Chodża Ahmad Jasawi Sufi

Chodża Ahmad Jasawi - Sufi z Kazachstanu i Turkmenistanu

Przedstawiamy cudowną postać historyczną związaną ze średniowiecznym Turkiestanem i Kazachstanem. Rok 2016 został ogłoszony przez UNESCO Rokiem Jasawi z okazji 850-lecia jego cudownych urodzin. Chodża Ahmad Jasawi (Ahmed Yesevi), suficki mistyk i poeta, jest upamiętniany szczególnie w Kazachstanie, gdyż urodził się, żył, tworzył i zmarł na obecnym terytorium tego państwa, lecz związane z nim wydarzenia odbywają się w tym roku na całym obszarze turkojęzycznym, we wszystkich krajach mówiących turkijskimi językami. Wywarł ogromne wrażenie i wpływ na cały sufizm w regionach zamieszkałych przez ludy turkijskie. Założył pierwszy turkijskojęzyczny zakon suficki znany jako Jasawijja (Yasaviyya lub Yeseviye).  

Mauzoleum Chodży Ahmada Jasawiego

Chodża Ahmad Jasawi urodził się w 1093 roku lub według niektórcyh w roku 1103 w Isfidżabie (dziś Sajram, obwód południowo-kazachstański). Pierwsze nauki pobierał u swojego ojca, Szajcha Ibrahima. Po śmierci ojca rodzina przeprowadziła się do miasta Jassy (obecnie Turkiestan, obwód południowo-kazachstański). Późniejszymi nauczycielami Chładża czy Chodża Ahmada Jasawi byli m. in. Baha ad-Din Isfidżabi (Hazrat Szajch Shahobiddin Isfidżabi znany jako Oqota Baba, Biały Ojciec) i legendarny mistrz Arslan Baba o którym głoszono wieść, że żył już 300 lat przed narodzinami Świętego Jasawi Sufi. Po śmierci tego ostatniego mędrca Jasawi udał się do Buchary (Bukhara), będącej wówczas jednym ze światowych centrów sufickiej i muzułmańskiej edukacji, i wybrał na swojego mistrza murszida Jusufa Hamdani (Yusuf Hamdani) ze szkoły hanafickiej. Idąc po jego śladach, zainteresował się sufizmem – wielowymiarowym, mistyczno-ascetycznym nurtem duchowości istniejącym niejako na obrzeżach islamu, nurtem duchowości dążącym do realnego połączenia i zjednoczenia z Bogiem poprzez modlitwę i zdobywanie wiedzy. W Azji Środkowej sufizm zdobył ogromną popularność w IX-X wieku, co poskutkowało powstawaniem szkół sufickich (tarikatów) i przypominających klasztory bractw sufickich opartych na relacji mistrz-uczeń. Jedną z takich szkół, zwaną potem jasawijja, zapoczątkował właśnie Mistrz Chodża Ahmad Jasawi. 

Chodża Ahmad Jasawi to także zdolny poeta i wieszcz, prekursor poezji tworzonej w językach turkijskich i religijnej poezji ludowej. Jego najbardziej znanym dziełem jest „Diwan-i-Hikmet” – Księga Mądrości. Dzięki jego działalności miasto Jassy stało się ważnym ośrodkiem kulturalnym, handlowym i religijnym. Podobnie jak w przypadku wielu innych wybitnych postaci średniowiecznej Azji, trudno mówić o narodowości Chodży Ahmada Jasawi. Wiadomo jednak, że był pochodzenia turkijskiego i pisał w języku czagatajskim, którego można uznać za przodka języków uzbeckiego i ujgurskiego. 

Chodża Ahmad Jasawi (Yasavi) jest najwcześniejszym znanym, tureckim poetą piszącym utwory w dialekcie tureckim. Jego wiersze dały początek nowemu rodzajowi literackiemu - religijnej poezji ludowej - w literaturze tureckiej Azji Środkowej i miały znaczący wpływ na twórczość poetów mistycznych w kolejnych wiekach, w tym na twórczość Dżelaluddin Rumi. Mistrz Jasawi jest także założycielem pierwszego tureckiego bractwa mistycznego - Yeseviye (Yasaviyya), które bardzo szybko rozprzestrzeniło się na obszarach zajmowanych w tym czasie przez Turków. Wywarł duży wpływ na kształtowanie się poglądów mistycznych w świecie tureckojęzycznym. Stworzył pierwsze centrum nauki sufickiej w Azji Środkowej. 

