Sufizm - Droga w stronę Serca

Sufizm - Droga w stronę Serca, Duszy i Boga   

Celem spotkań dla zainteresowanych i praktykujących w Duchowej Szkole Sufich jest poznanie podstawowych koncepcji duchowych i mistycznych tradycji sufizmu. W części praktycznej jest możliwość doświadczenia praktyki medytacyjnej, modlitw i ekstatycznych śpiewów. W trakcie kilkudniowego pobytu uczestniczymy w wieczornych i porannych medytacjach oraz rozmawiamy na tematy związane z duchową ścieżką praktykowaną w tradycji sufickiej. 

Sufizm - Oświecona Mądrość Sufich

Spotkania zwane warsztatami lub pracą suficką mogą być dla wielu okazją do zapoznania się i doświadczenia medytacji sufickich (muraqaba) oraz do spotkania z Murszidami (Nauczycielami) oraz Pirem z Indii, z którymi będziemy zasiadać do wspólnych medytacji. Pir-ul-Mulk Ofiel Chishty jest zwykle również dostępny dla indywidualnych spotkań i rozmów, także dla porad z dziedziny uzdrawiania. W ramach spotkań omawiane są między innymi podstawowe koncepcje kosmologii i psychologii sufizmu, oraz rozmaite praktyki sufich. Szczególną uwagę poświęcamy koncepcji jaźni serca i duszy, oraz centrów świadomości latifa. 

Spotkania to również okazja aby poznać i rozmawiać z wieloletnimi uczniami sufizmu z Polski i innych krajów Europy. W ośrodkach sufickich można zwykle nabyć książki pisane przez sufickiego mistrza Pir-ul-Mulk Ofiel Chishty z gatunku duchowych nauk o sercu i rozwoju duchowym. Przebudzenie i oświecenie na ścieżce sufich bardzo zbliżone jest do nauk dawnego hermetyzmu (idrisiyya), kabały, gnozy (ma'rifa) i mistyki chrześcijańskiej znanej jako hezychazm (modlitwa serca). Szkoły sufickie od VIII wieku w praktyce przejęły spuściznę dawnych tradycji duchowych, mistycznych i ezoterycznych Bliskiego Wschodu, Persji i po części Indii (Kaszmir). 

W duchowości i mistyce bliskowschodniej, perskiej i indyjskiej doświadczanie Boskiej Opatrzności zaczyna się w nas samych: ten, kto pozna siebie prawdziwie, ten również pozna Boga i anioły nad nim czuwające. Droga tych, którzy poszukują Boga, wiedzie przez murakabę - medytację serca, szlifowanie serca. Tylko tak mogą Go ujrzeć. 

Suficki mistrz Sajjid Abdul Bari Szach powiedział kiedyś: «Przy­wrócenie życia osobie umarłej nie jest wielkim cudem». Jego uczeń spytał zdumiony: «Jeśli nie uznamy za cud przywrócenia życia zmarłemu, czym w takim razie jest cud?». Sajjid Abdul Bari Szach odpowiedział: «Większym zadaniem jest obudzenie martwego serca. Obudzenie martwego serca leży poza możliwościami każdego człowieka, jeśli Łaska Boga (ar-Rahman) nie wesprze jego wysiłków». Serce w wielu tradycjach religijnych i kulturowych uważane jest za centrum witalnych sił człowieka, siedlisko emocji, intuicji oraz ludzkiej duszy, a sufickie tradycje nauki, praktyki i służby duchowej wielką wagę przykładają do prawidłowego rozwoju Serca. Szejch, Murszid oraz Pir jest powszechnie uznawany za uzdrowiciela, a często jest cudotwórcą (charyzmatykiem). Jeśli sam będzie wzbraniał się od tego, to zajmować się tym będzie jego otoczenie (uczniowie oraz derwisze). Nie zawsze muszą tu być stosowane jakieś konkretne metody lecznicze z tradycyjnej medycyny Unani. Już sam fakt przebywania w pobliżu człowieka otaczanego nimbem świętości daje ludziom wytchnienie w ich cierpieniu. 

