Poezja urdu, ghazal i qawwali - w praktykach sufickich
Qawwali, ghazal i ogólnie suficka poezja mistyczna perska oraz w urdu to poszukiwane przez wielu praktykujących sufizm tematy. Tysiące ludzi w Polsce jest zainteresowanych śpiewami, poezją, muzyką i tańcami sufickimi z obszaru Indii i Pakistanu, w tym Kaszmiru. Niewiele jest o tym jak dotąd w języku polskim. Poezja urdu - to poezja pisana w języku urdu, którym mówi się głównie w Indiach i Pakistanie. Qawwali to rodzaj muzyki kultywowanej początkowo tylko w zamkniętych kręgach sufickich, z czasem przybierającej na popularności w Indii i Pakistanie. Ghazal (spolszczone: gazele) to rodzaj poezji wywodzącej się z Arabii, która swój rozkwit zawdzięcza Iranowi, dawnej Persji. Język urdu liczy jedynie około 400 lat, chociaż poczatki sięgają nawet 700-800 lat, stąd w twórczości poetyckiej w urdu rozróżnia się tylko dwa okresy:
* dawny
* współczesny, który obejmuje zaledwie XX wiek i czasy obecne.
Poezja urdu reprezentuje tradycyjną strukturę gazel (ghazal).
 |
| Qawwali - Warsztat dla sufickich artystów w Ajmer - Indie |
Urdu - اردو urdū - to język indoeuropejski z grupy indoaryjskiej używany obecnie jako natywny przez ponad 70 milionów ludzi na subkontynencie indyjskim (głównie: Indie i Pakistan) i przez przynajmniej ponad milion osób zamieszkujących poza Azją. Urdu i hindi są językami niemal identycznymi pod względem struktury gramatycznej i podstawowego słownictwa (w tej warstwie, tj. języka potocznego, określane często jako hindustani), natomiast występują między nimi znaczne różnice leksykalne (urdu czerpie zapożyczenia z języka perskiego i arabskiego, natomiast hindi – z sanskrytu), oraz inny system pisma – hindi posługuje się indyjskim alfabetem dewanagari. Różnice te powodują, że na poziomie np. wykładu naukowego języki te stają się wzajemnie niezrozumiałe i wymagają tłumaczenia. W urdu napisana jest ogromna ilość literatury sufickiej i ogólnie mistycznej, misteryjnej. Większość klasycznych dzieł arabskich oraz perskich została przetłumaczona na język urdu. Język urdu jest czymś w rodzaju linga franca dla muzułmanów i sufizmu w Azji Południowej, chociaż wcześniej rolę tę pełnił język perski (dari). Także wielkie dzieła wschodniej astrologii napisane są w urdu, wszystko bowiem co odkryli astrolodzy i astronomowie dawnej Arabii oraz Persji przetłumaczone zostało na urdu, z dodatkiem wielu nowych dzieł własnych.
Początki języka urdu datowane są na XII-XIII wiek, rozwinął się wśród Desi (islamskich neofitów) oraz wśród wojowników pojmanych przez muzułmanów podbijających pod wodzą Mahmuda z Ghazni Półwysep Indyjski. Słowo urdu jest skrótem perskiego określenia zaban-e-ordu, czyli "język wojskowy", od tureckiego słowa ordu "armia, obóz wojskowy" (notabene ten sam źródłosłów mają polskie słowa "horda" lub "ordyniec"). Słownictwo języka urdu zawiera wiele zapożyczeń z języka arabskiego, perskiego, tureckiego oraz paszto. Od końca XVI wieku język urdu stosuje zapis w zmodyfikowanym alfabecie arabskim, z dodatkowymi literami i znakami diakrytycznymi dla dźwięków niewystępujących w języku arabskim. W 1947 po uzyskaniu niepodległości przez Pakistan (nazwa też wywodzi się z tego języka: pakistan w urdu oznacza kraj czystości) urdu stał się tam językiem urzędowym. Urdu to także jeden z 27 języków urzędowych Indii (w stanie Talangana, Dżammu, Kaszmir, Uttar Pradesz, Bihar, Dżharkand i w Zachodnim Bengalu, także na terytorium Delhi oraz lokalnie w Nepalu).
Dawna poezja urdu zajmowała się głównie sprawami niespełnionej miłości do ukochanej lub mistycznej miłości do Boga. W XX wieku, dzięki kontaktom z zachodnią cywilizacją, sprawy ludzkiej egzystencji stawały się jednak coraz ważniejszymi zagadnieniami poruszanymi przez poetów urdu. Coraz częściej nowoczesne trendy zachodniej literatury odbijały się echem w poezji subkontynentu indyjskiego, w Indii, Pakistanie i Bangladeszu. Nowe tematy, takie jak humanizm, nacjonalizm, egzystencjalizm czy nawet mistycyzm, otwierały nieznane dotąd obszary dla poetów i poszerzały świat ich zainteresowań, a tym samym wzbogacały współczesną literaturę Indii i Pakistanu. Przejście z okresu nazywanego dawnym do współczesności spowodowane było rozwojem cywilizacyjnym oraz nowymi trendami w filozofii i psychologii. W tym samym czasie postępująca liberalizacja obyczajowa na subkontynencie indyjskim spowodowała trwałe zmiany w sposobie myślenia jego mieszkańców. Znaczącą rolę, a nawet urok, dla poetów piszących w języku urdu miała ideologia socjalistyczna.