Zakony i Bractwa Sufich - Tariqat

Tarika - Droga Sufich - Zakony i Bractwa Sufickie 

Tarika, Tariqa - arab. طريقه, dosłownie: droga, ścieżka, perskie: Raah – nazwa używana w islamie pierwotnie (w IX-X wieku) na określenie sposobu postępowania jednostki, mającej skłonności mistyczne, następnie zaś w stosunku do reguły bractwa sufickiego lub samego bractwa. W odniesieniu do tego ostatniego używa się także nazwy "tarikat". Sufi zwani inaczej Ahl-e Haqq, Ludzie Prawdy, pojawili się na samym początku istnienia islamu, a ściślej istnieli wcześniej, nawet w czasach Proroka Zaratusztry czy Proroka Mani, jednak z okazji nowego potężnego Objawienia pojawili się w większej liczbie, w tym w XIV wieku jako szczególny rozkwit misteryjnego Ahl-e Haqq.  

Kaszmir i Dżammu - Terytorium Sufich - Ziemia Sufich

Pierwsi Sufi pojawili się już w VII wieku w Basrze, jako spontaniczna próba szukania przez wiernych nowej religii objawionej kontaktu z Bogiem, z Absolutem, i poznania go, choć czasami usiłuje się też wytłumaczyć powstanie sufizmu względami czysto socjologicznymi - reakcją na przepych i dekadencję dworu kalifów z dynastii Umajjadów. W następnych stuleciach głównym ośrodkiem sufizmu stał się Bagdad. Sufi przejęli całą bogatą tradycję duchowości, mistyki i gnozy Bliskiego Wschodu oraz Persji czyli dzisiejszego Iranu, w tym kulturę duchową ludów semickich i perskich, a także takich nurtów jak dawny ezoteryzm zaratusztriańskich magów, semickiej kabały, gnozy manichejskiej czy chrześcijańskiego hezychasmu - modlitwy serca. 

Początki ruchu mistycznego w świecie kultury semickiej i perskiej, w świecie islamu związane są z samotnymi jednostkami, poszukującymi Boga na własną rękę, jednak stosunkowo szybko zaczęły one współpracować ze sobą i gromadzić się w celu dzielenia się swoimi doświadczeniami i wspólnego dążenia do celu. Prawdziwy rozwój i rozkwit ruchu sufickiego na wielką skalę nastąpił jednak dopiero w wieku X-XI, wtedy też nazwa tarika (droga, ścieżka), która dotychczas była odnoszona do sposobu postępowania, praktykowanego lub zalecanego przez pojedynczych sufi i ich niewielkie grupki uczniów (murid), zaczęła oznaczać duchową regułę bractwa sufickiego lub samo duchowe braterstwo sufich. 

W historii sufizmu czy ruchu sufickiego można wyróżnić trzy etapy jego ewolucji. Pierwszy trwa od VIII do XI wieku i jest to okres mistyków indywidualnych oraz konspiracji sufizmu czy ezoteryzmu, okres Batini, Batinijja, w tym okresie pojawiają się pierwsze praktyki metafizyczne – sama i dhikr (zikr, zekr). Drugi to okres tworzenia się bractw czy ruchów sufickich który obejmuje okres od XI do XVI wieku. Ostatni etap to znacząca asymilacja sufizmu do głównego nurtu kultury islamskiej od czasu do czasu jednak przerywana agresją skierowaną ku mistykom ze strony radykalnych ortodoksyjnych nurtów bojówkarskich współcześnie kojarzonych z terroryzmem (salafizm, wahabizm, charydżyzm). W pierwszych wiekach swojego istnienia sufizm był często obiektem ataków ze strony ortodoksyjnego islamu nurtu bojówkarskich charydżytów (zbójców). Ofiarami bandyckich prześladowań byli m.in. Sufi Al-Halladż czy Sufi As-Suhrawardi, obaj zostali skazani na śmierć i zamordowani przez ówczesnych terrorystów - charydżytów. Do pogodzenia sufizmu z muzułmańskim kalamem czyli teologią spekulatywną, znacząco doprowadził Abu Hamid al-Ghazali. 

