawiana i nie można się jej nauczyć z żadnej książki. Prawda Boża jest wspólna wszystkim filozofiom, religiom i mistycyzmom. W urzeczywistnieniu Czystości i Prawdy, w Bogu Absolucie Sufi znajduje swoje zbawienie, wyzwolenie czyli Nadżat. Słowo Sufi pochodzi od perskiego terminu oznaczającego Mądrość. Z oryginalnego rdzenia tego słowa można wyprowadzić wiele słów pochodnych, a pośród nich, greckie słowo Sophia (Sofia) które dla ludzi na zachodzie jest jednym z najciekawszych do rozważań. Mądrość bowiem jako wynikła z Czystości i Prawdy jest mocą ostateczną, koroną człowieczeństwa, koroną czy perłą duchowości, mistyki, gnozy czy hermetyzmu. Punkt widzenia Mędrca jest zwykle odmienny od punktu widzenia zwykłych, prostych i szczerych wyznawców jakiejkolwiek religii czy teologicznych filozofii. Mędrzec widzi i rozumie rzeczy, osoby oraz zjawiska z punktu żywej boskiej Prawdy (Haqq, Emet), a nie z punktu wyuczonych nawykowo i zreinterpretowanych w ludzkich umysłach refleksji i dogmatów. Mistycy i Mędrcy duchowe ideały oparte na bezpośrednim wglądzie w Prawdę i Objawieniu Bożym przekazywali zwykle niewielkiej grupie uczniów wybrańców podążających prostą drogą ku Prawdzie. W różnych okresach czasu, w różnych epokach, pojawiali się wielcy Sufi, którzy gromadzili wokół siebie szkoły mistyczne, szkoły duchowego rozwoju, a niektórzy z nich otrzymywali od Boga większą misję prorocką, misję proroka ostrzegającego czy prostującego ścieżki ludzkie ku Bogu. Szkoły sufickie są zgromadzeniami opisywanymi także jako Bractwa Prorockie, a od niektórych z nich z czasem powstawały religie objawione lub religijne reformacje. 

Mądrość Boża podobnie jak roślina, może być zasadzona w różnych warunkach glebowych i klimatycznych, ale nie wszędzie, nie na każdej glebie wyrośnie, a w wyraźnie odmiennych warunkach klimatycznych ta sama roślina może przybrać odpowiednio odmienną postać, chociaż zachowuje wszystkie swoje istotne, charakterystyczne cechy. Podobnie Mądrość Boże, przekazywana w różnych warunkach narodowych czy cywilizacyjnych przybiera nieco odmienną postać, chociaż jest ciągle tą samą Prawdą Objawioną przez tego samego Boga, Absolut, który jeden jest, nieskończony, wszechobecny. Kontemplując, studiując i rozważając prorockie przekazy i objawienia należy zatem skupiać się na istotnych cechach wspólnych, a nie na odmiennościach, które siłą rzeczy muszą się pojawić z powodu różnic w mentalności i stanie duchowym ludzi, warunków cywilizacyjnych i kulturowych. Mądrość Boża udzielana przez Sufich Proroków, jest co do istotnej treści zawsze taka sama, a pewne różnice powodowane są poprzez odmienne warunki środowiskowe w których działał Prorok, Wysłannik Boży. Światłe, oświecone Prawdą Bożą dusze Sufich pojawiały się we wszystkich czasach, a bywało i tak, że fala oświecenia spływała na całą ludzkość. Jednakże bywają też czasy, gdy prorocze dusze muszą się ukrywać, są prześladowane przez upolitycznione religianctwo, a Orędzie Sufi nawet nie znajduje zainteresowanych, co można uznać za pogorszenie stanu ludzkości i jej bardzo ciemny, mroczny okres zniewolenia. Sufi wiedzą, że po okresach ciemnych w dziejach ludzkości przychodzą okresy jasne, po okresach silnego przebudzenia duchowego, pozostała część ludzkości spowija się na jakiś czas w mrokach. Fale światła i oświecenia przepływają także przez różne kręgi cywilizacyjne, przez różne ludy i języki, a po osiągnięciu szczytu jasności i wglądu w Prawdę, fale oświecenia przemijają, co zwane jest falowaniem lub grą ciemności i światła. Cechą Sufich jest jednak złapanie silnej fali oświecającego prądu światła i utrzymanie się na jej grzbiecie, aż do zjednoczenia z Najwyższą Prawdą i Mądrością. 

Sufi są znani z tego, że jeśli tylko warunki społeczne na to pozwalają, usuwają bariery i granice oddzielające od siebie różne wyznania religijne czy szkoły filozoficzne. Sufi dokonują tego usuwania barier, granic i poróżnień poprzez pełne oświetlenie różniących konceptów dogmatycznych, a wskazanie wszystkiego tego co koncepcyjnie łączy i zespala poszukiwaczy Boga na etapie eksplorowania danego systemu religijnego, teologicznego czy filozoficznego. Mądrość jednoczy ludzkie serca, a ciemnota powoduje narastanie wzajemnych konfliktów i animozji pomiędzy różnymi grupami społecznymi, w tym wyznaniowymi. Sufi wskazują na doniosłość przekazów i objawień Proroków Bożych, powaga których nie powinna wyznawcom powstałych wokół nich religii na zachowania tłuszczy z poziomu wzajemnych antagonizmów partii politycznych interesów czy fanów drużyn piłkarskich urządzających pogromy fanów drużyny przeciwnej. Wszak bez drużyny piłkarskiej przeciwnika, nie byłoby meczów ani kibicowania, co dla Sufich jest oczywiste, ale dla jednostek ciemnych, agresywnych, zacietrzewionych w swym amoku bywa początkowo trudne do pojęcia. Dlatego sufizm zawsze był i pozostanie szkołą kwietyzmu, wyciszenia emocjonalnych obłędów, wyciszania fanatyzmów i zacietrzewień, gdyż dopiero w kultywowaniu spokoju wnętrza, wyciszenia chorobliwych eksplozji emocjonalnych możliwe jest zrozumienie błędów wszelkich fanatyzmów, dogmatyzmów, amoków fanowskich i pojęcie istoty rzeczy dla której powstało wyznanie, reformacja czy stronnictwo duchowe. Z sufickich bractw prorockich wywodzą się liczne szkoły filozoficzno-duchowe, a nawet całe systemy religijne czy mistyczne, szkoły hermetyczne i ezoteryczne (batiniyya). 

We wszystkich szkołach sufickich, we wszystkich bractwach prorockich, zasadniczy ideał pozostawał taki sam, a mniejsze czy większe różnice były w sposobie przyjmowania i próbowania adeptów, w rytuałach inicjacyjnych, w metodach praktykowania czy sile nacisku na tajemniczość lub w otwarciu dla społeczeństwa i zwykłych ludzi. Głównym naciskiem jednak zawsze jest oczyszczenie duszy, uwolnienie prawdziwej jaźni, boskiej duszy od splamień, ściemnień, grzechów, pobłądzenia, od wszystkiego co zniewala i odsuwa urzeczywistnienie, uświadomienie sobie Boga, pojęcie Absolutu. Za oczyszczeniem idzie dążenie do świętości, do doskonałości duchowej, odzyskiwanie jakości jakimi ludzkie dusze obdarzył Stwórca, Bóg, Absolut u zaranie stworzenia. Część sufickich tradycji ten proces udoskonalania duszy nazywa odzyskiwaniem obrazu czy wzorca wedle którego stworzył nas Bóg albo przejawianiem obrazu doskonałości jaką Bóg obdarza swojego wielbiciela. Sufi od zawsze stosują metody oczyszczania polegające na ścieraniu fałszywego ego, na rozpuszczaniu czy anihilacji fałszywej jaźni, która jest niczym więcej niż cieńszą czy grubszą zasłoną na duszy, zasłoną utkaną z błędów, wypaczeń, złych myśli, błędnych ideologii, grzechów, nieposłuszeństw wobec Boga Stwórcy. Ścieranie fałszywego ego, trenowanie duszy zwierzęcej, odsłania w końcu prawdziwą jaźń Bożą, boską Duszę żyjącą w człowieku, Duszę, którą stworzył Bóg z własnego Światła, Miłości i Prawdy. Cały proces praktyki oczyszczania i przejawienia boskiej Duszy, prawdziwej Jaźni jest metafizyczną i życiową transformacją, duchowym przemienieniem człowieka w istotę anielską, duchową, na obraz i podobieństwo Boże uczynioną. 

Aby podążać ścieżką suficką, trzeba umożliwić prawdziwej Jaźni, boskiej Duszy, zamanifestowanie się, przejawienie się w świecie pozorów, w świecie ziemskich iluzji, z całą mocą Prawdy i Światła Bożego. Metody rozwoju duchowego Sufich zmierzają ku przebudzeniu boskiej Duszy, ku rozwinięciu Duszy, prawdziwej Jaźni, Duszy, która jest wieczna, do której należy boskie piękno, miłość, wrażliwości, czułość, subtelność, wgląd w Prawdę, obcowanie z Bogiem. Sufi modli się do Boga nieustannie, w każdej chwili swojego życia, a na określenie Boga używa i preferuje użycie słów i pojęć, których subtelne jakości i wibracje pozwalają łatwiej nawiązać łączność z żywą istotą Boga. Sufi zajmuje się kontemplowaniem, skupianiem i odczuwaniem Imion Boga, a także przymiotów i atrybutów Boga jakich użytkowanie zdało egzamin praktyczny doprowadzając tysiące i miliony mistycznych Dusz do pełnego oświecenia Światłem Bożym, do Prawdy i Objawienia Boga Żywego. Praktyka suficka pokazuje, że najlepszymi imionami i przymiotami są te, które sam Bóg objawił posłanym przez siebie Prorokom ostrzegającym, napominającym i prowadzącym ludzkość czyli danych w objawieniach Wielkich Proroków, dawców Przymierzy i Objawień czy doskonałych Proroków Wniebowziętych, jak przykładowo, Henoch (Idris), Noah, Zaratusztra, Abraham (Ibrahim), Izmael, Mojżesz (Musa), Eljasz, Jezus (Isa), Muhammad. 

