Muraqaba - medytacja suficka

MURAQABA - Medytacja suficka, jej stadia i metody  

Muraqaba, murakaba, muraaqaba, murakebe - po arabsku: مراقبة - to sufickie słowo oznaczające medytacje i kontemplacje. Dosłownie jest to arabski termin oznaczają "doglądanie", "czuwanie", "zatroszczenie się", "dopilnowanie", „czekanie”, „ochranianie” lub "mieć oko na coś/kogoś". Metaforycznie, pokazuje to, że wraz z medytacją, osoba czuwa nad czymś, dogląda czegoś czy troszczy się o coś, co wedle sufich jest pracą duchową doglądania i zatroszczenia się o duchowe serce czy samą boską duszę w sercu, co oczywiście wymaga sporej wiedzy o sercu i duszy, o otoczeniu oraz środowisku serca i duszy, a także o Stwórcy serca i boskiej duszy. Generalnym celem muraqaba jest tak głębokie skupienie się na Bogu, aby realnie doświadczyć Obecności Boga. 

Medytacja Suficka - Ajmer, Indie

Aby praktykować muraqaba radzi się zorganizować zaciszne miejsce, spokojną komnatę czy chociaż mały pokoik, oświetlony niezbyt mocno ani niezbyt ciemny, w którym łatwo się skupić, odprężyć i zaabsorbować sprawami metafizycznymi. Miejsce do praktykowania musi dawać poczucie bezpieczeństwa, bez osób które przeszkadzają, hałasują, indagują. Potrzeba dobrych warunków dla pełnego skupienia umysłu i uwagi na przedmiocie medytacji. Praktyki ćwiczeń koncentracji i medytacji wykonuje się w przeznaczonych do tego pozycjach ciała, w tym szczególnie w siadzie skrzyżnym (tureckim) oraz w siadzie klęcznym, z wyprostowanym tułowiem i rozluźnionym ciałem. 

I. Etapy i stany Muraqaba

Istnieje kilkanaście etapów czy pięter albo stanów medytacji zwanych maqamat (po arabsku: مقامات stadia, etapy, piętra, fazy, stacje) w których sufi i derwisze szeroko ujmują oraz kategoryzują swoją drogę wzniesienia na duchowe wyżyny ku niebiosom. Kategoryzacja etapów medytacji jest nieco arbitralna czy schematyczna, a każdy stopień czy etap miewa wiele podpoziomów czy odmian, zatem nie zawsze łatwo komuś bez głębszego doświadczenia rozeznać się w owych głębiach duchowej podróży ku boskiej świadomości. Podczas procesu przebudzenia i oświecenia, niektóre etapy mogą się połączyć i zlewać lub wzajemnie na siebie zachodzić, szczególnie jeśli chodzi o etapy sąsiadujące ze sobą. 

Poznawanie Jaźni (Gnoza Ego) 

1. Ghanood (Senność, ospałość, półsen)

Ghanood (ghanud to początkowy etap praktyki medytacyjnej (muraqaby). Kiedy człowiek rozpoczyna praktykowanie medytacji, zwykle wchodzi w senny czy półsenny stan medytacyjny, a czasem wręcz notorycznie zasypia, nawet siedząc w pozycji lotosowej. Z upływem czasu i postępu w praktyce osoba medytująca przechodzi w stan pośredni pomiędzy śnieniem a czuwaniem, na pogranicze zaśnięcia i jawy, snu i czuwania. Osoba zwykle pamięta, że coś się w takim stanie działo czy widziało, jednakże nie jest zwykle w stanie wyszczególnić dokładnie co się wydarzyło. Na tym etapie, każda próba medytowania bywa lekiem nasennym, gdyż powoduje zasypianie, a już szczególnie medytowanie wieczorem przed snem kończy się zwykle zaśnięciem. Niestety, bardzo wielu praktykujących rozmaite medytacje, nawet przez wiele lat, pozostaje na tym początkowym etapie, nie opuszcza tego pierwszego piętra praktykowania (siedzenie medytacyjnego). Sztuką jest tutaj nauczyć się trwać w świadomości pomiędzy jawą, a snem, ale jednak nie zasypiać, jak to się zdarza większości praktykujących ze słabszą motywacją i słabą wolą. 

2. Adraak (Kognicja) 

Adraak, po arabsku: إدراك kognicja, poznawanie - to stan pojawiający się wraz z usilnym kontynuowaniem praktyki medytacji, w którym senność towarzysząca próbom medytowania maleje i zanika. Dopiero bowiem, kiedy świadomy umysł nie jest tłumiony przez senność, staje się zdolny do skupienia, zogniskowania czy skoncentrowania. Wraz ze wzrostem zdolności do skupiania czy skoncentrowania, do zogniskowania, osoba może zacząć doświadczać refleksji duchowych i otrzymywać wiedzę duchową, a podświadomy umysł staje się zdolnym do jej przyswojenia, do jej akceptacji i przyjmowania. W tym stanie osoba oprócz tego, że widzi i słyszy, zaczyna dodatkowo doświadczać, czuć i przenikać, staje się przenikliwa, spostrzegawcza i odbiorcza. Na tym etapie medytowanie oznacza zwykle odgonienie senności, przynajmniej na jakiś czas, a osoby zwykle nie mogą praktykować bezpośrednio przed pójściem spać, bo senność odpędzą, i będą musiały medytować przez znaczną część nocy. Niektórzy po okresie praktyki na poziomie Adraak wracają do poziomu poprzedniego, tak jakby ich zdolność nagle się cofnęła, co zwykle oznacza pewnego rodzaju upadek duchowy, wycofanie się z praktykowania. Trzeba się wysilić w medytowaniu, żeby dotrzeć na trzecie piętro. Medytacja kognitywna, receptywna lub refleksyjna to najczęstsze dobre tłumaczenia oryginalnego terminu zachowujące jego istotne znaczenie pogłębionej odbiorczości. 