Istotnym elementem sufizmu jest tworzenie się ruchów sufickich w postaci bractw mistycznych czy braterskich zakonów o świeckim charakterze. Jest to zjawisko wyjątkowe, gdyż w ramach ortodoksyjnego islamu nie wytworzyła się grupa, którą można by określić jako „zakonnicy”, chociaż wytworzyła się kasta ortodoksji religijnej niezdolnej do pojmowania prawd mistycznych i rozwoju duchowego, niezdolna do przybliżania się ku Allah Bogu. Ważnym aspektem życia w ruchu czy bractwie sufickim jest relacja pomiędzy mistrzem a uczniem. Ta bezpośredni i bliska więź jaka się wytwarzała między nimi, zaowocował powstaniem swego rodzaju kultu świętych. Wielcy mistrzowie stawali się obiektem kultu a ich groby celem pielgrzymek. 

Hadisy Qudusi - Sufickie Nauki Duchowe

Hadisy Qudsi - Święte Nauki Duchowe Sufickiej Tradycji 

Hazrat Khwaja Pir-ul-Mulk Sufi Ahmad Ofiel Chishty 

Bismillah-ar-Rahman-ir-Rahim 

Hadisy Qudsi lub Qudusi, Święte Hadisy, to jeden z szczególnych rodzajów hadisów, które choć relacjonowane są przez Świętego Proroka to ich łańcuch przekazu prowadzi do samego Allah Boga i z powodu tego łańcucha przekazu, stosowane są w odniesieniu do nich terminy: Qudsi, a także Hadis Ilahi, Rubbani - które wskazują na ich Boskie pochodzenie. Znaczenie świętego hadisu pochodzi od Allah Boga, użyte słownictwo pochodzi zaś od wysłannika Allah Boga czyli od Świętego Proroka (Rasul Allah). Są one tym, co Bóg (Allah, hebr. Eloah) przekazał swemu Prorokowi poprzez objawienie lub we śnie, a Wysłannik oddał to własnymi słowami. Hadisy Qudsi (Qudusi) są często używane przez szkoły sufickie, rozważane i medytowane przez uczniów sufickich (murid). W szczególności, ów zbiór Hadisów Qudsi polecany jest do codziennych rozważań i refleksyjnej medytacji na 40-dniowe odosobnienia sufickie, jako czterdzieści Medytacji Serca. Służą także jako codzinne rozważania medytacyjne w czasie postnego okresu Ramadan plus 10 dni (także okres 40 dni). 

Hadisy Qudusi czy Qudsi to wypowiedzi Świętego Proroka Muhammada tak, jak zostały mu objawione przez Wszechmocnego Allaha. Hadisy Qudsi (lub Święte hadisy) są tak nazywane, ponieważ w odróżnieniu od większości hadisów, które są Hadisami proroczymi, ich autorytet (sanad) wywodzi się nie od Proroka, ale od Wszechmocnego. Wśród licznych definicji Świętych hadisów, opracowanych przez wczesnych uczonych, znajdujemy wypowiedz autorstwa as-Sajjid asz-Szarif al-Dżurdżani (zm. 816 r.h.) w jego słowniku „At-Tarifat”: „Święty hadis pochodzi, jeśli chodzi o znaczenie, od Allaha Wszechmocnego. Jeśli chodzi o sformułowanie – jest ono „autorstwa” Wysłannika Allaha . Są to rzeczy, które Allah Wszechmocny zakomunikował Swemu Prorokowi poprzez objawienia lub we śnie, a on, pokój niech będzie z nim, przekazał to własnymi słowami. Koran (Pismo Święte, al-Qur'an) plasuje się wyżej od hadisów Qudsi (Qudusowych), albowiem został on objawiony w określonej formie (znaczenie i forma pochodzą od Allaha)”. 