We wszystkich okresach historii świata oraz we wszystkich starożytnych tradycjach, człowiek odnajduje ślady nawoływań i wezwań dochodzących z góry, z niebios od Boga i aniołów, skierowanych do wspólnot, narodów, ras i całej ludzkości. Wezwanie owe znane jako Orędzie Sufi zawsze było głoszone, a gdy potrzebne było bardziej, głoszone było głosem bardziej donośnym przez Proroka, Posłańca Boga o większej mocy duchowego oddziaływania i zgromadzania ludzi. Kiedy Orędzie Boże potrzebne było mniej, głoszone było przez mniejszych posłańców, głosem mniej donośnym, nawet tylko dla nielicznych wybrańców Bożych, dla uczniów Ścieżki Czystej Mądrości, dla uczniów Ścieżki Sufi. Orędzie Sufi ma za zadanie przebudzić ludzi do których zostaje skierowane, a także bywa przestrogą dla całej ludzkości, cywilizacji, wspólnoty religijnej czy narodu. Osiągnięcie wolności Duszy, osiągnięcie zbawienia czy wyzwolenia jest przedmiotem zainteresowania wielu szkół praktycznej myśli duchowej czy mistycznej, jednakże najlepiej wypełnia się tam, gdzie zachowany jest nieskażony przekaz nauk duchowych Orędzia Bożego oraz żyją mistrzowie ścieżki, którzy potrafią wspierać poszukujących w ich dążeniach poprzez odpowiednie i sprawdzone, skuteczne metody praktyki. Każdy może żyć dobrze, uczciwie i moralnie, jednak jest to tylko dobra podstawa dla mistycznej podróży ku niebiosom, ku urzeczywistnieniu Boga. Sufi zachowują dobrą, głęboką ścieżkę instrukcji praktyk wiodących ku wyzwoleniu dusz wcielonych ze wszelkich więzów, zniewoleń, grzechów i błędów. 

Metody sufickich praktyk oczyszczania i uwalniania polegają na tym, że adept stopniowo odsłania zasłony odgradzające Bożą Duszę od umysłowości, a potem zrywa zasłony ukrywające Oblicze Boga przed duszą żyjącą w ciele na tym świecie. Adept kultywuje skupianie w najgłębszych komnatach serca, które staje się Ołtarzem Boga, co pozwala na zjednoczenie z Bogiem. Ciało staje się świątynią w której serce jest ołtarzem, a całość, istota sufiego jest boskim sanktuarium, oazą świętości i doskonałości. Dla Sufich Bóg jest Absolutem i jednocześnie najgłębszą istotą wszystkiego. Bóg jest dla Sufich obiektem uwielbienia, żywego oddania i wysławiania, Bóg jest Umiłowanym ku któremu Sufi kieruje się całym sercem w każdej chwili swojego życia, zachowując przy tym zdrowy rozsądek, równowagę psychiczną oraz silną zdolność logicznego myślenia. Sufi uczą się zarówno poprzez studiowanie świętych ksiąg i mistycznych pism o wysokich walorach przybliżania do prawdy, poprzez słuchanie szlachetnych Nauczycieli, jak i z doświadczeń biegu życia, znaków i zdarzeń codzienności. Całe życie jest dla Sufich jak otwarta księga nauki życia i duchowości, chociaż Sufi także zwracają ogromną wagę na wszelkie ostrzeżenia płynące z wiarygodnych, dobrych źródeł proroczych. Człowiek może pić wodę z każdej studni, oczywiście, po sprawdzeniu i upewnieniu się, czy woda nie jest zatruta, czy nadaje się do spożywania. Upieranie się, że można pić wodę tylko z jednej wybranej  studni na ziemi graniczy z absurdem, ale wielu ludzi ulega takiemu złudzeniu, że tylko woda z ich studni jest jedynie dobrą wodą do picia. Każdy Prorok Boży, każdy wysłannik Boga posłany z ostrzeżeniem czy orędziem duchowym do ludzkości jest żywą studnią wody Bożej, niezależnie od tego czy studnia była większa czy mniejsza. Trzeba jednak pamiętać, że niektóre studnie czy źródła dają dobrą wodę ze szczególnym wskazaniem dla leczenia i uzdrawiania chorych, zatem jest wskazane, aby wodę z nich jako lek piły dusze, które chore są i źle się miewają. 

Orędzie Sufi pochodzi z jednego Źródła, którym jest Bóg, bez względu na nazwę sufickiej szkoły i lokalnej tradycji. Orędzie zawsze pochodzi od Boga, chociaż różne są imiona mędrców czy aniołów, które z polecenia Boga przynosiły Orędzie Sufi na Ziemię dla wybranych ludzi czy całej ludzkości. Ludzie uduchowieni, oddani ścieżce Prawdy (Haqq), Emet) i Objawienia Bożego (Marefa, Gnoza), ludzie, których serca miały oczy aby widzieć i uszy aby słyszeć, rozpoznawali ciągle tego samego Posłańca Bożego, ponieważ przyjmowali i rozumieli Orędzie. Powstały nawet ezoteryczne nauki mistyków o rozpoznawaniu Posłańców Bożych, o rozpoznawaniu kolejnych Proroków, ich rodzajów i o tym, że Dusza Prorocza musi mieć pewne istotne cechy dzięki którym ma się wrażenie, że za każdym razem przychodzi na ziemię do ludzkości ten sam Prorok, jakby ta sama dusza czy Esencja Boża, która niesie Pochodnię Prawdy, niesie Orędzie Boże dla ludzkości, cywilizacji, wspólnoty religijnej czy narodu. W jakimkolwiek czasie i warunkach przychodziło na Ziemię sufickie Orędzie Mądrości, w jakąkolwiek ujęte było formę, zawsze było to tym samym Orędziem, przesłaniem Mądrości Bożej. Zawsze istnieli na Ziemi ludzie mądrzy, udoskonaleni duchowo, przepełnieni Mądrością Bożą. Wśród mędrców Bożych bywali tacy, którzy posiadali większą inspirację, większą wiedzę oraz większą kontrolę nad sobą w parze z większą charyzmatyczną Mocą Bożą. Sufi wiedzą, że stanie się Sufim oznacza osiągnięcie pewnej podstawowej Mądrości i Mocy Bożej, osiągnie początków Oświecenia, Prawdy, Światła i Mocy, które z drugiej strony nie mają końca. Podjęcie ścieżki sufickiej, ścieżki Sufich (Tariqat) oznacza wejście na ścieżkę ku Bogu, ścieżkę bez powrotu, ścieżkę, która nie ma końca. 

Ludzie na tym świecie dążą do wielu rzeczy, a jako ostatniej ze wszystkich poszukują ścieżki duchowej, ścieżki rozwoju duchowego, ścieżki ku przebudzeniu, oświeceniu i wyzwoleniu. Tylko bardzo nieliczni od samego dzieciństwa jedynie poszukują ścieżki ku przebudzenia w Bogu będąc ludzkimi duszami-klejnotami, arcytrudnymi do odnalezienia w tym świecie. Wielu odkłada sprawy duchowe na później, nawet jak ma okazje aby przyjść do mistrza drogi i podjąć praktykę suficką, myślą sobie, że mają czas, długie życie i jak wychowają dzieci, wybudują dom, spełnią różne swoje marzenia, wtedy zajmą się duchowymi, mistycznymi czy boskimi sprawami, rozwojem duchowym, podróżą ku Światłu Prawdy, ku wieczystej Mądrości. Mistyk jednakże czyli dusza ludzka o mistycznych skłonnościach zajmie się poważnym i usilnym praktykowaniem na sufickiej ścieżce, a dopiero na dalszych miejscach w hierarchii ważności będzie wszystko inne, mieszkanie, budowa domu, płodzenie i wychowywanie dzieci czy jakieś światowe aktywności. Mistyków od wieków nazywano anielskimi duszami, które poznać po zainteresowaniu w modlitwach i medytacjach, w rozmyślaniach o Bogu, w poszukiwaniach ścieżki ku oświeceniu, w podjęciu inicjacyjnej ścieżki duchowego rozwoju. Mistyk niczego w życiu nie zaniedbuje, nie porzuca ważnych spraw ani życiowych obowiązków, jednak dążenie do Boga i sprawy ścieżki rozwoju duchowego są dla mistycznej osoby, dla anielskiej duszy, najważniejsze. Bóg i Prawda są zawsze na pierwszym miejscu, a serce mistyka jest ołtarzem Boga i boskiej Prawdy, ołtarzem o którego czystość mistyk dba w jak najlepszy sposób. 

Życie mistyków ma charakter modlitewno-medytacyjny, także ascetyczny, a wszelkie praktyki duchowe jakie wypełnia mistyk są jak nakręcanie zegara, który potem przez jakiś czas dobrze i precyzyjnie pokazuje czas na różne rzeczy. Kolejna praktyka znów nakręca zegar albo jak kto woli dostraja do nuty dnia płynącej ze Źródła inspiracji, prosto od Boga. Mistyk w modlitwach i medytacjach przedstawia Bogu wszystkie kwestie swojego życia, a potem Bóg prowadzi mistyka prawidłową Drogą. Ludzie, którzy nie są od wewnątrz prowadzeni przez Boga, nie są mistykami, nie są ludźmi Ścieżki (Tariqat). Mistyk, człowiek ścieżki duchowej otrzymuje prowadzenie od Boga, tak w swoim sercu jak i poprzez żyjących duchowych przewodników ścieżki mistycznej takich jak Szajch czy Szach (Sheikh, Shah), Murszid, Pir czy Buzurg. Rolą Szejcha jest udzielanie inicjacyjnych błogosławieństw wybranym uczniom mistycznej ścieżki, wspieranie mocą boskiego błogosławieństwa (Barakat), wskazywanie praktyk duchowych, dzielenie się naukami duchowymi, ostrzeganie przed niebezpieczeństwami, prowadzenie spotkań modlitewno-medytacyjnych na których doskonalone są i rozwijane trudniejsze praktyki sufickie. Rola Szajcha na tym świecie nie jest łatwa, a wymaga głębszego prowadzenia przez Boga, czystszego serca i mocniejszego osadzenia na ścieżce jak i w Bogu. Rola Murszida oraz Pira (Starszego Mistrza) jest jeszcze trudniejsza i poważniejsza, a dotyczy pracy duchowej z tymi, którzy są Szajchami lub Murszidami oraz dbałością o poprawne przekazywanie Orędzia Sufi przyszłym pokoleniom. Szajch to zawsze ktoś kto jest bardziej osadzony na ścieżce, głębiej przebudzony w Bogu z pośród ogółu Sufich oraz Murid (Uczniów, Adeptów, Inicjowanych) lokalnej wspólnoty Drogi. Osiągnięcie pozycji Szajcha (Przewodnik) czy Murszida (Nauczyciel, Mistrz) nie jest kwestią nominacji w jakiejś organizacji, ale owocem widocznym w otrzymanych od Boga darach, zdolnościach, mocach, a także owocem uznania zasług i jakości pracy duchowej dla pożytku społeczności mistyków oraz Sufich. 