3. Warood (Początki, Wejrzenie) 

Warood, warud lub czasem łarud, po arabsku: ورود przybycie, zbliżenie, początek lub wejrzenie. Kiedy adraak (doświadczenie kognitywno-percepcyjne adraak) staje się bardzo głębokie, przedstawiane jest jako widzenie, ogląd czy wgląd, wejrzenie. Stadium warood rozpoczyna się kiedy mentalna koncentracja (skupienie, zogniskowanie) jest długotrwała, przez dłuższy czas nieprzerwana, a obawy senności są zredukowane praktycznie do absolutnego minimum. Kiedy tylko umysł zaczyna być w sposób trwały i silny skoncentrowany, duchowe Oko (trzecie oko) zostaje pobudzone i aktywowane. Zwykły świadomy umysł codzienny nie jest używany do spoglądania przez duchowe Oko, stąd koncentracja nasila się i osłabia, przychodzi i odchodzi, przypływa i odpływa. Stopniowo jednak, umysł nabiera zdolności otrzymywania czy stosowania tego rodzaju wizji (wglądów, oglądów) a mentalne skupienie (skoncentrowanie) zostaje utrwalone tak, że osoba praktykująca medytację zdolna jest utrzymywać skupienie przez długie okresy czasu w sposób głęboki i stabilny. Z czasem praktyki na tym etapie, wizyjne doświadczenia, oglądy czy wglądy, stają się tak głębokie, że osoba uważa siebie za część doświadczenia czy procesu wizyjnego bardziej niźli za obserwatora. Jest to etap w którym obserwator, proces obserwowania i obserwowane stają się jednym, a widz nie jest dłużej oddzielny od widzianego. Ponieważ osoba praktykująca (widz) przestaje być oddzielna od widzianego (w tym od nauczyciela czy medytującej wspólnoty, oczyszcza się ze skłonności do oddzielania i emancypowania z grupy czy związku z mistrzem przewodnikiem ścieżki sufickiej. Osoby odpadające od wspólnoty sufickiej oraz od mistrza sufickiego swoim odpadnięciem pokazują, że na pewno nie osiągnęły tego stadium rozwoju zdolności kognitywnych (wglądowych), na pewno zatem nie są jasnowidzącymi ani wieszczami, a jedynie odpadłymi i zwykle upadłymi – niczym więcej. 

Poznawanie Wszechświata (Gnoza kosmiczna) 

4. Kashaf’ / Ilhaam

Kashaf, Kaszf lub Ilhaam - po arabsku: كشف/الهام odsłanianie arkanów wiedzy - to stadium rozwoju praktyków medytacji gdzie człowiek zaczyna odbierać informacje których większość ludzi nie jest w stanie wychwycić ani zauważyć, nie jest w stanie dostrzec – a do tego, subtelne informacje są prawdziwe i weryfikowalne (chociaż sprawdzanie może to potrwać czasem dość długo). Na początku zwykle zdarza się to nagle bez jakiejkolwiek zdolności kontroli nad tym doświadczeniem wglądowym. Z czasem praktyki prowadzonej pod nadzorem doświadczonego dobrego nauczyciela i przewodnika ścieżki sufi (mistrza sufi), umysł staje się na tyle energetycznie potężny, że możliwe będzie doświadczanie, otrzymywanie tej wyższej wiedzy z pomocą potęgi woli (w postaci medytacyjnego aktu woli). Istotne jest podczas osiągania tego poziomu i utrwalania możliwości w tym stadium, aby jednocześnie umacniać więź z nauczycielami i szkołą suficką, gdyż zerwanie więzi łączącej z mistrzem i szkołą duchową na tym etapie powoduje zwykle utracenie zdolności percepcji arkanów wiedzy sekretnej, a także destabilizację i zwyrodnienie (zaciemnienie, utratę) duchowego Oka. U większości praktykujących medytację, wszelkie, nawet śladowe tendencje do emancypacji i oddzielenie się od nauczycieli czy mistrzów światłości około tego etapu wręcz uniemożliwiają jego osiągnięcie a już tym bardziej ustabilizowanie się na nim i jego rozwinięcie. 

5. Shahood (spolszcz. Szahud) 

Szahud, po arabsku: شهود czyli świadectwo i świadek, dowód, zeznanie. Kiedy osoba medytująca potrafi otrzymać wszelkie informacje (wiedzę, ogląd) o każdym wydarzeniu i o każdej osobie z pomocą potęgi woli, taki stan czy stadium nazywane jest Shahood (Szahud). Niejako jest to utrwalony stan końcowy etapu poprzedniego w który wchodzimy opanowując zjawiska wglądowe Kaszf z pomocą siły woli. Zaświadczenie wydane przez osobę na etapie Szahud jest bezwzględnie prawdziwe, a adepci i adeptki na tym etapie są wśród sufich powszechnie szanowanymi praktykantami godnymi także aby zasięgać u nich wiarygodnej opinii w temacie każdej sprawy, wydarzenia czy osoby. Stan Szahud kategoryzowany jest w zależności od zmysłu jaki najbardziej jest u osoby aktywowany: 

Osoba widząca wszystkie rzeczy na świecie (wizjonerska, jasnowidząca); 

Osoba słysząca wszystkie rzeczy na świecie (słysząca, jasnosłysząca); 

Osoba węsząca po zapachu wszystkie rzeczy na świecie (węszyciel, jasnowęch); 

Osoba dotykająca wszystkich rzeczy na świecie, dotykiem psychometrycznym (hadith, jasnydotyk, psychometra); 

Wśród sufich szczególnym uznaniem i estymą cieszą się osoby zdolne z pomocą mocy nadzmysłowej zaświadczyć o wierze człowieka w Boga - są to tzw. Szahid (Shahid) - świadkowie dający świadectwo wiary na podstawie wglądu paranormalnego. 