Hadis Qudsi 1

Abu Hurajrah przekazał, iż Wysłannik Allah Bóg owiedział: „[Gdy Allah zapoczątkował Stworzenie, zaprzysiągł Sam na Siebie zapisując w Swojej Księdze, która jest w Jego posiadaniu], iż: „Zaprawdę, Moje miłosierdzie góruje nad moim gniewem”. --- [Muslim, al-Buchari, an-Nasa’i i Ibn Madżah]

Hadis Qudsi 2 

Abu Hurajrah przekazał, iż Wysłannik Allah Boa powiedział: „Wywyższony ponad wszystko Allah rzekł: ‘Zarzucił mi kłamstwo potomek Adama i nie miał słuszności. Zniesławił Mnie i nie miał słuszności. Przypisując Mi kłamstwa powiedział: ‘On nie przywróci mnie do życia z martwych w taki sam sposób, w jaki Stworzył mnie na początek’- podczas gdy wskrzeszenie nie jest dla Mnie trudniejsze, niźli pierwotne stworzenie. I zniesławił mnie przypisując mi syna. Zaiste, Jestem Jedynym Wiecznym, nie zrodziłem, ani nie zostałem zrodzony i nikt nie jest Mi równy’.” --- [al-Buchari i an-Nasa’i]

Hadis Qudsi 3 

Zajd Bin Chalid Al-Dżuhani przekazał następujące słowa: Kiedy skończyła się poranna modlitwa prowadzona podeszczowej nocy w Al-Hudajbijah przez Wysłannika Allah zwrócił się On do ludzi i powiedział: „Czy wiecie, co powiedział wasz Pan (Rabb)?” Oni powiedzieli:” Zaiste, tylko Allah i Jego Wysłannik to wie”. On rzekł: Allah powiedział, iż: „Z nastaniem ranka jedni spośród Moich sług stali się wierzącymi we Mnie, a inni niewiernymi. Zatem ten, który głosi, iż deszcz spadł tylko z łaski Allaha i Jego miłosierdzia, ten jest wierzący we Mnie i nie wierzy w moc gwiazd i planet. Ten zaś, który głosił, iż deszcz spadł dzięki mocy takiej to a takiej gwiazdy lub planety, zaprawdę, ten nie wierzy we Mnie, lecz wierzy w gwiazdy i planety”. --- [al-Buchari, Malik, an-Nasa’i] 

Sufizm - duchowość błogosławiona przez Mahatmę

Sufizm - duchowość błogosławiona przez Mahatmę z Himalajów 

Chyba wszyscy praktykujący sufizm na Zachodzie, w Ameryce i w Europie, znają opowieść o tym jak genialny muzyk i adept sufickiej szkoły nizamijja Hazrat Inayat Khan tytułowany jako Pir-o-Murshid spotkał w Himalajach wielkiego mistrza, Mahatmę, Mahatma Himalaya, od którego otrzymał ostateczne błogosławieństwa, aby nieść światu Duchowe Orędzie Oświecenia. Tak już jest, że pieczęć autentyczności duchowej szkoły potwierdzają żyjący w Odwiecznym Duchu mistrzowie z Himalajów, którzy osiągnęli oświecenie i wyzwolenie. Nie ma tu znaczenia czy szkoła duchowa jest wedyjska, dżinijska, sikhijska czy suficka. Wielki poeta i tańczący derwisz Dżelaluddin Rumi także w Himalajach, w Hindukuszu spędzał czas na modłach, medytacjach i poszukiwaniu oświecenia, a dopiero potem wyruszył do Turcji i osiadł w Konya. Jest wspólny mianownik duchowej Drogi Oświecenia, obszar w którym spotykają się ci wszyscy zbawiciele, którzy podejmują najwyższą wysiłek, którzy nauczają ludzkość na najwyższym możliwym poziomie. W tym kontekście nie dziwią wschodnie opowieści o podróżach Issa - Jezusa Chrystusa do Indii i Tybetu, o jego wtajemniczeniach duchowych u Brahmanów w Północnej Indii, Hindukuszu i Himalajach. Raczej brak takowych doświadczeń w życiu Issa - Jezusa Chrystusa dyskwalifikuje go w roli potencjalnego mistrza zbawiciela i nauczyciela ludzkości. 