Wtajemniczenie na ścieżce sufickiej ma kilka stopni, a Murid jest przyjętym uczniem Ścieżki Sufi, jest osobą, która otrzymała inicjacyjny przekaz instrukcji praktyk przynajmniej od Szajcha lub Murszida oraz wiernie kultywuje otrzymane praktyki przez długi okres czasu. Praktyki dawane są na długi okres czasu, często na wiele lat, a bywa, że na całe życie. Jest taka część praktyk, które wypełnia się indywidualnie w ramach domowej modlitwy i medytacji, a jest taka część, którą wypełnia się na spotkaniach grupy Murid opartych na regularnych podstawach, gdyż wymagają prowadzenia przez Szajchów mistycznej ścieżki, o co na Zachodzie, w Europie czy Ameryce, nie jest łatwo. Praktyka indywidualna i grupowa są dla mistyków jakby dwiema nogami dzięki którym porusza się naprzód ku Bogu i przebudzeniu w Bogu. Brak jednej nogi oznacza poważne utrudnienie i spowolnienie, a nawet uniemożliwienie postępów na ścieżce duchowego przebudzenia. Samo czytanie nauk mistycznych lub świętych pism bywa inspirujące ale nie jest wystarczające dla spełnienia warunków uczniostwa, warunków podążania ścieżką mistyków. Słuchanie i kontemplowanie nauk prowadzonych przez Szajcha, Murszida lub Pira pomaga w kultywowaniu synchronizacji umysłu z myślą Nauczyciela i Mistrzów sufickiej tradycji, pomaga oczyścić i zsynchronizować umysł oraz serce z Orędziem Bożym. 

Głos Boga zawsze ostrzegał i prowadził człowieka, dzięki boskiemu Orędziu danemu przez Proroków i reformatorów wszystkich minionych wieków, którzy przyszli w odpowiedzi na potrzeby ludzkości. Każda religia, bez względu na to w jakim okresie została dana i przyjęta przez ludzi, była odpowiedzią na wołanie i błagania ludzkości żyjącej w owych czasach. Tak jak deszcz spada z obłoków ściągany potrzebą roślin i drzew, tak też boskie Orędzie zawsze nadchodziło w odpowiedzi na tęsknotę ludzi poszukujących boskiego przewodnictwa. Niebo nieustannie mówi o Przesłaniu, o Orędziu Sufi skierowanym jako odpowiedź Boga dla ludzkości i jej błagań. Murid, suficcy uczniowie, adepci ścieżki mistycznej, uczą się uwrażliwiać na szczególne boskie inspiracje i ważne wskazania boskiego Orędzia dla ogółu ludzkości w czasach w których żyją. Wrażliwość na Orędzie Boże stanowi znak szczególny Sufich i uczniów sufickiej ścieżki duchowego rozwoju. Przesłaniem Sufich we wszystkich czasach jest wezwanie całej ludzkości do zjednoczenia się w ogólnoświatowym duchowym i socjalnym Braterstwie opartym na wolności i równości, ponad podziałami, ponad granicami i barierami klanów, kast, narodów, ras, ideologii, religii i wyznań. Filozofia mistyków uczy większej tolerancji dla wszystkich, zrozumienia i porozumienia ponad wyznaniami i rasami, rozbudzenia wzajemnej sympatii, życzliwości, współczucia oraz uświadomienia, że pomyślność i dobre samopoczucie każdego człowieka z osobna zależy od pomyślności i dobrego samopoczucia wszystkich razem, całej ludzkości. 

Pierwszy krok w rozwoju duchowym ludzkości jak i poszczególnych narodów leży w zaprzestaniu imperialnych wojen zmierzających do dominowania nad innymi narodami, a także w zaprzestaniu wojen i bitew pod szyldem jednej religii dla niszczenia i tłamszenia innej religii. Wojny jakie toczono na przestrzeni dziejów ludzkości zbyt często powodowane były nieporozumieniami i animozjami pomiędzy wyznaniami religijnymi, rasami oraz narodami. Zasadniczym celem ideału religijnego jest pojednanie się w Bogu, zjednoczenie się ludzkości w Bogu, harmonizowanie człowieka, narodów i ludzkości w jedności z Bogiem. Nadużycia i sprzeniewierzenie ideałów religijnych na rzecz wojny imperialistycznej, na rzecz podboju innych narodów czy niszczenia innych kultur religijnych jest przyczyną złego losu ludzkości, a także przyczyną skostnienia danej religii i jej martwoty. Religie, które zamiast szerzeniem pokoju, współczucia, zrozumienia i braterstwa dusz zajęły się prowadzeniem agresywnych imperialistycznych wojen są religiami upadłymi i zniszczyły swój cel oraz mistyczne jądro duchowości. W praktyce można powiedzieć, że utraciły duszę i serce, i są martwe, są trupami religii, zwłokami po dawnej mistycznej swojej świetności. Sufi w każdym okresie historii uczą się rozpoznawać martwą religię od żywego wyznania religijnego, które zachowało zdolność do szerzenia pokoju, współczucia, zrozumienia ponad podziałami czy odmiennościami, religii, które nie uśmierciły się amokiem rzeźniczego mordowania i tępienia wszelkiej maści innowierców. Wedle objawionych praw Bożych, wszelka agresywna, okupacyjna, inwazyjna, najeźdźcza wojna przeciwko innym narodom jest surowo zakazana, gdyż narusza ducha wolności i prawa narodów czy kręgów kulturowych do samostanowienia. Jedynie wojna obronna jest dozwolona na tyle, aby powstrzymać upierdliwego realnego agresora. Każda wojna napastnicza pod sztandarem religii oznacza upadek tej religii. 

Adepci wstępujący na ścieżkę duchowego rozwoju muszą rozpuszczać i usuwać wszelkie bariery, mury, lęki i opory przed duchowym przewodnictwem pochodzącym od żyjących Przewodników, Nauczycieli i Mistrzów mistycznej ścieżki Sufi. Obowiązkiem nauczycieli i mistrzów mistycznej ścieżki jest pomoc w usuwaniu barier i nieporozumień dzielących uczniów jakimś murem od Mistrza Ścieżki i Jego przedstawicieli, lokalnych Szajchów (hierofantów). Nawet niewielkie awersje początkujących uczniów do starszych w drodze sióstr i braci powodują powstawanie zasłon oddzielających duszę od niebios, aniołów i Boga. Jeśli niechęci czy awersje powstają do tych starszych Murid, którzy są Sufimi, którzy są bardziej czyści i mocniej pojednani z Bogiem, wtedy zasłony uniemożliwiające rozwój duchowy, przebudzenie i wyzwolenie stają się bardzo silne i trudne do usunięcia. W ten sposób początkujący uczniowie ścieżki mistycznej potrafią sobie utrudniać swój rozwój duchowy i możliwość przebudzenia oraz zbawienia. Wspólnota uczniów musi dbać o wzajemną harmonię, sympatię, wspieranie, miłosierdzie, współczucie, rozpuszczanie dzielących murów tak, żeby mogły powstać więzy przyjaźni. Generalnie Sufi starają się nie przyjmować do wspólnoty uczniów osób bardzo konfliktowych i z silnymi skłonnościami do popadania w awersje i nienawiści do innych praktykujących w tym nauczycieli, ale czasem pochopnie przyjęta osoba może sprawiać jakieś problemy pokazując, że do ścieżki mistycznej, do Drogi Bożej jeszcze się nie nadaje. Suficcy Szajchowie i Murszidzi wiedzą, że jeśli usłyszą od rzekomych uczniów innego Szajcha czy Murszida słowa lekceważenia lub pogardy, to mają do czynienia z osobami będącymi co najwyżej na samym początku drogi, u progu inicjacji, z osobami, które jeszcze nie dojrzały do podróży duchowej ku Bogu lub są zwyczajnie źle uczone przez jakiegoś samozwańca, który nie jest uprawomocniony ani przez Boga ani przez innych mistrzów ścieżki. 

Cechą charakterystyczną sufizmu jest to, że nauczyciele, mistrzowie czy przewodnicy ścieżki mistyki nie zakazują swoim uczniom uczęszczania na nauki i praktyki do innych nauczycieli w tym do innych niż własna grup, wspólnot, bractw czy zakonów sufickich. Wśród prawdziwych sufich i ich Murid nie ma czegoś takiego, co czynią mroczne sekty, że jak praktykujesz u nas, to do nikogo więcej nie wolno ci chodzić na praktyki duchowe. Otwartość Sufich w tej materii bywa nawet przesadna, a wielu nauczycieli, zanim ktoś zostanie autoryzowanym Sufim wręcz zaleca pójść praktykować w innej sufickiej szkole, w innej linii sufickiego nauczania, u innych z mistrzów ścieżki Sufi. Dopiero kiedy mistrzowie wielu szkół, zakonów czy bractw sufickich uznają kogoś jako Sufi, wtedy zostaje on autoryzowany jako rzeczywisty Sufi. Wymiana długo praktykujących uczniów celem ich sprawdzenia czy osiągnęli odpowiedni poziom moralny i duchowy jest cechą charakterystyczną sufizmu, któremu obce jest wszelakie sekciarstwo i jego zakazy utrzymywania kontaktów z innymi szkołami, tradycjami czy nauczycielami sufickimi. Kiedy zatem usłyszymy żądanie sił mrocznych typu: "Jeśli chcesz być naszym uczniem, to nie wolno ci chodzić do innych nauczycieli, szkół mistycznych czy zakonów sufickich" - wiesz, że to coś na pewno nie jest szkołą suficką ani nawet przedszkolem mistycznym. Wolność i swoboda poszukiwań, wolność wyboru nauczyciela, przewodnika, mistrza, wolność wyboru szkoły, bractwa czy zakonu w którym poszukujący chce być uczniem jest absolutną podstawą funkcjonowania Sufich, Szajchów, Murszidów czy Pirów. 