6. Fatah

Fatah, a po arabsku dosłownie: فتح otwarcie, zwycięstwo, to szósty etap czy szóste piętro rozwoju zdolności medytacyjnych. Szczyt możliwości etapu Shahood (Szahud) nazywany jest Fatah. Chodzi o to, że na etapie Szahud działa na głębokim poziomie przynajmniej jeden ze zmysłów, co nawet daje podział adeptów tego etapu na kilka kategorii, zwykle najczęściej jedną z czterech, zależnie od zmysłu percepcji poprzez który najbardziej płynie subtelna informacja wglądowa czy wieszcza. Na poziomie Fatah, następuje całkowite otwarcie wszystkich zmysłów, sześciu zmysłów, zatem Szahud jest wzmocniony, a to pełne otwarcie i zarazem zwycięstwo nad zmysłami wyznacza poziom Fatah. Na tym poziomie adepci zakonu sufickiego nie muszą nawet zamykać oczu do praktyki medytacji, gdyż są uwolnieni od zaciemniających wgląd ograniczeń przestrzeni i czasu. Doświadczają rzeczy i osób włącznie z ich przeszłością i przyszłością. Osoba w stadium Fatah widzi/słyszy/czuje/dotyka wszystko co tylko znajduje się gdzieś w czasie i przestrzeni, nie zawęża się do chwili, lecz percepuje na całej osi czasu obejmującej przeszłość, teraźniejszość i przyszłość tak, jakby bezpośrednio brała udział w zdarzeniu. Popularne na Zachodzie techniki pseudo medytacji promujące skupienie się na „tutaj i teraz” - generalnie uniemożliwiają osiągnięcie tego poziomu wglądu, zatem bardziej zaawansowani praktykujący na ścieżce duchowej muszą się ich wystrzegać. 

Medytacje Sufich w Ajmer, Indie

Poznawanie Stwórcy (Gnoza Stwórcy/Boga) 

7. Fanaa

Fana, po arabsku: فناء wygaszenie, zanik, anihilacja, rozpuszczenie - to praktyka medytacji, gdzie  poprzez serię stanów wewnętrznych (maqamat, stacja) oraz subiektywnych doświadczeń wewnętrznych  (ahwal), rozwija się proces pochłaniania czy rozpuszczania aż do całkowitej anihilacji ego (fana), które ma miejsce aż osoba stanie się al-insan-ul-kamil, "człowiekiem doskonałym" (Kamil-insan). Fana to całkowita dezintegracja wąskiego i ciasnego konceptu samego czy samej siebie, społecznego ego i ograniczonego intelektu osiągając poczucie bycia kroplą wodą w wielkim kosmicznym oceanie. Etap nazywany jest także Fana-fit-tawheed ("rozpuszczenie się w jedności"), a także Fana-fil-Haq (rozpuszczenie się w Prawdzie). Małe podświadome ego czy niższe ja zostaje rozpuszczone w Wielkim Duchu czyli w wielkiej boskiej świadomości. 

W czasie procesu osiągania Oświecenia występują pewne charakterystyczne stany pochłonięcia, rozpuszczenia ego i unifikacji. W szczególności wyróżnia się cztery etapy czy stadia ascencji. 

- Fana-fi-Shaikh - Stanie się Jednym z Mistrzem, Nauczycielem, Murszidem czy Guru lub inaczej Rozpuszczenie się w Świadomości  Mistrza, Nauczyciela, Murszida czy Guru. 

- Fana-fi-Rasul - Stanie się Jednym i Rozpuszczenie się w Świadomości Proroka Muhammada oraz Fana-fi-al-Ali - Stanie się Jednym i Rozpuszczenie się w Świadomości Hazrat Ali - pierwszego z Sufich. 

- Fana-fil-Quran- Stanie się Jednym i Rozpuszczenie się w Świadomości Niebiańskiego Świętego Quran'u i jego przykazaniach. Spontaniczna głęboka i wnikliwa znajomość praw i przykazań Boga pojawia się na tym etapie, tak jakby praktykująca osoba była żywym ucieleśnieniem Świętej Księgi. 

- Fana-fi-'Llah - Stanie się Jednym i Rozpuszczenie się w Świadomości Boga, Allah (Eloah, Khoda, Brahman). 

8. Sair illallah 

Sair illa’llah to po arabsku: سيرٌ الى الله podróż prosto do Boga. Na tym etapie osoba praktykująca muraqaba rozpoczyna prawdziwą podróż duchową ku ostatecznej rzeczywistości wszechświata czyli ku Bogu, po arabsku zwanemu Allah, po hebrajsku Eloah (El, Elohim), po persku Khoda (Xoda), a w sanskrycie Brahman. Etap ten zwany jest także Safr-e-Urooji. Sair Illa 'Llah opisywany jest często jako proces wznoszenia się, jako duchowa ascencja czy jako wniebowstąpienie lub wniebowzięcie. 

9. Fana-fi-Llah 

Po arabsku: فناء في الله Zanikanie ego w Bogu, w Allah. Fana fi Allah to jedna z ważnych faz mistycznego doświadczenia osiągana z pomocą Bożej Łaski i Bożego Miłosierdzia przez Pielgrzymów wędrujących duchowo-mistyczną drogą. Fana fi Allah to dosłownie "zniknięcie w Bogu", "roztopienie w Bogu", zniknięcie ja, mnie, moje, zlanie się z istotą Allah Boga, Absolutu. Jest to stan duchowy czy mistyczny w którym osoba praktykująca dosłownie ginie czy umiera w Bogu, wygasa w Woli Boga, w Woli Stwórcy. Stan ten w wielu tradycjach nazywany jest śmiercią mistyczną lub nirwaną (wygaśnięciem w sensie rozpuszczenia czy anihilacji ego, nafs). Ważne jest aby zrozumieć, że nie jest to wcielenie się jako Bóg czy unia na zasadzie paktu. Większość Sufich, podczas przechodzenia przez doświadczenie Fana-fi-Allah preferuje życie w głębokim milczeniu, życie w cichości głębokiego duchowego odosobnienia, w ascetycznej ciszy, która znacząco przewyższa wszystkie ziemskie formy i dźwięki pozwalając cieszyć się jednością z Umiłowanym Allah Bogiem. Roztopienie i zniknięcie w Bogu charakteryzuje prawdziwych Sufich. 

Najwyższy poziom fana jest osiągany wtedy, gdy nawet świadomość (ćittam) osiągnięcia fana zanika. Sufi ten krańcowy stan Fana-fi-'Llah nazywają "zaniknięciem zanikania", anihilacją anihilacji" czy "rozpuszczeniem rozpuszczania" (fana al-fana). Mistyk suficki jest w tym czasie owinięty czy przeniknięty, pochłonięty całkowicie kontemplacją Boskiej Esencji, Boskiej Istoty (Zat, Dhat). (Nicholson, The Mystics of Islam, p.60). 

Podczas tego stanu całkowitej anihilacji przyziemnej cielesno-zmysłowej jaźni (ego, nafs),  absorpcji, pochłonięcia czy oszołomienia albo odurzenia w Bogu, Pielgrzym jest zwykle niezdolny do uczestniczenia w ziemskich aktywnościach czy codziennych sprawach, przechodząc do kolejnego stanu mistycznego jakim jest Fana-al-Fana (zapomnienie unicestwienia, zapomnienie zapomnienia). Jest to rodzaj totalnego zapomnienia podświadomości, niepamięć niższego ja (zapomnienie ego, zatracenie ego). Ponieważ dwa minusy czy dwie negacje dają jeden plus, jeden stan pozytywny, Pielgrzym w tym stadium odzyskuje indywidualność powracając do stanu z początku swojej duchowej podróży. Jedyną jednak różnicą jest, że podczas gdy na początku był świadom swojego ego, świadomy nafs, a po tym doświadczeniu wejścia w odpocznienie w Boskiej Istocie (w Esencji Bożej), adept powraca do takiego rodzaju indywidualności, który jest Świadomością Boga, pochłonięciem w Boga. Stan ten nazywany jest Baqa-bi-Allah — życie lub istnienie w Bogu, egzystowanie w Bogu, utrzymywanie się z Boga. (Alhaj W.B.S. Rabbani, Gems of Sufi Gnosticism). 

W stanie Fana fi Allah następuje pewnego rodzaju podmiana, stare ego, stary egotyczny człowiek, zostaje zatracony, a w jego miejsce otrzymujemy nowe boskie Ego, nową prawdziwą Jaźń połączoną z Bogiem w sposób trwały. Można powiedzieć, że Bóg ze swojej istoty stwarza adepta na nowo wedle swojego doskonałego wzoru, na swój obraz i podobieństwo, bez dotychczasowych egotycznych błędów, wad i skaz, bez tendencji do błądzenia i popadania w ciemność. Taki człowiek, taki adept sufickiej drogi jest w oczach Boga najcenniejszą ludzką istotą, a za krzywdzenie takiego "boskiego ja" chodzącego po ziemi, ewentualnych krzywdzicieli czeka szczególnie surowa kara i straszliwa pomsta (jogini powiedzą, że prawo karmicznej odpłaty będzie bardziej surowo działać). Symbolicznie, cały proces opisuje akt ofiarowania Izaaka przez Abrahama, gdzie tym co rzeczywiście zostało złożone w ofierze był baran czy kozioł – niższe ja. 

10. Sair min allah

Etap ten to po arabsku: سير من الله podróż od Boga, przybycie od Allah Boga. Na tym etapie, osoba, która wcześniej zjednoczyła się z Bogiem, niczym kropla wody z Oceanem, wyłania się i powraca do jednostkowej egzystencji na zewnętrznym, materialnym planie bytu. Faza praktyki znana również jako  Safr-e-Nuzooli. Etap ten związany jest z podjęciem autentycznego posłannictwa wobec ludzkości, oczywiście z rozkazu Boga, jednak prawdziwie Boska Misja trafia się bardzo rzadko i jest niezwykle cennym zjawiskiem pośród praktykujących. 

Nikt nie może zobaczyć Boga (Allah, Eloah, Xoda, Brahman) i pozostać przy dotychczasowym jednostkowym indywidualnym życiu, a kto twierdzi, że widział czy poznał Najwyższego Stwórcę i jest tym kim był, wierząc w to staje się najgorszym krętaczem i łgarzem. To co naprawdę się wydarza, gdy świadomość Boga u człowieka się powiększa, to zapomnienie i rozpuszczenie ego, anihilacja tzw. własnej jaźni, zatracenie swojego ego (nafs) i totalne zatopienie się Bogu, zatracenie się w Bogu rozpuszczenie się we wspaniałości Allah Boga. Stąd osoby przychodzące od Boga, posłannicy Boga, nie mają żadnych własnych ścieżek ani autorskich kursów rozwoju duchowego, a są doskonałymi znawcami nauk i praktyk całej prorockiej tradycji (sufi tariqat), nie upierają się przy jakiejś "swojej religii", nie nakładają "trade marków" (znaczków własności TM, R) na swoje kursy i zajęcia medytacyjne, bo nie produkują żadnych swoich czy własnych wytworów (odpałów). Wiedzą, że wszelka wiedza i wszelka praktyka, jak wszystko co zostało stworzone należy do Boga i jest wyłączną własnością Boga Stwórcy.  

11. Baqaa-bi-Llah

Baqa-bi-Allah - po arabsku: بقاء بالله - wieczne życie w jedności z Bogiem. Jest to stan duchowo-mistyczny w którym człowiek powraca do ludzkiej egzystencji jako ihsan-e-kamil, doskonały człowiek (jaźń stworzona na nowo, przemieniona, zmartwychwstała), a Bóg naznacza go jako duchowego przewodnika dla ludzi (Hadi, Raszid, Murszid). Jest to mistyczny stan ducha w którym indywidualność jest częścią świata ludzkiego jednak w całkowitej obojętności o swoją pozycję, tytuły, uznanie, nagrody czy inne ziemskie oznaki władzy i prestiżu. Doktryna na temat Baqa-bi-Allah jest dokładniej objaśniona w autentycznych sufickich tradycjach prorockich które stanowią, iż Bóg powiedział: 

"A najlepszą rzeczą dzięki której Mój służebnik przybliża się do Mnie jest to, co Ja nakazałem i zakazałem Jemu; a Mój służebnik utrzymuje to przybliżając się i przychodząc coraz bliżej do Mnie, poprzez wykonywanie Nawafil (modlitwy i praktyki dodatkowe oprócz tego co obligatoryjne) aż pokocham go i umiłuję tak, że Ja stanę się jego zmysłem słuchu którym on słyszy, jego zmysłem wzroku którym widzi, jego dłonią która chwyta i jego nogą którą chodzi. 

Istnienie inny fragment w świętej księdze al-Qur’an, który wyjaśnia koncept Baqaa-bi-'Llah.

My (Allah) jesteśmy bliżsi jemu (człowiekowi) niźli tętnica w jego szyi (Q.50:6). Kiedy Sufi wychodzą ze stanu Fana-fi-Allah przechodząc do stanu Baqa-bi-Allah, wielu z nich dokonuje pracowitych aktów niewysłowionej chwały (wielkich dzieł), szczególnie na polu filozofii (umiłowania mądrości) literatury oraz muzyki. Takie prace, takie wielkie dzieła, koronują kulturę całego islamu inspirując zarówno sufich jak i niesufich przez wiele pokoleń. Tak jak w przypadku wielkiego perskiego (irańskiego) poety sufickiego Hafiza z Szirazu, który zapamiętany został jako "język niewidzialnego", mówiąc wieki temu: "Ten którego serce jest ożywione miłością, nigdy nie umiera.". Allah powiada o takich ludziach w świętej księdze al-Qur’an:

"Zaprawdę, przyjaciele Boga nie mają obaw, lęku ani fobii, ani się nie smucą, nie martwią, nie boleją." 

Uczennice Sufickiej Drogi z Nauczycielami - Ajmer, Indie

II. Rodzaje praktycznych ćwiczeń doskonalenia muraqaba

Istnieje wiele różnych rodzajów ćwiczeń muraqaba które praktykowane są w różnych szkołach Sufi w różnych częściach świata. Wspominamy jedynie te, które w treningu doskonalenia uczniów (murid) stosowane są najczęściej, tak aby początkujący mieli pewną skromną orientację w przedmiocie tego, co z czasem będą intensywnie praktykować na medytacjach sufickich. 

Typowe początkowe praktyki muraqabas 

Tradycja suficka zna dwa praktyczne podejścia do medytacji i praktyk duchowych. Avâm to praktyki początkowe dla wszystkich zainteresowanych duchowością i mistyką, tradycyjne modlitwy (salat, namaz), rytuały i zalecenia, takie jak coroczny post czy dawanie jałmużny ubogim (rzeczywiście potrzebującym wsparcia). Drugi rodzaj praktyk to Khawas (Chawas) - medytacje dla wybranych, dla inicjowanych uczniów duchowych sufickiej ścieżki (praktyki medytacyjne dla Muridin). Większość praktyk sufickich dostępna jest jedynie dla inicjowanych uczniów (murid). 

1. Muraqaba Światła  

Oto często spotykane praktyki dla początkujących oraz dla uzdrawiania z różnych dolegliwości i chorób. Suficka szkoła medyczna i uzdrowicielska znana jako unani stosuje dużo praktyk z barwami światła, wodę energizowaną w kolorowych naczyniach na słońcu, a także olejki aromaterapeutyczne i ogromną ilość receptur zielarskich (ziołolecznictwo). Barwy światła praktykowane są zwykle w kolejności od czerwonego do fioletu, także z użyciem kamieni szlachetnych w odpowiedniej barwie, z pomocą kwiatów lub owoców odpowiedniego koloru etc. 

Fiolet

Indygo

Niebieski (Błękitny) 

Turkusowy

Zielony

Żółty, Złocisto-Żółty 

Pomarańczowy

Różowy 

Czerwony 

2. Elementy Przyrody, koncentracja na żywiołach: Ziemia, Woda, Ogień, Wiatr i Eter (Duch). Ćwiczenia oddechowe na bazie procesów energetycznych charakterystycznych dla Żywiołów. 

3. Ehsan, Ihsan, al-ihsan - po  arabsku: إحسان‎ w transliteracji naukowej ʾiḥsān - to najwyższy poziom kultywowania miłosierdzia i dobroczynności, wspaniałomyślność. Dosłownie Ihsan to "doskonałość" lub "wspaniałość", a także "czynienie pięknych rzeczy". Ihsan konstytuuje (tworzy)  najwyższą formę praktycznego wielbienia Boga (Ibadah) i wiary w Boga (mu'min, muslim), poprzez miłosierdzie i dobroczynność dla boskich dusz objawiających się w formie ludzkich istot w potrzebie. Ihsan to społeczna wrażliwość i dojrzałość do tworzenia dobrych interakcji społecznych, rozumienie kiedy i komu w należyty sposób okazać współczucie lub miłosierne i taktowne wsparcie. Ihsan to także szczerość w codziennej modlitwie i praktyce medytacji, wdzięczność wobec rodziców, rodziny, przyjaciół oraz praktykujących na ścieżce Allah Boga, wdzięczność dla Mistrza, Proroków i samego Allah Boga. 

4. Noor, Nour, an-Nur, an-Nūr, illahinur - Niewidzialne Światło, Niestworzone Światło, Światłość Wiekuista, Przedwieczne Światło; praktyki medytacji na boskim świetle, medytacje z praświatłem czy krystaliczną kosmiczną wszechświatłością. Praktyki an-Nur obejmują także Światło Muhammada (An-Nūr al-Muḥammadī). Bóg jest światłem nieba i ziemi - powiadali dawni prorocy, człowiek przechodzi przez kolejne poziomy świadomości od sfer najciemniejszych do najbardziej świetlistych (Abu Bakr al-Arabi). Sufi nauczają od zawsze, że Światło Boże zostało stworzone jako pierwsze, a dopiero potem zostały z tego światła stworzone Dusze Proroków Boga, w dalszej kolejności archetypy wszystkiego co istnieje. Słowo Nur pochodzi z tego samego rdzenia pojęciowego co hebrajskie biblijne aor, światło stworzenia, pierwotne światło od którego Bóg (Elohim) rozpoczyna akt stwarzania opisany w Genezis. Słowo an-Nur wraz z odmianami użyte jest w Koranie 46 razy. Często w kombinacji z an-Nur używa się pojęcia zulumat (ciemność) dla podkreślenia, że rozwój duchowy następuje jako proces przechodzenia od ciemności do boskiego światła, od ignorancji do wiary w prawdę. Koraniczny ayat an-Nur, werset Światło znajduje się w Surze 24, werset 35. Jest to klasyczny opis sufickiej praktyki boskiego Światła an-Nur. 

5. Haatif-e-Ghabi - Niesłyszalne dla uszu wewnętrzne dźwięki Serca i Wszechświata, Saut-e-Sarmat.  

6. Piękne Imiona Boga - dla zaznajomienia z atrybutami czy przymiotami Allah Boga (Wasifa). Święte Imiona należy recytować zapoznawczo jako zikr (dhikr) zwykle przynajmniej 125 tysięcy razy (czasem 500 tysięcy razy), aby potem rozwijać praktyki fikr oraz fikr-as-sirr - czyli muraqaba z Wasifami. Istnieje bardzo dużo praktyk medytacyjnych z Wasifami, których uczymy się od Mistrza Sufich (Pir, Murshid, Szajch). 

7. Allah, Allaah -  to właściwe czy główne w szkołach sufickich imię Boga, Eloah, Xoda, Brahman – także ostateczny poziom Muraqaba czyli medytacji Imion Boga, koronne Imię Boże. W Uniwersalnym Sufizmie taka koncentracja jest praktykowana na monoteistycznej i monistycznej koncepcji czy idei żywego Boga (Allah). Często używaną metodą praktyki jest wizualizowanie Świętego Imienia Boga wpisanego w ośrodku Serca, także wizualizuje się Imię Proroka wpisane w Serce, w tym, w czasie recytacji powtarzania Imienia Boga (dhikr, fikr). 

8. Wudu - ablucje, oczyszczenia, egzorcyzmy - praktyka wstępna przed modlitwą (salat, namaz). Zachowywanie czystości cielesnej i psychicznej (mentalnej). Rytualne obmywania ciała, a także wudu krwi (rytuały oczyszczania krwi) i wudu serca (praktyki oczyszczenia serca i duszy). 

9. Fatiha - intensywna praktyka recytacji i kontemplacji modlitwy otwierającej (czasem 100 lub 1000 razy). Sufi przykładają wielką wagę do pogłębiania praktyk z Modlitwą Otwarcia (Fatiha). 

Pir Suficki - Medytacja Suficka w Alpach

Najczęstsze praktyki średnich poziomów muraqaba

1. Maot - po arabsku: موت Śmierć - dla zaznajomienia z życiem po Śmierci. 

2. Qalb - po arabsku: قلب Serce - dla zaznajomienia z Duchowym Sercem (Boską Duszą). Rozwinięta praktyka z Qalb, w postaci systemu siedmiu punktów o obrazie gwiazdy sześciopromiennej symbolizującej siedem aspektów Boskiego Ducha w Sercu. 

3. Wahdat - po arabsku: وحده Jedność, Jednia - dla zaznajomienia z przyczynami kosmicznego rozumu czyli z tym, co powoduje Wolą Boga (Allah, Eloah, Khoda, Braman). 

4. La - po arabsku: لا Nicość, Zaprzeczenie, Negacja - dla zaznajomienia z materialnym nieistnieniem, lub lepiej mówiąc z niematerialnym wszechświatem. Przykładowe praktyki z La (Nie): 

To NIE jest moje ciało - to jest Świątynia Boga! 

To NIE jest moje serce - to jest Ołtarz w Świątyni Boga! 

To NIE jest moja dusza – to jest Iskra Bożego Płomienia! (to jest Boży Płomień, Płomień Boskości) 

5. Adam, Adam-Kadmon (Pra-egzystencja) - Następny poziom Muraqaba Praistnienia i Prapoczątku (Duchowego Kosmosu).  

6. Fana, Fanaa po arabsku: فناء Anihilacja, Unicestwienie, Rozpuszczenie - Unicestwienie czy rozpuszczenie niższego Ego (Nafs), zaznajomienie z alfą i omegą (alef i tau) świata (wszechświata). W podejściu do praktyki Fana często rozpoczynamy od oczyszczenia podświadomości, od uwolnienia się od schematów fałszywej czy niższej jaźni, od uwalniania się z okowów negatywnych wzorców podświadomości - co wszystko jest etapem początkowym do późniejszego wyczyszczenia wszystkich struktur ego (nafs) czyli niższej jaźni, co w ostatecznym wymiarze zwiemy terminem Fana (Fanaa). 

7. Hosh Dar Dam (Habje-Daem) - Świadome Oddychanie. Hosh to umysł, Dar wewnątrz, a Dam oddech. Umysł wewnątrz oddechu albo oddech wewnątrz umysłu to stan w którym nastaje oddychanie umysłu, oddech wewnętrzny. Oddech ochraniany przez praktykującego, siła życia oddechu jest ochraniania, nie marnujemy witalnej energii oddechu. Nie angażujemy siły oddychania w przypadkowe emocje, myśli czy działania. Oddech jest ochraniany przed rozpraszaniem i marnotrawieniem. Energię oddechu skupiamy na sprawach istotnych i najważniejszych. Ochraniamy oddech w czasie węchu  w czasie wydechu, ochraniamy oddech w czasie bezdechu i w czasie napełnienia. Umysł chroni oddech. 

8. Kasab, Qasab - oddychanie nozdrzami naprzemiennie metodami sufich z Kaszmiru, Indii i Persji. 

9. Faizan - duchowe błogosławieństwo otrzymywane od Szajcha, Murszida lub Pira przez położenie dłoni na głowie. Błogosławieństwo duchowe płynie od Boga Stwórcy poprzez archanioła Gabriela (arab. Jibrail), Świętego Proroka Muhammada i pierwszego Mistrza Sufi z następców Proroka jakim był niewątpliwie Święty Hazrat Ali oraz poprzez sukcesję mistrzów. Murid – inicjowani w sufickiej tradycji uczniowie powinni przynajmniej trzy razy w roku przybywać do Mistrza Nauczyciela aby wysłuchać nauk, skorygować praktyki i przyjąć Błogosławieństwo. 

10. Sohbet - słuchanie nauk przekazywanych przez Mistrza i rozmowa z Mistrzem w tematyce praktyki i doświadczeń mistycznych. Oczyszczanie Serca słowami świętej osoby Mistrza Sufi i słuchaniem nauk dawnych Mistrzów Mądrości sufickiej silsila - linii czy łańcucha przekazu z Mistrza (Murszid) na ucznia (murid). Medytowanie nad naukami, wersetami koranicznymi, hadisami, listami i kazaniami sufickich Mistrzów Duchowych. 

11. Nazar Bar Kadam - Pilnowanie swoich kroków, strzeżenie swoich kroków, czuwanie nad krokami. Uważne i stabilne spacerowanie, chodzenie ze świadomością stawiania każdego kroku. Podstawa medytacji chodzonych - spacery medytacyjne. 

12. Samazen, semazen, sama, sema - suficka praktyka wirowania derwiszów, z muzyką i śpiewem. 

Prorok Issa - Jezus Medytujący

Główne praktyki wyższych poziomów muraqaba 

Intensywniejsze praktyki wyższych poziomów muraqaba rozpoczynamy po ugruntowaniu się na etapach początkowych i średnich włącznie z uzyskaniem dobrych rezultatów na pierwszych sześciu poziomach osiągu muraqaba, z owocami takimi jak Szahud i Fatah. Niemniej, dla osiągnięcia owoców na poziomach Szahud czy Fatah, koniecznym jest opanowanie podstaw praktyki Tasawwur-e-Szeikh, jako że bez stałej i trwałej więzi z Mistrzem Przewodnikiem nie jest możliwe osiągnięcie ani Szahud ani Fatih.  