Hazrat Inayat Khan - Sufi Murshid - Chishti Nizami

(2) Każdy kolejny mistrz ma mistrzów od których się uczył i uzyskał potwierdzenie swoich kwalifikacji, chociaż ludzie na Zachodzie, w Ameryce i Europie często ignorują to wielkie prawo duchowe. Ci, od których się uczymy zanim zostaniemy nauczycielami czy mistrzami duchowości, nie mogą być astralnymi duchami ani zjawami z transów medytacyjnych. To realni mistrzowie z krwi i kości, a wszystko to, co się pojawia w wizjach, jeśli jest zaakceptowane przez żyjących nauczycieli duchowych, może być jedynie skromnym uzupełnieniem, nigdy podstawą działalności. Czcimy i szanujemy swoich duchowych nauczycieli i mistrzów, wszystkich, którzy wskazali nam Światło Oświecenia i Wyzwolenia z kołowrotu samsary, z kręgu materialnych narodzin i śmierci. Dopiero, kiedy ludzie zapominają o swoich małych własnych ścieżkach i błądzeniu, pojawia się przed ludzkimi istotami Wielka Droga Nieba w dawnych Chinach nazywana Tao Nieba (Drogą Nieba). Do Wielkiej Drogi trzeba dojrzeć tak umysłowo i emocjonalnie jak duchowo. Wielka Droga nie wpuszcza ludzi nieprzygotowanych ani nieprzydatnych. Zapewne dlatego jest na Zachodzie tysiące liderów promujących jakieś własne ścieżki, które wszystkie prowadzą donikąd, a czasem w najciemniejszy mrok i wieczną zgubę. Wielka Droga nie potrzebuje martwych dusz ani pseudoduchowych dorobkiewiczów.

(3) Przygotowanie do Wielkiej Drogi Nieba, do Ścieżki Boskości (Daiva Margah, Sufi Tariqah) polega na ścieraniu ego (nafs), na rozpuszczaniu ego (nafs), na wyzbywaniu się egotyzmu. Ksobne nastawienie na „ja” i „moje” nie ma nic wspólnego z rozwojem duchowym, chociaż kształcenie ego w kierunku sprawnego funkcjonowaniu w świecie materialnym jest częścią treningu szlifowania egotycznej jaźni. Można sobie wyobrazić tę transformację ego na przykładzie rozpuszczania soli albo cukru w herbacie. Woda jest rozpuszczalnikiem, a sól czy cukier rozpuszczając się nie ginie tylko zmienia swoją postać, zmienia stan skupienia. Materiał ego zostaje upłynniony w taki sposób, że traci swój kształt i traci swoją trwałość przyjmując formę naczynia w którym jest nośnik ego. Charakter osoby nie ginie ale staje się płynny, emanuje z osoby, chociaż nie widać jego struktury. Egotyzm reakcji i schematów zanika w miarę rozpuszczania ego, zabrudzenia jaźni zostają wymyte, ale smak soli czy cukru pokazujący esencję ludzkiej natury pozostaje. Podstawą dla transformacji egotycznej natury jest rozpuszczanie w żywej obecności mistrza duchowego, a kto nie miał mistrza, ten na pewno nie przeszedł tego podstawowego procesu uduchowienia, zatem nie może być człowiekiem duchowym. Tysiące liderów szukających odrobiny zarobku na Zachodzie podaje się za światłych mistrzów ale nie przeszło procesu rozpuszczenia ego (nafs) w podstawowym stopniu, w Obecności Mistrza (Murszida, Guruh) co zupełnie dyskwalifikuje ich nauczanie i ścieżki oraz przydatność dla duchowego wzrostu ludzkości. Takich mistrzuniów należy się strzec niczym wilków w baranich skórach, a najwięcej ich pochodzi z USA, Kanady, Australii, Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii.