NAFS - EGO, NIŻSZA JAŹŃ, DUSZA
TRENING EGO I ROZWÓJ OSOBOWOŚCI NA ŚCIEŻCE SUFICH
Nafs to w naukach duchowych sufich niższe ja, zwierzęce ego, działające odruchowo ja, które musi zostać oczyszczone i uwznioślone, a także wyedukowane i nauczone ludzkiej oraz z czasem duchowej moralności. Użyte w tym znaczeniu słowo nafs odnosi się na samym początku do an-Nafs al-Ammara, do „kompulsywnego ja”, czy też „rozkazującego ja” lub inaczej do "barbarzyńskiego ja" lub do "zwierzęcego ja" zwanego podświadomością pierwotną. W poważnych szkołach myśli sufickiej istnieje drabina różnych ja, czy też bardziej subtelnych poziomów świadomości, takich jak „natchnione ja”, czy „zaspokojone ja”, aż do poziomu ja doskonałego, czystego jak zwierciadło (czysty umysł, czyste ego). Jednym z celów praktyki sufich jest oczyszczenie ego (nafs) i uzyskanie dostępu do tych bardziej subtelnych stanów świadomości.
Trzyliterowy rdzeń słowa NAFS, literalnie nūn fā sīn (ن ف س) występuje w Świętym Koranie 298 razy w czterech postaciach gramatycznych.
1. Raz jako forma V czasownika tanaffasa (تَنَفَّسَ);
2. Raz jako forma VI czasownika yatanāfasi (يَتَنَافَسِ);
3. Aż 295 razy jako rzeczownik nafs (نَفْس);
4. Raz jako forma VI imiesłowu czynnego mutanāfisūn (مُتَنَٰفِسُون);
Nafs (literki: nūn fā sīn) jest wymiarem człowieka, pomiędzy wolnym duchem ruh, który jest światłem, a materialnym ciałem al-Jism (Dżism), które jest ciemnością. Duchowa walka mudżahada prowadzona jest przeciwko ciągnącym w dół tendencjom Nafs, które uwodzą serce Qalb i próbują odwieść je od Boga. Nafs jest również domeną imaginacji, złudzeń, rojeń i omamów. Bóg jest wewnątrz naszych jaźni (nafs), ale my ludzie Go nie widzimy. Cała praca Tasawwuf (Duchowości, Mistyki) zmierza w kierunku transformacji niższej czy zwierzęcej jaźni an-Nafs al-Ammara w oczyszczoną i udoskonaloną Jaźń an-Nafs al-Kamila, oraz postrzegania Boga we wszystkim i wszędzie. Istnieje siedem etapów rozwoju jaźni (ego), siedem pozycji w rytualnej modlitwie, siedem wierszy w pierwszym rozdziale Koranu al-Fatiha (Fateha) i siedem poziomów wiedzy. Wszystko to jest ze sobą ostatecznie powiązane.