Starożytny, dawny sufizm wyróżnia dwanaście plemion czy grup mistycznych ludzi zmierzających ku Bogu, o czym wspominają także pisma święte (np. Q7.160-161). Ogólnie, istnieją wielbiciele Boga, którzy tak bardzo umiłowali Boga, że zatracili się w dążeniu ku Bogu. Pośród Sufich, Derwiszów i Fakirów istnieją także Umiłowani Boga, dusze które Bóg umiłował i obdarza swoimi darami, mocami i zdolnościami w sposób niewyobrażalny dla ludzi. Murszid - Nauczyciel i Mistrz Duchowy nie zawsze tylko uczy i wskazuje drogę wzniesienia duchowego, gdyż czasem Bóg kieruje do Mistrza uczniów, którzy wymagają głównie rozpoznania jakimi darami zostali obdarzeni, gdyż są Umiłowanymi Boga, Habibami. Ludzie, którzy zranią czy skrzywdzą osobę Umiłowaną, Wybraną przez Boga, ściągają na siebie i swój naród niewyobrażalnie zły los i ogromne cierpienie, zupełnie nieadekwatne nawet do wielkości krzywdy jaką wyrządzili, jeśli patrzeć z punktu ludzkiego zadośćuczynienia. Umiłowani Boga są pod szczególną pieczą samego Boga i jego aniołów, a ludzie muszą strzec się aby Jego Wybranym nie wyrządzić jakiejkolwiek krzywdy, nawet przypadkowo, gdyż wzbudzi to ogromny Gniew Boży. Sam zamiar skrzywdzenia Umiłowanych Boga, a przyjaciół Proroka Lota spowodował zagładę Sodomy i Gomory, gdzie zginęli pospołu krzywdziciele wraz z rodzinami i akceptującymi zło sąsiadami. Historia pokazuje, że Bóg dba o swoich Wybranych, Umiłowanych, a kara może dotknąć całe społeczeństwo, dlatego Sufi zawsze wystrzegali się powodowania Boga do wylania Gniewu Bożego, uważali aby dobrze rozpoznawać istnienie Umiłowanych Bożych, Habibów. Wielbicieli szczerze i głęboko miłujących Boga jest wielu na tym świecie, ale Umiłowanych przez Boga jest bardzo niewielu, co w zasadzie jest szczęściem dla ludzkości, bo jak pamiętamy, krzywdzenie Umiłowanych Boga w czasach Proroka Noah także skończyło się rujnującą ludzkość katastrofą powodzi. 

Dwanaście plemion sufickich mistyków to dwanaście typów duchowych poszukiwań, indywidualnych linii duchowego rozwoju jakie rozpoznają nauczyciele i mistrzowie ścieżki mistycznej. Rozpoznając niejako typ pracy wewnętrznej jaki realizuje dana dusza łatwiej jest wskazywać sposoby i metody praktyki oraz wskazywać możliwości zrobienia kroku naprzód ku boskości. Dwanaście plemion, grup czy rodzajów  mistyków nie należy mylić ze stopniami wtajemniczenia czy fazami rozwoju na ścieżce Sufich, gdyż dwanaście typów dusz mistycznych to jakby główne nuty muzyki jaką tworzą dusze postępując Ścieżką. 

1. Yaqin, Muslim - wierzący w Jednego Boga, wedle Sufich, grupę tę czy plemię tworzą wierzący w Jednego Boga z pośród każdej istniejącej religii. Jedność jest Źródłem wiary i ufności dla wierzących w Jednego Boga. 

2. Arif - to ci którzy wiedzą, wiedzący, podążający ścieżką bezpośredniego poznania, gnozy. Poddanie i ciągłe zadowolenie z tego co przychodzi od Boga jest źródłem inspiracji i natchnienia dla Arifów. 

3. Asziq (Ashiq) - wielbiciele, miłośnicy, żarliwcy miłujący Boga. Ideał Czystości jest wielką pomocą i źródłem natchnienia dla wielbicieli Boga, podobnie jak modlitwy i pieśni pochwalne. 

4. Muhib - przyjaciele, żyjący w przyjaźni, przyjaźniący się z aniołami i Bogiem. Pokora jest cechą przyjaciół, gdyż łatwo znoszą wady i przywary innych. Muhib często chcą być przyjaciółmi swoich nauczycieli i mistrzów duchowych, a nawet bywa, że uważają się za przyjaciół domu mistrza. 

5. Mu'aqin - niewzruszeni w wierze i wierności, pewni wiary, lojalni i zagorzali w wierze, pewni tego co robią, niezachwiani, stali, lojalni. Zadowolenie i składanie hołdów jest napędem dla lojalnie wiernych. 

6. Mukaszif (Mukashif) - to ci którzy posiadają olśnienia i objawienia, ludzie żyjący olśnieniami i objawieniami jakie do nich przychodzą. Cichość i dostojność jest napędem i pomocą dla idących przez życie z olśnieniami i objawieniami odsłaniającymi duchową ścieżkę. Trzeba dodać, że olśnienia i objawienia są prawdziwe, sprawdzają się w życiowej weryfikacji. 

7. Muszahid (Mushahid) - to plemię wizjonerów, ludzi otrzymujących wizje, żyjących jako wizjonerzy. Wielkoduszność i szczodrość oraz ufność cechuje dusze należące do grupy wizjonerskiej. Oczywiście sprawdzalna prawdziwość i skuteczność wizji także jest cechą wizjonerskich dusz. 

8. Salik - podążający ścieżką oświecenia. Pewność i pewniki (aksjomaty) są oparciem i napędem dla salików, dusz zmierzających ku oświeceniu z Boga. 

9. Sabiq - to plemię tych, którzy uparcie idą naprzód, ku postępowi. Prawda napędza tych, którzy wysilają się ku postępowi, tych, którzy cisną się aby iść naprzód. 

10. Sadiq - szczerzy, plemię ludzi szczerych i uczciwych aż do bólu. Zrozumienie, prawidłowe rozumienie jest cechą pomagającą w rozwoju dusz szczerych, sadiqów. 

11. Raazi - zadowoleni, usatysfakcjonowani, plemię osób żyjących w zadowoleniu. Miłość jest siłą napędową dusz żyjących, trwających w zadowoleniu, spełnieniu, usatysfakcjonowaniu. Cokolwiek się wydarza, osoby te są z tego zadowolone, cieszą się tym, są w tym spełnione, nie odczuwają żadnych dyskomfortów. 

12. Murid (Mureed) - poszukujący, poszukiwacz, badacze, uczniowie, studiujący, osoba aspirująca. Przyjacielskość i czystość to cechy pomocne w rozwoju duchowym Murid jako plemienia Bożego pośród mistyków. 

Bardzo często tak bywa, że kiedy przychodzi do Szajcha czy Murszida na spotkanie sufickie dwanaście osób, to każda dusza przynależy do innej kategorii dusz mistycznych, do innego plemienia Bożego, co daje wrażenie ogromnej unikatowości i indywidualności, jednak, kiedy Murszid widzi kilkaset osób, łatwo pozna, że tworzą one zaledwie dwanaście wiosek kategorii dusz, dwanaście mistycznych plemion. Murszid musi dbać o każdą kategorię mistycznych dusz, dla każdej musi coś dobrego przygotować prowadząc sufickie spotkania, nauczanie duchowe, i z każdą grupą, z każdym typem mistycznej duszy inaczej trzeba budować wzajemne relacje, co wydaje się bardzo trudnym zadaniem, akurat dla mistrza życia duchowego, w sam raz zajęcie dla mistrza ścieżki. 

Sufi wspominają i rozpamiętują zasługi, dzieła oraz cnoty tych, którzy Światło Prawdy i Mądrości zanieśli jako pochodnię Boga do różnych krain, do różnych narodów, pozostając w głębokiej wdzięczności do wszystkich tych, którzy ziarno Orędzia Sufi zasiali w poszczególnych krajach. Jako pierwszy wśród siewców mistyki sufickiej bywa wymieniany Hazrat Ali al-Murtaza ('Ameer ul Mo'mineen Alī ibn Abī Ṭālib, w latach 600-662), który przez trzydzieści lat intensywnie rozprzestrzeniał Orędzie Sufi od Arabii aż po Persję stając się największym z orędowników sufizmu, mistyki, tasawwuf, w całej jego historii stając się podstawą i osią wokół której ogniskują się dążenia poszukujących Boga oraz wszelkie rodzaje sufickiego nauczania. Tradycje sufickie kultywują głęboką wdzięczność dla tych wszystkich, którzy w historii mistyki byli ludźmi Boga i prowadzili ludzkość czy ludzkie społeczności prostą ścieżką ku Bogu Jedynemu. Sufi jako znawcy i wielbiciele Boga Jedynego nie czczą ludzi ani nie sprawują kultu osób którym zastępowali by duchowy kult i cześć składaną Bogu Jedynemu. Bóg jest zawsze dużo większy i dużo potężniejszy od największych nawet swoich ludzkich posłańców czy aniołów, o czym warto pamiętać. Wdzięczność jednak jest cechą wszystkich prawdziwych mistyków, ludzi prostej Drogi Bożej, a szczególnie Sufich. Stąd kultywowanie głębokiej wdzięczności dla Boga za te dusze, które wytrwały w dążeniach i dokonały wielkich dzieł z inspiracji Boga i z pomocą Boga. 

Suficka tradycja z wdzięcznością wspomina wielkie boskie dusze, Umiłowanych Boga, którzy wykonywali wielkie działa, takie jak wprowadzenie Orędzia Sufi do danego kraju czy dla danej kultury i cywilizacji, dla danego narodu. Takich sufickich Murszidów, Pirów czy Szajchów nazywa się mianem Duchowych Władców, Qutubów czy Duszami-Opokami danej krainy czy narodu. Takim wspaniałym uduchowionym, wzniosłym i Umiłowanym przez Boga Duchowym Władcą Indii jest Pir-O-Murszid Hazrat Khwaja Moin-ud-Din Chishty z Ajmer (1141-1236). Pir Khwaja (Chładża) Moinuddin Chishty (Cziszti) jest określany jako Ghous-as-Saqalain czy Qutub-as-Sindh, Sultan-as-Sindh oraz Ghous-al-Azam - co oznacza, że w dobrej pamięci pokoleń praktykujących na mistycznej ścieżce Sufich jest realnym duchowym władcą Sufich, opoką i podstawą sufickiej duchowości, skarbnica mądrości, wiedzy i praktyki wszystkich Sufich w całej Indii. Podobnie Sufi odnoszą się do Szajcha Mohi-ud-Din Abdul Qader Jilani (Dżilani) al-Amoli w Iraku (1077–1166), który ustanowił i rozprzestrzenił sufickie tradycje w obszarze dzisiejszego Iraku i jego okolicy dając także podwaliny pod tradycję suficką znaną jako Qadariyya. W Egipcie rolę Ghous-as-Saqalain spełnia Hazrat Sayyed Ahmad al-Badawi (1199-1276), któremu wdzięczność jako Duchowemu Władcy Egiptu okazują wszystkie autentyczne szkoły Sufich kultywowane w tym kraju i jego okolicach, w tym szczególnie Zakon Sufi Badawiyya, który ustanowił w Egipcie. Jedną z najświętszych postaci wśród Sufich jest Hazrat Abu Ishaq Shami (zm. 940), pochodzący z Syrii, osiadły w Afganistanie w miejscowości Chisht, znany najbardziej jako założyciel najstarszej i największej, najbardziej uniwersalnej istniejącej nieprzerwanie tradycyjnej szkoły sufickiej Chishtiyya. Mistrz Sufi, Hazrat Abu Ishaq Chishty z Shami (Syryjczyk) jest opoką, źródłem i duszą opiekującą się z woli Boga wszystkimi osobami praktykującymi w Zakonie Sufi Chishty, w tradycji sufizmu uniwersalnego i jego licznych odnogach i szczepach. Hazrat Abu Ishaq Chishty Shami jest Qutubem i Ghous-as-Saqalain, Duchowym Władcą wszystkich istniejących szkół, bractw i zakonów sufickich, gdyż jest opoką, fundamentem dla istniejących współcześnie sufickich mistyków i ich linii przekazu. 

Pir Tahir Pak Subuh (zm. 943) jest Duchowym Władcą, Mistrzem, Qutubem i Protektorem wszystkich Sufich z okolic Hydarabadu w dzisiejszym Pakistanie, a rozkwit sufickiej szkoły mistyków Akbariyya oraz Subudhiyya w tamtejszym rejonie jest jego wielką zasługą za którą we wdzięczności pozostają kolejne pokolenia sufickich uczniów, Murid drogi Bożej. W głębokich praktykach mistycznych, kiedy uczniowie suficcy podejmują praktykę Fana, roztapiania jaźni w boskości, przechodzi się przez pewne istotne etapy czy stacje rozwoju duszy z których pierwszym jest głęboka koncentracja, skupienia na postaci, na duszy Nauczyciele Hierofanta, tego, kto udzielał inicjacji i prowadził po ścieżce jako Szajch czy Murszid. Praktyka ta nazywana przez Sufich Tawwajuh (Tałładżuh) polega na wpatrywaniu się w żyjącego Nauczyciela Hierofanta i kontemplowaniu boskości Nauczyciela czy Przewodnika Duchowego, żyjącego Mistrza Hierofanta. Kolejne stacje kontemplacji Fana kierują ku głównym żyjącym mistrzom sufickiej tradycji, a jeszcze głębsze sięgają do tych, którzy stoją niczym fundamenty i anielska prorocka straż u początków sufickiego przekazu. Praktyka sięga zatem ku postaciom takim jak wspomniani Duchowi Władcy czy Suficcy Imperatorzy całych starych szkół, linii przekazu jak Chishtiyya, Qadiriyya czy Badawiyya, aby w końcu sięgnąć stacji Fana fi-Ali i połączyć się z boską duszą Hazrat Ali Murtaza, duchowego Króla Sufich, Derwiszów i Fakirów. Kolejnym ogniwem jest otwarcie serca i zaprzyjaźnienie się z oświeconymi Światłem Boga duszami proroków, w szczególności z duszą Świętego Proroka Muhammada, co zwane jest stacją Fana fi Rassul. Ostatecznie praktycy mistycznej ścieżki roztapiają się w Bogu osiągając stację urzeczywistnienia nazywaną Fana-fi-Allah, ale ku temu potrzebne jest wyraziste ożywienie życia wewnętrznego, duchowego, szczerości, determinacji, duchowego otwarcia i poddania woli Boga Jedynego. 

Kiedy z początkiem lat 80-tych XX wieku nauki i praktyki sufickiej tradycji mistycznej zostały sprowadzone i ściągnięte do Polski, pojawili się pierwsi Murid, uczniowie suficcy, pierwszy Sufi, a także rozpoznana została dusza Murshida i Pir-ul-Mulkh kraju nad Wisłą, stało się oczywistym, że Pierwszy Pir-o-Murszid (Starszy Mistrz, Starszy Nauczyciel) zostanie fundamentem wszystkich szkół sufickich w Polsce, Fundamentem, Strażnikiem, Opoką, Qutubem, co w tradycji sufickiej jest bardzo ważne i z wdzięcznością pielęgnowane przez kolejne pokolenia prawdziwie praktykujących ścieżkę mistyki Sufich. Pir-ul-Mulkh, Pir-o-Murshid polskiego narodu jest Mistrzem Ziemi na której naucza, na którą wprowadził Sufizm i tradycje suficką rozpowszechnił, a zasada ta jest głęboko honorowana przez wszystkie szkoły i linie nauczania sufickiego, o ile są autentyczne i szczerze przestrzegają zasad oraz metod praktyki wskazanych przez poprzednich wspaniałych i cudownych Nauczycieli, Przewodników oraz Mistrzów Duchowych. Wszystkim Sufim i sufickim uczniom, Murid w Polsce jest wiadomym od połowy lat 80-tych XX wieku, że Pir-ul-Mulkh i Ghous-as-Salaqin Polski jest Pir Ahmad Ofiel Chishty (ur. 1962), Starszy Mistrz, Przewodnik i Nauczyciel, który sprowadził, ustanowił i rozpowszechnił w Polsce autentyczne nauczanie kilku zakonów sufickich, w tym linie przekazu Sufi Subudhiyya, Akbariyya (1982) oraz Chishtiyya, a także boczną gałąź delhijskiej linii Chishty (Čištī) Nizamiyya znaną jako Międzynarodowy Zakon Sufi (od 1988 roku, The Sufi Order International). Ofiel Sufi został także Pierwszym Cherag i Pierwszym Siraj (Siradż) Powszechnego Nabożeństwa (The Universal Worship) w Polsce, co jest powodem do uroczystego obchodzenia urodzin Pierwszego Cherag (Czerag) Polski w Międzynarodowym Zakonie Sufi w Polsce oraz jego bocznych odgałęzień zgodnie z kalendarzem uroczystości dla wszystkich polskich Czerag (Cherag) MZS. Wspominając ustanawianie i rozpowszechnianie sufizmu w krajach Europy i Ameryki, trzeba pamiętać, że Hazrat Inayat Khan (1882-1927) jest Ghous-as-Salaqin oraz proroczą duszą, Qutubem sufizmu w wielu krajach, w tym w Ameryce i Europie, w Wielkiej Brytanii i we Francji, podobnie jak Jelaluddin Rumi (1207-1273) ustanowił suficką tradycję Derwiszów w regionie Konya w Turcji. 

Tariqat - suficka wspólnota, bractwo czy zakon mistyków posiada Murszida, Przewodnika, Nauczyciela Mistrza Duchowego, a praktykujący w takiej sufickiej linii przekazu nazywani są muridin (murīdīn), dosłownie podążający, spragnieni wiedzy, złaknieni. Murid (murīd, mureed) to dusza spragniona, złakniona wiedzy o Bogu pozwalającej na skuteczne praktykowanie i ostatecznie duchową podróż ku zjednoczeniu z Bogiem. Inne miano praktykujących którzy podjęli ścieżkę suficką to Fakir (Faqīr), Derwisz (Darvish) oraz Salik (Pielgrzym). Murshid to Przewodnik, Nauczyciel i Mistrz dla wszystkich praktykujących, dla wszystkich dusz złaknionych Boga, wiedzy o Bogu, duchowych wskazówek dla podążania mistyczną ścieżką. Podążanie suficką ścieżką, mistyczną drogą duchowego rozwoju rozpoczyna się, gdy osoba podejmuje Baya'at (Bai'ath), duchową inicjację z rąk Murszida -  Przewodnika Duchowego i Nauczyciela sufickiego zakonu czy linii przekazu, w czym zgodne są wszystkie sufickie tradycje, w tym Chishtiyya, Alewiyya, Bhektashiyya, Nizariyya, Ismailiyya, Adawiyya, etc. Podejmując Baya'at osoba kandydująca składa przy okazji przysięgę wierności Bogu Jedynemu i Najwyższemu. Słowo Murid pochodzi od rdzenia pojęciowego oznaczającego "siłę woli" sugerując, że Uczniami Sufickiej Ścieżki stają się ci, którzy ćwiczą, rozwijają siłę woli, jakże przydatną i potrzebną do praktyk mistyczno-ascetycznych oraz do pokonywania trudniejszych etapów Duchowej Ścieżki. Każdy Murid od swojego Murszida lub Szajcha otrzymuje solidny zestaw praktyk dla rozwoju duchowego, 'Awrād - zestaw recytacji i kontemplacji. 

Sufi doświadczyło rozkwitu za czasów przełomu VI i VII wieku na Bliskim Wschodzie, gdy ludzkość poznała objawienie dane przez Proroka imieniem Abū al-Qāsim Muḥammad (570-632), a także znamienitych Świętych Mędrców, Sufich, znanych jako Hazrat Uwais (594-657) czy Hazrat Ali Murtaza (600-662). Święty Sufi Abu Iszaq Szami Cziszti, który żył na przełomie IX i X wieku mawiał, że podstawą duchowej praktyki Sufich jest intensywna samotna, samodzielna praktyka przez okres 40 dni i nocy czyli w praktyce przez okres sześć tygodni. Wszystkie sufickie szkoły, zakony i bractwa oraz ich odnogi są zgodne w tym, żeby zainteresowani sufizmem podążali za wskazaniami dawnych Mistrzów Sufi i podejmowali sufickie odosobnienia (ang. retreat) znane także Prorokom Boga takim jak Jezus (Isa), Mojżesz (Musa) czy Abraham (Ibrahim). W czasie takiego podstawowego odosobnienia mistycznego zaleca się mało mówić, a najlepiej milczeć, mało jeść i dużo pościć, mało spać, zapomnieć o seksie i używkach, unikać kontaktów z innymi ludźmi, a dużo praktykować modlitwy i kontemplacje oraz inne subtelne praktyki przepisane przez Murszida lub Szajcha sufickiego zakonu. 