Raj i Nieskończone Ogrody Wschodu

Niebiańskie Ogrody Boskiego Raju

We wszystkich wielkich religiach znanych ludzkości istnieją kierunki mistyczne czy ezoteryczne, które szukają niekonwencjonalnych dróg i ścieżek, aby dotrzeć do ostatecznego celu, do bóstwa czy Boga, Absolutu. W zależności od tradycji religijnej jest nim na przykład osobowy Bóg, Absolut, nieskończona Światłość, wieczna Szczęśliwość etc. Również w islamie istnieje podobny kierunek, zwany tasawwuf, będący kulminacją i koroną duchowości islamu, a podstawą uniwersalnego w swej istocie sufizmu. Na początku dominowała wśród mistyków muzułmańskich surowa asceza wynikająca z lęku przed Bogiem jako sprawiedliwym, ale okrutnym Sędzią. W późniejszej fazie rozwoju miejsce rygoryzmu zajęły poznanie i miłość. Konkretnie chodziło o pełne poznanie jedności i jedyności Boga (tauhid), a także o dążenie do zespolenia się z nim przez całkowite oddanie siebie. Mistycy muzułmańscy przyjmowali, że istnieje tylko jedna droga do poznania wiedzy prawdziwej, która prowadzi przez wewnętrzne do­świadczenie, ekstazę i jedność z Bogiem - Droga Wzniesienia, Ścieżka do Boga (Allah). Poza mistycyzmem ludowym rozwinął się w islamie mistycyzm filozoficzny pozostający pod silnym wpływem neoplatońskiej doktryny o emanacji, który przyjął postać monizmu i panteizmu. Największym jego przedstawicielem był myśliciel i poeta arab­ski, Ibn al-‘Arabi zwany Wiekim Szajchem. Oba rodzaje tasawwuf (mistyka, mistycyzm), ten ludowy i ten filozoficzny, kształtują również współczesne oblicze islamu, a także eksplorowane są przez odwiecznie uniwersalistyczny sufizm. 

W nieskończonych „Ogrodach Wschodu” Selima Chazbijewicza 

Topos ogrodu należy do najważniejszych motywów w kulturze europejskiej i bliskowschodniej oraz perskiej. Według Starego Testamentu, to właśnie w Rajskim Ogrodzie Bóg (hebr. Eloah, JHWH) umieścił człowieka (Adam Kadmon) zaraz po jego stworzeniu. Jednakże człowiek zwiódł Boga (Eloah, JHWH), za co spotkała go kara wygnania (banicja) z Raju do krainy, w której miejsce wiecznej szczęśliwości zajęła codzienność nękana chorobami i śmiercią (świat śmiertelnych). Od tej pory topos ogrodu wiąże się ściśle z mitem wygnania, w którym człowiek pełni rolę wiecznego wędrowca (homo viator), tułacza przemierzającego przestrzeń planu ziemskiego oraz zaświatów dla życia pośmiertnego. 

Pewna obcość przestrzeni doświadczanej przywoływała jednak od samego początku myśl o rajskiej Krainie Utraconej. Miejscem uobecniania się tego fantazmatu (bo dzisiaj chyba i w taki sposób można mówić o toposie ogrodu) stała się sztuka. Stąd też interesujący nas topos czy symbol podlegał takim samym przemianom jak dziedzina, której stał się integralną częścią. W pracach naukowych poświęconych motywowi ogrodu w różnych epokach kulturowych, możemy przeczytać m.in. o jego typach w klasycyzmie (ogród angielski i ogród francuski), o procesie uduchowienia ogrodu u romantyków, czy też o ogrodach onirycznych w literaturze dwudziestowiecznej. 

Warto jednak przyjrzeć się toposowi ogrodu również w perspektywie transkulturowej. Okazją ku temu może być, wydany w Polsce tom poetycki Selima Chazbijewicza. Autor jest muzułmaninem, polskim Tatarem, a więc przedstawicielem wyrosłej na styku wielkich kultur Wschodu i Zachodu grupy etnicznej, która najbardziej chyba doświadczyła kulturotwórczej roli Pogranicza. Książka poety nosi tytuł „Hymn do Sofii” (Olsztyn 2005) i zawiera kilkadziesiąt utworów zebranych w dwa cykle: „Nieskończoność” i „Ogrody Wschodu”. 