1. Tasawwur-e-Sheikh, po arabsku: تصور الشيخ Skupienie umysłu na Mistrzu (Szajch, Szach, Murszid, Pir, Buzurg) - dla zaznajomienia z przekazem duchowej wiedzy od mistrza d ucznia. Bez koncentrowania się na Mistrzu w odpowiednio głęboki sposób, bez skupienia na Mistrzu (Szajch, Murszid, Pir) nikt nie otrzyma przekazu boskiej wiedzy! Kto nie jest uczniem prawdziwego mistrza, nie ma prawdziwej duchowej wiedzy ani wglądu. Uczymy się u mistrza duchowego włącznie z głęboką praktyką koncentracji w świadomości tego mistrza. W tradycyjnej indyjskiej jodze to odpowiednio Guru Darśana czyli Darśan na Guru. 

Poziom rozpoczynamy od umiejscowienia obrazu żyjącego Mistrza Nauczyciela (Szajch, Murszid, Pir) w naszym sercu tak, aby na zawsze tam pozostał. Jest to praktyka przyjęcia Nauczyciela Duchowego do swojego Serca, przyjęcie Mistrza na Ołtarz Serca. Szajch w Sercu staje się zwierciadłem Najwyższej Istoty, Esencji Absolutu. Trzeba dynamicznie pozwolić, aby postać Mistrza wniknęła do naszego Serca i utrwaliła się w Sercu. Należy utrzymywać zarówno intensywną zewnętrzną jak i wewnętrzną łączność z Mistrzem Przewodnikiem, z Szajchem czy Murszidem. W końcu osiągamy stan Fana-fi-Szajch, całkowite zatracenie się w żyjącym Mistrzu Przewodniku. Utrzymujemy czuciową łączność z Mistrzem, utrzymujemy świadomość nieustannej żywej Obecności Mistrza, a w końcu wypełniamy Wolę Mistrza, która jest przejawieniem Woli Boga na Ziemi. Wszelkie praktyki wykonujemy w świadomej łączności z Mistrzem Nauczycielem, w szczególności odbieramy przepływ Światła Bożego z Serca Mistrza do naszego Serca, szczególnie w czasie słuchania nauk płynących z ust Mistrza kiedy uczestniczymy w Sama czy sufickim spotkaniu z Mistrzem. Praktykujemy dużo al-Madad Murszid! Uczucia i wrażenia ekstatyczne ze spotkań z Mistrzem Przewodnikiem przechowujemy w Sercu aby ożywiały wizerunek Mistrza w czasie medytacji. 

Pir-ul-Mulk - Medytacja Suficka

2. Tasawwur-e-Rasool, po arabsku: تصور الرسول - to skupienie umysłu na proroku czy sukcesji proroków (silsila) - dla zaznajomienia z przekazem Faiz (arkanów duchowej wiedzy) od proroka do ucznia. Koncentracja ta praktykowana jest na osobie Świętego Proroka Muhammada (Pieczęci Proroków). Niektóre szkoły sufickie polecają praktykę Pięciu Proroków Przymierzy: Noe, Abraham, Mojżesz, Jezus, Muhammad - szczególnie jeśli na naukę i praktykę suficką przychodzą uczniowie z różnych tradycji religijnych - włącza się do medytacji proroka danej religii, np. Zaratusztra lub Mani. Praktykę tę podejmuje się tylko pod kierunkiem Mistrza Nauczyciela (Szajcha, Murszida, Pira, Buzurga), który przeszedł ten etap u swojego Mistrza. W tradycyjnej indyjskiej jodze jest to rozwijany pod kierunkiem Guru związek z dawnym deifikowanym awatarem jak Śiwa czy Wisznu albo Śri Dewi (Durga, Kali, Parwati etc.), zależnie od tradycji danej szkoły jogi. W konkretnych szkołach sufickich, jak przykładowo tradycja Chishty (Ćiśti), etap ten obejmuje głębokie doświadczenie najważniejszych postaci tej linii sufickiego nauczania: Abu Ishaq Shami Chishty (Założyciel), Gharib Nawaz Moinuddin Chishty etc. 

3. Tasawwur-e-zat-e-Ilaahi, po arabsku: تصور الذات الإلاهي – to skupienie umysłu na Bogu, na istocie Allah Boga. Z pomocą praktyki tej muraqaba, uczeń ostatecznie doświadcza Tajalli-e-Zaat w Bogu, w Allah, zostaje prześwietlony przez Esencję Bożą (Zat, Dhat). Praktyka możliwa do realizacji jedynie u tych adeptów i adeptek, którzy zrealizowali dwa etapy poprzednie. W tradycyjnej indyjskiej jodze to bezpośrednie doświadczanie Brahmana, Boga Absolutu, Wszechducha, osiągane wyłącznie dzięki łasce Guru (Guru Krpa). Wedle nauk sufickich, kto twierdzi, że ma samego Boga za Przewodnika, a nie jest uczniem żywego Mistrza Duchowego (Szajcha, Murszida, Pira, Buzurga), ten należy do fałszywych duchów zwodzicielskich z powodu opętania przez złego dżinna (demona, szejtana).  

(C) Pir-ul-Mulk Sufi Ahmad Ophiel Chishty

Linki: 

Dalszy artykuł do studiowania tematyki sufickiej medytacji 

https://zakon-sufi.blogspot.com/2013/12/medytacje-sufickie.html