Zwykle w czasie odosobnienia (Khilvat) spożywa się tylko jeden skromny posiłek po zachodzie Słońca, poszcząc przez cały dzień i praktykując. Murid w czasie odosobnienia przebywa w jakimś spokojnym i pięknym, przyjemnym miejscu, czasem wśród przyrody, w lesie lub jaskini, czasem pod namiotem lub w specjalnym pokoju odosobnienia o klasztornym charakterze. W czasie odosobnienia, oprócz modlitw, świętych fraz i kontemplacji praktykuje się zwykle jedno z Pięknych Imion Boga, wasifę specjalnie na ten czas przygotowaną, wybraną przez Murszida lub Szajcha. W czasie 40 dni i nocy odosobnienia głośna recytacja lub śpiewanie wasify obejmuje 125 tysięcy powtórzeń co daje ponad 3 tysiące powtórzeń dziennie. W czasie odosobnienia mistycznego Murid pozostaje w jak najgłębszej łączności z Umiłowanym, z Bogiem i generalnie tylko Bogu poświęca cały swój czas. Kto nie odbył wiele razy odosobnienia pod kierunkiem Murszida, Szajcha czy Pira, ten nie jest uważany jako praktyk mistycznej ścieżki Sufi i nie może być uznany jako Sufi ani tym bardziej Szajch czy Murszid. Ludzie na Zachodzie zainteresowani sufizmem, w Ameryce czy Europie, podejmują czasem mini odosobnienia trwające przez tydzień czy dziesięć dni, ale nie jest to tym samym co czterdziestodniowy Khilvat. 

Odosobnienia sufickie są podstawowym narzędziem praktycznym dla pogłębienia praktyki oraz oczyszczenia i wysubtelnienia serca, niższej jaźni, małego ego, które w terminach sufickich nazywane jest Nafs. Nie ma możliwości oczyszczenia duszy i serca bez oczyszczenia niższej jaźni, małego ego i jego emocji, złości, awersji oraz pożądliwości. Poprzez praktykowanie w czterdziestodniowych odosobnieniach Murid osiągają coraz doskonalszą kontrolę nad niższą jaźnią, nad egotycznymi emocjami i żądzami takimi jak złość, niechęć czy strach. Samo czytanie nawet najwznioślejszych świętych pism czy mistycznych filozofii nigdy nie przyniesie tych rezultatów które osiąga się poprzez oczyszczanie na sufickich odosobnieniach. Krótsze okresy praktyk w odosobnieniu, jak zachodnie tygodniówki uważane są jedynie za przygotowywanie się do normalnego procesu oczyszczania w cyklu czterdziestodniowego odosobnienia mistycznego. Kiedy człowiekiem kieruje miłość do Boga, Ishq, nie ma on problemu ani z podjęciem mistycznej ścieżki inicjacji, ani z wypełnianiem codziennych praktyk zadanych przez Mistrza Nauczyciela, przez Szajcha, Murszida czy Pira. Kiedy miłość do Boga wypełnia serce praktykującego nie ma on problemu ani z podjęciem duchowego odosobnienia ani z wytrwaniem w usilnej praktyce odosobnieniowej. Samo życie jakby pomaga w aranżowaniu codzienności, pracy, interesów, spraw osobistych w taki sposób, aby bez problemów móc poświęcać czas na czterdziestodniowe odosobnienia mistyczne. Jeśli w sercu nie ma miłości do Boga Jedynego, wtedy piętrzą się trudności, a wytrzymanie nawet tygodnia Khilvat jest dla człowieka niewyobrażalnie trudne czym pokazuje, że do Świętej Mądrości daleka droga. 

Murid podejmujący praktykę na sufickiej ścieżce mistyki musi ustalić głęboką więź z Murszidem czy Szajchem, więź poprzez specyficzną praktykę głębokiej koncentracji wzrokowej i oddechowej znanej jako Tawwajuh (Tałładżuh). Murszid (Pir lub Szajch) jest dla Murid boskim obiektem kontemplacji, a dopiero kiedy więź z Murszid jest głęboko ustanowiona, Murid otrzymuje praktyki duchowe oraz staje się gotowy do podjęcia pierwszych poważnych kroków w duchowym rozwoju, do podjęcia mistycznych odosobnień pod kierunkiem Murszida. Tawwajuh jest duchowym zogniskowaniem, skupieniem, w którym Murid kontempluje duchową naturę, boską istotę, czystą duszę Szajcha czy Murszida. W skupienie, w zogniskowanie Tawwajuh zaangażowany jest wzrok, spojrzenie, oraz oddech, siła i świadomość oddechu. W sposób oczywisty Tawwajuh może być praktykowane tylko w obecności Szajcha, Murszida lub Pira. Kiedy jednak Tawwajuh jest silne i stałe, Murid może podjąć kolejny etap praktyki poprzez kontemplowanie obrazu Murszida jaki ustalił się w jego czy jej pamięci. Mamy wtedy Tassawuri, skupienie, zogniskowanie na postaci Nauczyciela z pomocą jego zapamiętanego obrazu i oddechu. Cały ten proces Tawwajuh i Tassawuri jest synchronizowaniem się i harmonizowaniem z esencją duchową jaka przebywa w sercu i duszy Nauczyciela, Żyjącego Mistrza Sufich. 

Mistyczne koncentracje na Nauczycielu czy Mistrzu Przewodniku oraz myślach z głębi Jego duszy wymagają żywej obecności oraz zaufania i duchowego oddania. Podstawą praktyki mistycznej jest silna więź, dobre inspirujące relacje, głęboka synchronizacja serca ucznia, Murid, z sercem i duszą Murszida, Przewodnika. Ustanowienie więzi harmonii jest podstawą, dlatego uczniowie uczą się kontemplowania Murszida z pietyzmem, koncentracji z pomocą wpatrywania i skupienia oddechu, a potem tegoż samego tylko z pomocą wspominanego obrazu, zapamiętanego, odbitego czy wrysowanego w głębinach serca stałego wizerunku Murszida. Tak ustalona więź staje się dobrą podstawą aby Nauczyciel uczył ucznia, dobierał praktyki indywidualne, prowadził przez kolejne stacje duchowego rozwoju, pomagał w procesach odosobnieniowych i mógł zostać wymaganym Wprowadzającym, gdy trzeba będzie ucznia, Murid, przyprowadzić przed Bramy Niebios i przed Tron Boga. Mistykom nie wystarczy jakaś powierzchowna zdawkowa akceptacja, a Nauczyciel, Murszid, także przechodzi proces kontemplowania Ucznia, którego obraz zapisuje i utrwala głęboko w swoim sercu i duszy. Nie jest wcale prostym dla nowicjuszy dostać się do prawdziwej sufickiej szkoły, do mistycznego braterstwa Sufich, chociaż grup, które zdają się ku temu nawoływać można spotkać bardzo wiele, nawet na Zachodzie. 

W szkołach mistycznych, ezoterycznych, podjęcie kontemplacji Nauczyciela, Murszida, jest pierwszą rzeczą, pierwszym krokiem, chociaż ludzie na Zachodzie, w Ameryce czy Europie, miewają z tym często problem, a to z powodu swoich zbyt prymitywnych i spowitych negatywnymi emocjami i traumami niższych jaźni, małych ego, zbyt ciasnych i zranionych psychicznie Nafs, aby pomieścić obraz postaci duchowego Nauczyciela czy Mistrza. Zogniskowanie, skupienie i kontemplowanie Nauczyciela Drogi jest pierwszym etapem mistycznej Ścieżki, stąd zmiana Nauczyciela generalnie zawsze powoduje rozpoczynanie duchowej podróży od początku. Pewną formą pośrednią i pomocniczą pomiędzy Tawwajuh i Tassawuri jest kontemplacja postaci Nauczyciela na jego portrecie lub obrazie, czasem pozwalając się w ten sposób oswoić z postacią Nauczyciela i skruszyć wiele barier prymitywnego egotyzmu, które nie są skłonne przyjmować Murszida sercem. Zasadniczo Tassawuri wymaga wydobywania obrazu Mistrza Nauczyciela z głębi serca i duszy, obrazu żywego z czasu oglądania żywego Nauczyciela, z czasu widzenia jak siedzi i praktykuje, ja chodzi, jak rozmawia, jak spożywa posiłek czy udziela reprymendy niesfornym nowicjuszom. Statyczny obraz z portretu czy zdjęcia, chociaż pomocny, jest bardzo fragmentaryczny. 

Mistycy wymagają aby nowicjusze kandydaci na Murid spędzili jakiś czas z Nauczycielem, tak aby mogli poprzez wzrok i oddech nawiązać głębszy kontakt z duchową esencją, z sercem i duszą Mistrza. Tylko ci mają Murszida, Nauczyciela, Przewodnika i Mistrza w swoich sercach, którzy głęboko i długotrwale kontemplowali żywą postać Murszida i przyjęli w sposób trwały i pewny całą Jego istotę do swojego serca, do głębin swojej duszy. O takich uczniach, którzy dogłębnie przeszli proces synchronizacji i harmonizowania oraz zogniskowania na osobie Murszida mówimy, że Murshid jest w ich sercach i duszach żywy, obecny. W tym procesie powstają odpowiednie warunki do prowadzenia ucznia po mistycznej ścieżce duchowego rozwoju oraz do udzielania głębszych praktyk duchowych. Nowicjusze zainteresowani sufizmem powinni dobrze zrozumieć co znaczy przyjęcie Nauczyciela sercem i duszą, a także co to znaczy wewnętrzne przewodnictwo duchowe oraz Fana fi Szajch - rozpuszczenie ego w świadomości Mistrza Przewodnika. Wiele osób na Zachodzie zainteresowanych rozwojem duchowym, mistyką, przebudzeniem i oświeceniem, próbuje jakoś ominąć tę pierwszą Bramę ku Bogu jaką jest żyjący Murszid, Nauczyciel, Przewodnik i Mistrz Życia Duchowego, a to powoduje, że nie robią postępów, nie mają głębszych owoców wykonywania ćwiczeń, a także omijają możliwość oświecenia i pojednania z Bogiem. 

Wszyscy Sufi, w szczególności Szajchowie (Szahowie), Murszidzi, Pirowie pośród Sufich są zjednoczeni w Bogu w bardzo niewyobrażalnie głęboki sposób, a dusze wszystkich Sufich, Świętych Mędrców jacy żyli są tak jakby jedną Boską Duszą, stąd niezdolność do głębokiego połączenia się z jednym z Sufich, Murszidów, jest generalnie niezdolnością do zostania Sufim, niezdolnością do podążania ku oświeceniu w Bogu. Pewną pomocą ku akceptacji i rozbudzeniu zdolności do ogniskowania się na żyjących Mistrzach i Nauczycielach jest przyjmowanie do serca tych wszystkich, którzy są znanymi nam Sufimi i Mistrzami Ścieżki Mistycznej z przeszłości, co przypomina tę pomocniczą praktykę z portretem czy zdjęciem, a także z imieniem Świętego Mędrca Sufi, stąd i załączona na końcu publikacji lista wybranych Świętych Mędrców, Sufich. Sufi, a także suficki Szajch (Szach), Murszid, Pir czy Buzurg są w nieustannej gotowości przyjęcia nowicjuszy do komnat swoich serc i boskich dusz, pełni są światła zrozumienia, pełni światła prawdy (Haqq), pełni boskiego objawienia (Marefa), jednak czasem Bóg znający wszystkie dusze i ich skłonności oraz potrzeby nie pozwala Nauczycielowi kogoś przyjąć do sufickiej wspólnoty. Bywają mroczne czasy, gdy tylko nieliczni wybrańcy mają zaszczyt zostać przyłączonymi do Braterstwa Sufich, a bywają czasy, gdy Sufi przyjmują bardzo wielu Nowicjuszy, Murid, Faqirów i Derwiszów jako uczniów mistycznej ścieżki ku oświeceniu, zbawieniu i zjednoczeniu z Bogiem. 

Sufi i suficcy uczniowie, muridin, zbierają się w Khanqah, zwykle prywatnych salach spotkań w których wspólnie praktykują, czytają mistyczne nauki o rozwoju duchowym, recytują święte frazy, słuchają nauk Szajcha czy Murszida. Khanqah to zwykle większy pokój w domostwie nauczyciela lub lokalnego organizatora sufickiej wspólnoty. Dla większych niż kilkanaście osób spotkań tworzy się Jama'at Khana - dużą salę zgromadzeń sufickiej wspólnoty. Domowy sposób spotykania się lokalnej wspólnoty czy grupy sufickiej sprzyja zarówno pewnej sekretności, ezoteryczności, jak i ułatwia wszelkie sprawy związane z funkcjonowaniem, gdyż sufickie braterstwo jest zwyczajnie prywatną grupą przyjaciół zainteresowanych poważnym praktykowaniem mistyki, a nie jakimś religijnym wyznaniem czy odłamem panującej religii. Współcześnie, w zachodnim systemie prawnym często spotyka się formę fundacji lub stowarzyszenia (zrzeszenia), które powołane jest dla zabezpieczenia strony formalnej, ale i tak wiele zakonów sufickich preferuje metodę prywatnych dyskretnych spotkań w Khanqah. W Khanqah szczególnie czyta się i studiuje pisma hagiograficzne o życiu i naukach sufickich Świętych,dyskursy z wykładów nauk żyjącego nauczyciela czyli Szajcha lokalnej wspólnoty oraz listy z naukami Mistrza sufickiej szkoły czy tradycji. Szajch kierujący lokalną suficką Khanqah oferuje duchowe przewodnictwo, nauczanie mistyczne, pomoc psychologiczną, doradztwo życiowe, rozmaite tradycyjne porady zdrowotne oraz metody sufickiego uzdrawiania. 

Cziszti (perskie: Čištī), suficka szkoła myśli mistycznej bogata w głębokie duchowe i oświeceniowe praktyki, zaistniała i stała się znana w pierwszej połowie X wieku, około roku 930. Zakon Sufi Cziszti (Chishti) wywodzi się z Persji, z Chorasanu (Khorasan), ze współcześnie położonej w Afganistanie miejsocwości Chesht, Chisht od której wywodzi swoją nazwę. Tradycja uniwersalnego sufizmu znana jako Cziszti sumuje nauki i metody mistycznych praktyk wszystkich wcześniejszych szkół sufickiej myśli znanych jako Safa czy Alima i dlatego jest uniwersalną podstawą rozwoju także dla wielu późniejszych szkół i zakonów sufickich. Cziszti Tariqat, Zakon Cziszti, Droga Cziszti (Czystych) znana jest z wielkiego nacisku położonego na rozwój takich wartości życiowych i moralnych jak: Miłość, Tolerancja i Otwartość, a samo pojęcie Chishty stało się znane jako synonim Postępu oraz otwartości na wszelkie badania naukowe, odkrycia, wynalazki oraz swobodne studia mistyczne. Tradycja Cziszti od początku swojego istnienia była otwarta na to, aby przyjmować adeptów spośród ludzi wszystkich religii i wiar, jeśli tylko ich skłonności ku duchowości i mistyce pozwalają im na podjęcie realnej duchowej praktyki. Późniejsze wielkie zakony i bractwa sufickie, Qadiriyya, Suhrawardiyya i Naqshibandiyya wywodzą się z pierwszego wielkiego perskiego Zakonu Sufi znanego jako Chishtiyya (Ćiśtiyah). Wiele późniejszych zakonów sufickich w tym tradycje tańczących derwiszów i wywodzą się z tego źródła, którym jest Chishty, ze źródła wszelkich postaci uniwersalnego sufizmu. W sumie kilkadziesiąt współczesnych zakonów sufickich swoimi korzeniami sięga dawnej perskiej tradycji Cziszti, Czystych Sufich. 

Ideowo sufizm pochodzi z boskiego umysłu duszy Proroków, z boskiej mądrości 'Aql, która przejawia się w Czystych Duszach jako Ḥikmah, boska oświecająca mądrość, duchowa wiedza ezoteryczna. Mistyk suficki osiąga wielką bliskość z Bogiem, co skutkuje nadzwyczajnym spływem łaski Bożej, w tym obdarzeniem mistyka boską mądrością, poznaniem sekretów i tajemnic Boga, Ḥikmą. Ludzie wybrani przez Boga, przez łaskę Bożą stają się duchowymi przewodnikami, nauczycielami i mistrzami duchowymi dla ludzi na wzór dwunastu duchowych następców Proroka Muhammada czy dwunastu Apostołów Jezusa Mesjasza. Wedle Sufich Bóg nigdy nie pozostawia ludzi bez przewodnictwa Szajchów i Murszidów, jednakże w ciemniejszych czasach trudno jest odnaleźć Mistrza Przewodnika Duchowego, a tylko w czasach, gdy świat jest w lepszym stanie, a sufizm rozkwita, łatwiej jest o znalezienie autoryzowanego przez Boga Murszida dzierżącego sukcesję autentycznego sufickiego przekazu, znawcę tradycyjnych nauk ezoterycznych (Batiniyya) oraz praktyka ścieżki sufickiej mistyki. 

Sufi uczą się także jak rozpoznawać Wali (Vali, Walī) aktualnego czasu, Wali danej epoki, mistrza duchowego o największej duchowej mocy, uosobienie charyzmatów, uchodzącego za największą żyjącą świętość pośród wszystkich aktualnych świętych mistrzów sufickich. Wali jest mistycznym i ezoterycznym Najwyższym Mistrzem pośród sufich, mistrzem na wzór boskości Hazrat 'Ali Murtaza, pierwszego Wali ostatniego wielkiego objawienia prorockiego danego przez Proroka Muhammada. Wedle nauk sufickich w każdym wieku jest przynajmniej jeden Wali Sufi, Najwyższa Świętość i ucieleśnienie Mądrości Bożej. Wszyscy Awliyā (liczba mnoga od Walī) to zgromadzenie Wali ze wszystkich czasów i wedle Sufich jedno wielkie duchowe zjednoczenie uświęconych Dusz, Świętych Obcowanie, Ruh-al-Quddus, zbór przyjaciół Boga i boski protektorat dla mistycznych ścieżek ku Najwyższemu. Jednym z podstawowych celów mistycznych praktyk sufickich jest Ismah - tak potężne przejawienie atrybutów boskości, takie umocnienie w 99 Świętych Imionach Bożych, że człowiek jest całkowicie uwolniony od grzechów i błędów, co inaczej nazywane jest stanem świętości i czystości (Ṣafā), niewinności, niepokalaności. Doskonałość duchowa na wzór dawnych proroków i Proroków Przymierza (Noe, Abraham, Mojżesz, Jezus, Muhammad) stanowi duchowy cel mistyków sufickich, doskonałość, którą przejawiał także Hazrat 'Ali Murtaza. Ideał "Al-insan al-kamil", doskonałego człowieka Bożego wspomniany jest także w przykazaniu jakie Jezus Chrystus skierował do swoich uczniów: "Bądźcie wy zatem tak doskonali, jak doskonały jest Bóg Ojciec wasz". 

Wybrani Święci Mistrzowie Sufickiej Tradycji 

570 - Hazrat Abdul Mutallib Hashemi (545–570) 

632 - Abū al-Qāsim Muḥammad ibn ʿAbd Allāh ibn ʿAbd al-Muṭṭalib ibn Hāshim (570-632) 

657 - Hazrat Uwais,  Awais Malik, Owais al-Qarani (594-657) założyciel Uwaisīyan 

662 - Hazrat Ali al-Murtaza czyli 'Ameer ul Mo'mineen Alī ibn Abī Ṭālib (600-662) 

728 - Hasan al-Basri, Al-Hasan ibn Abi-l-Hasan al-Basri (642-728) uczeń Hazrat 'Ali 

756 - Abu al-Khaṭṭāb Muḥammad ibn Abī Zaynab Miqlāṣ al-Asadī (zm. 755/756) założyciel Batiniyya 

782 - Ibrahim ibn Adham (718-782) 

793 - Abdul Waahid Bin Zaid Abul Fadl (zm.793) 

801 - Sufia Rābiʻa al-ʻAdawiyya al-Qaysiyya, Rābiʿah al-Baṣrī (713–801) inicjatorka Adawiyya 

803 - Sufi Al-Fuḍayl ibn `lyāḍ ibn Bišr ibn Masūd Abū `Ali at-Tamīmi al-Yarbu`i al-Ḫurāsāni 

815 - Sufi Abu Mūsā Jābir ibn Hayyān, Geber (721-c.815), mistrz Bayazida, astronom, alchemik, geograf, astrolog, inżynier, uczony 

859 - Sufi Dhu'l-Nun al-Misri, Dhul-Nun Abu Faid Thawban ibn Ibrahim, Egipt (796-859) patron świętych i medyków sufickich, gnostyk suficki 

878 - Sufi Bayazid Bastami, Abu Yazid Bistami, Tayfur Abu Yazid al-Bustami (804-874 lub 877/8) 

883- Dawud bin Ali bin Khalaf al-Zahiri (815-883/4) zał. Zahiriyah 

898 - Sahl al-Tustari, Abu Muhammed Sahl ibn 'Abd Allah (818-898) Salimiyah Awliya  

910 - Hazrat Sheikh Junayd Bagdadi, Qutub, Abu‘l-Qasem al-Junaid ibn Mohammad al-Khazzaz al-Nehawand (830-910) 

922 - Sufi Mansur al-Hallaj (858-922) ideowo Batiniyya, protoplasta Alewiyya i Bhektashiyya 

933 - Abu Ali al-Rudbari, Abuzer Rudbari (ok. 850-933) 

940 - Hazrat Abu Ishaq Shami Chishti (zm. 940) założyciel Chishtiyya 

943 - Hazrat Pir Tahir Pak Subuh, Hydarabad (ok.860 - zm. 943)

946 - Shaykh Abu Bakr Shibli (861-946)

982 - Mohammad Ibn Khafif, Sheikh-i Kabir (882-982) Zahiriyah 

1037 - Awicenna, Abū ʿAlī al-Ḥusayn ibn ʿAbd Allāh ibn Al-Hasan ibn Ali ibn Sīnā (980-1037) 

1077 - Ali Hujwiri, Abul Hassan Ali Ibn Usman al-Jullabi al-Hajvery al-Ghaznawi (990-1077) 

1088 - Hazrat Shaikh Abu Ismaïl Abdullah al-Herawi al-Ansari, Khajah Abdullah Ansari z Heratu (1006–1088) 

1111 - Hazrat Abu Hāmed Mohammad ibn Mohammad al-Ghazzālī (1058–1111) 

1139 - Hazrat Khwaja Maudood Chishti, Qutubuddin, Shams Sufiyaan, Chiraag Chishtiyaan (ok.1036-1139) Chishtiyya 

1140 - Hazrat Abu Yaqub Yusuf Hamadani (1062-1140) pierwszy Khwajagan 

1141 - Hakim Sanai, Hakim Abul-Majd Majdūd ibn Ādam Sanā'ī Ghaznavi (1080-1131/1141 lub 1150) 

1166 - Mohi-ud-Din Abdul Qader Jilani (Dżilani, Gilani) al-Amoli, Irak (1077–1166) Qadiriyya 

1166 - Khwaja Ahmad Yasavi (Khoja Ahmed Yasawi) Kazachstan, Turkmenia (1093-1166) Yasawiyya 

1168 - Szajch Abu al-Najib Suhrawardi (1097–1168) założyciel Suhrawardiyya 

1182 - Szajch Ahmad ar-Rifâ'i (1118–1182) założyciel Rifaiyya 

1191 - Shahāb ad-Dīn Yahya ibn Habash as-Suhrawardī (1155-1191) suficki iluminatyzm 

1220 - Najmuddīn-e Kubrā, Shaykh Abū al-Jannāb Ahmad ibn ‘Umar (1145-1220) Kubrawiyyah 

1221 - FarīdudDīn ʿAṭṭār czyli Abū Ḥamīd bin Abū Bakr Ibrāhīm (ok.1145–ok.1221) 

1234 - Abu Hafs Umar al-Suhrawardi (1144-1234) kuzyn i kalif założyciela Suhrawardiyya 

1235 - Hazrat Khwaja Sayyid Muhammad Qutubuddin Bakhtiar Kaki Chishti (1173-1235)

1236 - Pir-O-Murszid Hazrat Khwaja Moin-ud-Din Chishty z Ajmer (1141-1236) 

1240 - Abū ʿAbd Allāh Muḥammad ibn ʿAlī ibn Muḥammad ibn al-ʿArabī al-Ḥātimī aṭ-Ṭāʾī (1165-1240)  

1260 - Sheikh Jamal-ud-Din Ahmad (ok. 1187-1260) Chishtiyya 

1266 - Hazrat Khwaja Farīduddīn Mas'ūd Ganjshakar, Bābā Farīd, Chishti  (1173-1266) 

1273 - Mewlana Jelaluddin Rumi, Jalāl ad-Dīn Muhammad Balkhī (1207-1273)

1276 - Hazrat Sayyed Ahmad al-Badawi (1199-1276) założyciel Badawiyya  

1291 - Hazrat Alauddin Ali Ahmed, Sabir Kaliyari (1196-1291) Chisti Sabri

1311 - Qutb al-Din al-Shirazi (1236-1311) Sufi astronom matematyk lekarz 

1325 - Ab'ul Hasan Yamīn ud-Dīn Khusrow Dehlawī (1253–1325) Kusro, "Ojciec Qawwali"

1325 - Hazrat Shaikh Khwaja Syed Muhammad Nizamuddin Auliya (1238-1325) Nizamiyya 

1334 - Sheikh Safi-ad-din Ardabili (1252–1334) Safaviyya 

1337 - Haji Bektash Veli, Hazrat Ḥājī Baktāsh Walī (1248-1237) Alawiyya, Bhektashiyya, Derwish 

1356 - Nasiruddin Mahmud Chirag-e-Delhi, Roshan Chirag-e-Delhi (ca 1274-1356) Chishtiyya 

1381 - Shaikh Sharf ud-Din Maneri, Hazrat Makhdûm ul-Mulk (d.1371 lub 1381 lub 1404)

1386 - Hazrat Makhdoom Sultan Syed Ashraf Jahangir Semnani (1287 – 1386) Chishtiyya 

1389 - Baha-ud-Din Naqshband Bukhari, Uzbekistan (1318–1389) założyciel Naqshibandiyya

1422 - Syed Muhammad Hussaini, Hazrat Khwaja Banda Nawaz Gaisu Daraz (1321-1422) Chishtiyya 

1431 - Shāh Nimatullāh, Shāh Nūr-ud-Din Ni'matullāh Wali (1330–1431) Nimatullahiyya 

1464 - Mir Sayyid Muhammad Nurbakhsh Qahistani (1392-1464) Kubrawwiyya, Nurbakshiyya 

1562 - Muhammad Ghawth Gwaliyari syn Bayazid'a (1500-1562) Shattariyya 

1585 - Pīr Roshān, Pīr Rokhān, Bāyazīd Khan Ansārī (1525-1585) Roshaniyya 

1605 - Abu'l-Fath Jalal ud-din Muhammad Akbar, Akbar Wielki, Shahanshah Akbar-e-Azam (1542-1605) Din-i-Illai, Akbariyya 

1635 - Baba Sain Mir Mohammed Sahib, Pir Mian Mir (ok.1550-1635)

1640 - Ṣadr ad-Dīn Muḥammad Shīrāzī, Mulla Sadrā, Sadr-ol-Mote'allehin (c. 1572–1640) 

1659 - Dara Shikoh Qadri (1615-1659) Qadiri, Chishti 

1661 - Mullah Shah Badakhshi z Kaszmiru, Mullah Shah (1584-1661) Qadiri

1661 - Sufi Sarmad, Muhammad-sejid Sarmad (zm.1661/1662) 

1681 - Księżna Shahzadi Jahanara Begum Sahib, Sahibat al-Zamani (1614-1681) Chishti, Qadiri  

1720 - Mawlānā Abul-Ma'āni Mirzā Abdul-Qādir Bīdel, Bīdel Dehlavī (1642–1720)  

1793 - Hazrat Noor Muhammad Maharvi, Qibla-e-Alam (1730-1793) Chishtiyya 

1834 - Shah Niyaz Ahmad Barelvi (1742-1834) Chishti Nizami Niyazi 

1899 - Haji Imdadullah Muhajir Makki (1817-1899) Chishti Sabri 

1905 - Rashid Ahmad Gangohi, Abū Mas‘ūd Rashīd Aḥmad ibn Hidāyat Aḥmad Ayyūbī Anṣārī Rāmpūrī Gangohī (1829-1905) 

1906 - Tarika-e-Maizbhandari, Ghaus-e-Azam, Hazrat Syed Ahmed Ullah Maizbhanderi (1826-1906) 

1907 - Hazrat Shaykh-ul-Mashaykh Sayyid Abu Hashim Madani (zm.1907) 

1927 - Pir-o-Murszid Hazrat Inayat Khan (1882-1927) Chishtiyya Nizamiyya 

1927 - Khalil Ahmad Saharanpuri, Abū Ibrāhīm K͟halīl Aḥmad ibn Majīd ‘Alī Anbahṭawī Sahāranpūrī Muhājir Madanī (1852-1927) 

1937 - Meher Ali Shah (1859-1937) Chishtiyya 

1943 - Ashraf 'Ali Thanwi (1863-1943) Chishtiyya 

1944 - Muhammad Ilyas Kandhalvi (1885-1944) Chishtiyya 

1968 - Salekur Rahman Rahe Bhanderi (1848–1968)

1971 - Murshid Samuel L. Lewis, Sufi Ahmed Murad Chisti (1896-1971) założyciel Sufi Ruhaniat International 

1979 - Qalandar Baba Auliya, Sayyed Muhammad Azeem Barkhiyya (1898-1979) Azeemia, Azimiyya 

1982 - Muhammad Zakariya Kandhlawi, Muḥammad Zakarīyā ibn Muḥammad Yaḥyá Ṣiddīqī Kāndhlawī Sahāranpūrī Muhājir Madanī (1898-1982)

1991 - Pir Awliya Tahir Allauddin Al-Gillani (1932-1991) Qadiriyya 

1993 - Hazrat Wasif Ali Wasif (1929-1993) 

1997 - Pir Barkat Ali, Hazrat Abu Anees Muhammad Barkat Ali Al-Ludhianiwi (1911-1997) Chishtiyya 

2004 - Pir Vilayat Inayat Khan (1916-2004) 

2011 - Baba Qamar U Zaman Faridi Chishti, Sarkar Baba (1940–2011) Chishtiyya 

Pir Sahib Ajmeri, Alhaj Syed Siddique Hussain Chishty

Pir-ul-Mulk Ahmad Ofiel Chishty (ur. 1962)

Yā Hayy ul-Qayyum!