Sufizm - Mistyczna droga zjednoczenia

Sufizm - Droga Zjednoczenia Duszy i Boga 

"W śmierci naszego "Ja" leży źródło życia serca." --- Imam Ja'Far al-Sadiq 

"Jest to tak, iż Prawda sprawia, że umierasz od siebie samego i to ona ożywia cię na nowo." --- Al-Gunayd 

"Bóg ustanowił dla was, jeśli chodzi o religię, to, co już polecił Noemu (...) i to, co poleciliśmy Abrahamowi, Mojżeszowi i Jezusowi: przestrzegajcie należycie religii i nie rozdzielajcie się w niej". --- Dżibrail, Quran 

Hazrat Khwaja Pir Tahir Pak Subuh

Mistycyzm, mistyka, hermetyzm, gnoza, to taki typ religijności, w którym akcent położony jest na bezpośrednim doznaniu łączności z Bogiem. Doświadczenie mistyczne jest to konkretne doświadczenie uczestnictwa własnego „ja" w rzeczywistości metafizycznej lub Bogu. Istotnym rysem doświadczenia mistycznego jest niemożność weryfikacji werbalnej owego przeżycia ze względu na brak możliwości uzewnętrznienia, jaki temu towarzyszy, chociaż sufi polecają uzewnętrznienia w formie chociażby pracy społecznej dla dobra innych, opieki nad biednymi czy chorymi. Doświadczenia mistycznego nie można przełożyć na znane materialistycznie kategorie, można je wyrazić jedynie poprzez paradoksy oraz paralele, przez podobieństwa oraz symbole. W religioznawstwie owo doświadczenie znane jest pod wyrażeniem unio mystica, czyli mistyczne zjednoczenie z Bogiem. Można zastanawiać się nad powodem, dla którego mistyczne przeżycia są tak atrakcyjnym zjawiskiem religijnym. Wydaje się, iż powodem tym może być perspektywa zjednoczenia z Bogiem lub uczestnictwa w jakiejś innej rzeczywistości metafizycznej, już tu na Ziemi. 

Słowo "sufizm" jest europejskim terminem na oznaczenie persko-muzułmańskiego prądu mistyczno-filozoficzno-religijnego, który powstał głównie w obszarze wpływów perskich w ciągu pierwszych trzech wieków istnienia islamu, rozwinął się szczególnie na terenie średniowiecznej Persji (XI-XV wiek) i w różnych formach istnieje do dziś na całym obszarze wpływów islamu oraz chrześcijaństwa. Sufizm, Sufiyya, Tasawwuf mistyczny nurt w islamie, w pierwszym okresie istnienia często oskarżony o herezję, chociaż zawsze był mistyczną i pokojową formą duchowości. Wielu sufich poniosło męczeńską śmierć z rąk ortodoksyjnych fundamentalistów żądnych władzy a pozbawionych Ducha Bożego. Dzięki działalności Hazrat al-Ghazali sufizm przestał być uważany za kierunek nieortodoksyjny.

Sufizm i hezychazm - Praktyka Ścieżki Serca

Hezychazm i Sufickie Praktyki Duchowego Rozwoju 

Pir-ul-Mulkh Ofiel Chishty

SUFIZM jako ruch duchowy, jako mistyczne braterstwo oświeconych dusz kojarzony jest od zawsze z żarliwą modlitwą, głęboką kontemplacją, ascezą, fakirami i derwiszami, z duchowym śpiewaniem i tańczeniem. Przybliżamy sufickie ideały poprzez codzienne modlitwy i medytacje, które pomagają zrozumieć esencjonalne myśli i ideały pradawnych mistyków, ludzi duchowych działających pod natchnieniem pochodzącym od Boga Żywego! Suficka tradycja bardzo mocno opiera się na praktykach z sercem i w sercu, do tego stopnia, że często inne ośrodki skupienia zostają powiązane z sercem w postaci subtelnych stanów czy stacji rozwoju duszy na ścieżce wzrastania ku Bogu. 

Historycznie, podstawowe ideały duchowej praktyki sufich są silnie powiązane z całym bliskowschodnim ruchem modlitwy i medytacji serca w chrześcijaństwie znanym jako hezychazm, z grecka hesychasmos, hēsychía - z ruchem wyciszenia wewnętrznego i kontemplacji Boga w sercu oraz budzenia boskości duszy. Słowo hezychazm (gr. hezychia) oznacza pokój serca, pokój wewnętrzny, medytację. Bizantyjski ruch hezychazmu głosił możliwość ujrzenia Światłości Bożej dzięki intensywnej modlitwie serca, kontemplacji i specyficznym praktykom mistyczno-ascetycznym polegającym na wstrzymywaniu oddechu w trakcie modlitewnego wyciszenia. 

Hezychazm aż do XIV wieku rozwijał się razem z sufizmem, jako dziedzictwo wschodnich, bliskowschodnich tradycji modlitewnych i kontemplacyjnych, tak, że często nie odróżniano sufizmu od hezychasmu, który bardziej w końcu związał się ze wschodnim chrześcijaństwem kontemplacyjnym i mistycznym. Recytacji modlitwy serca, takiej jak: "Boże, zmiłuj się nade mną!", powinno towarzyszyć skupienie umysłu i serca. Warto spróbować niektórych pozycji ciała i technik oddychania proponowanych przez Ojców Pustyni i innych autorów o niej piszących. Początki hezychazmu wiążą się z praktykami mnichów z pierwszych wieków chrześcijaństwa, zamieszkujących pustynie w Egipcie, Palestynie i Syrii, a z tradycji tej obficie czerpał Prorok Muhammad oraz późniejsi nauczyciele i praktycy sufizmu. Największym zbiorem tekstów poświęconych hezychazmowi jest "Filokalia" - antologia pism duchowych chrześcijańskiego Wschodu. 

Na wschodzie utrzymuje się opinia, że twórcą hezychazmu od strony metod praktyki ascetyczno-mistycznej był Arseniusz Wielki (zmarły około 449 roku), który, usłyszawszy słowa „uciekaj, milcz i bądź spokojny”, porzucił błyskotliwą karierę nauczyciela na dworze cesarskim i zamienił ją na życie na pustyni. Pogłębienie duchowości tego prądu wiąże się z postacią świętego Symeona Nowego Teologa (949-1002), który go przybliżył do mistycyzmu. Hezychazm zmierza do scalenia osobowości ludzkiej przez nieustanną pamięć o Bogu (u sufich jest to zikar w sercu), co możemy osiągnąć przez „strzeżenie” naszych serc (qalb). Hezychazm można by zatem określić jako „modlitwę serca” oraz "kontemplację serca". 

Promienne Orędzie Zakonu Sufich

Promienne orędzie zakonu sufich - przekaz nauk sufickich 

(Przez miesiąc księżycowy, każdego kolejnego dnia czytaj rozumnie i rozważaj jedną lekcję.) 

Oto Siedem Wersetów często powtarzanych, które stanowią Otwarcie Świętej Księgi oraz Modlitwę. Siedem Wersetów Modlitwy Otwierającej to skrócony obraz siedmiu stopni duchowej Drogi Pielgrzyma, który wspina się do swego Stwórcy. Fatiha (Otwarcie) stanowi siedem stopni ścieżki Mądrości, jaką w istocie jest każdy Zakon Suficki i może być przyrównana do siedmiu stopni perskiej piramidy zwanej ziguratem. Salât (Modlitwa), to znak, że tych siedem fraz stanowi całkowitą i doskonała modlitwę, a liczba siedem - symbol mistycznej doskonałości - dodatkowo wskazuje na pełnię i doskonałość tych wersetów jako uniwersalnej Modlitwy każdego autentycznego Zakonu Sufi. Każdy murid (uczeń) sufickiej Drogi recytuje, intonuje lub powtarza w myśli wersety tej Modlitwy (Salât) kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt razy każdego dnia swego życia. Wierni duchowej Drodze objawionej przez Archanioła Gabriela intonują zwykle nie mniej niż 17 razy dziennie, częściowo półgłosem, a częściowo w myślach. Modlitwa Otwierająca bywa też tematem skupienia myśli w czasie podróży czy spaceru. Częste powtarzanie słów Otwarcia w myślach, w różnych warunkach i okolicznościach może być źródłem Radości i Ekstazy, źródłem Azîm dla wszystkich, którzy poczuwają się do jedności serca z Zakonem Sufi lub Bractwem Subudh. Fâtiha jest sposobem oddawania czci i chwały Bogu Stwórcy, sposobem objawionym przez Archanioła Gabriela Abrahamowi i Izmaelowi a potem ponownie Muhammadowi. Odkrycie, jak każdy werset, staje się ideą objawiającą kolejny stopień ścieżki Mądrości, staje się zadaniem Pielgrzyma podążającego za przewodnictwem w każdym z sufickich zakonów życia mistycznego. Nie można zrobić żadnych postępów na duchowej drodze sufickich zakonów bez należytego utwierdzenia i pogłębienia Fâtiha w swoim sercu i umyśle. Myśli i uczucia adepta muszą zacząć żyć wpierw tą Modlitwą, zanim człowiek poszukujący będzie mógł otrzymać właściwe duchowe przewodnictwo.

W imię Boga Miłosiernego i Łaskawego

Chwała Bogu Panu Światów.

Miłosiernemu i Łaskawemu

Królowi dnia Sądu.

Ciebie jednego czcimy i ciebie jednego prosimy o pomoc.

Prowadź nas Drogą prostą,

Drogą tych, których obdarzyłeś Dobrodziejstwami (Miłością),

nie zaś tych, na których jesteś zagniewany ani tych, którzy błądzą.  

Sufickie Serce ze Skrzydłami, Sierpem Księżyca i Gwiazdą - Symbol Sufizmu

2. Siedem Wersetów często powtarzanych to esencja całej Świętej Księgi objawionej przez Gabriela, a bez pojęcia Fâtiha nikt nie zrozumiał jeszcze istoty Orędzia Sufich. Siedem gromów przemawiających swym głosem, o których mówi Apokalipsa Jana, to właśnie proroctwo o Siedmiu Wersetach Salât, Modlitwy zwanej też Chwalebną (Hamd) i Rozkoszną (Azîm). Otwarta książeczka Apokalipsy to także symbol naszej sufickiej Modlitwy, gdyż hebrajskie Fatoah oznacza waśnie zdolność Otwarcia wnętrza człowieka przed Bogiem Stwórcą i każdy kto odczyta Ap.10.1-3 zrozumie to proroctwo Gabriela dane wieki przed ponownym objawieniem Modlitwy Mohammadowi. Recytując Siedem Wersetów podążamy w ślady proroków posłanych do całej ludzkości, Abrahama, Izmaela i Mohammada. Jest to pewny kierunek, pewne ślady i znaki oraz pewne przewodnictwo. Adepci sufickiej Drogi Bożej (Sirât) kultywują codziennie głębsze rozważanie jednego z wersetów Modlitwy, aby odkryć płynące tym przewodem niebiańskie objawienie. Jeśli w niedzielę pierwszego dnia świętego tygodnia weźmiemy pierwszy werset, Bismillâh ar-Rahmân ar-Rahîm jako recytację i temat rozmyślania, to w sobotę - ostatniego dnia Świętego Tygodnia dojdziemy do wersetu siódmego rozpoczynającego się słowem Sirât (Drogą). Jest to sposób rozmyślania, medytacji, przepisany przez autentycznych przewodników sufickiej linii przekazu dla adeptów stawiających pierwsze kroki w Bractwie czy Zakonie Sufich. Każdy autentyczny Ruch Suficki wysuwa Modlitwę Otwierającą na pierwszy plan jako kluczową dla zrozumienia Przesłania Sufich. Sura (Księga) ta stanowi streszczenie Świętych Pism, oświeca wzniosły cel stworzenia człowieka oraz naucza, że stosunek Boga do człowieka opiera się na Miłosierdziu (Rahmân) oraz Łasce (Rahîm). Pierwszy werset Modlitwy winien adept wspominać rozpoczynając swój dzień, posiłek, pracę, podróż, a także wszelkie dobre dzieło jakie czyni, nawet miłosny stosunek czy towarzyskie spotkanie. Recytowanie pierwszego wersetu, najlepiej trzykrotnie, powinno przeniknąć każdy aspekt życia adepta jako chwila refleksji i skupienia.