Sufi al-Ghazali - odnowiciel duchowej filozofii i mistyki
Al-Ghazali, Algazel, właściwie Abu Hamid Muhammad ibn Muhammad at-Tusi-asz-Szafi (ur. około 1056, 448 AH w Tus, zm. 1111 w Tus) – arabski uczony, mędrzec, prawnik, filozof mistyczny, teolog perski i mistyk suficki. Al-Ghazali urodził się około roku 1058, w Tus, w Persji. Jego rodzice umarli wcześnie. Al-Ghazali studiował w Tus, Gurganie i Niszapurze. Otrzymał nauki u wybitnego filozofa Al-Dżuwajniego. Napisał uznane traktaty, na tematy związane z filozofią i prawem. W 1085 roku (po śmierci Al-Dżuwajniego) wezyr Nizam al-Mulk zaprosił go do Bagdadu. Tu kształcił się we własnym zakresie. Napisał również dwa słynne dzieła: Cele filozofów, Sprzeczności filozofów i Eliksir rozkoszy. Za najważniejsze jego dzieło uważa się jednak 40-tomowy traktat "Ożywienie nauk religijnych" (Ihja ulum ad-din).
 |
| Sufi Abu Hamid al-Ghazali |
W 1091 roku Nizam al-Mulk mianował go profesorem i kierownikiem naukowym akademii religijno-prawnej Nizamijja w Bagdadzie. Działalność Sufi al-Ghazali w tej szkole była bardzo ceniona. W 1095 roku Sufi Al-Ghazali porzucił swe stanowisko oraz majątek i został wędrownym sufim, uczniem sufickim, derwiszem. Przez dziesięć lat samotnie odbywał pielgrzymki i medytował pod okiem wielu znamienitych mistrzów sufickich. Później został przekonany przez syna wezyra Nizama al-Mulka do powrotu do Bagdadu, by zwalczać wykładami tamtejszych arystotelików, opuścił ją jednak wkrótce by zostać sufickim pustelnikiem w rodzinnej miejscowości Tus. Spędził tam koniec swojego życia, zakładając klasztor, w którym nauczano sufizmu. Sufi al-Ghazali umarł w roku 1111 zostawiając po sobie przynajmniej siedemdziesiąt bardziej traktatów naukowych, filozoficznych, prawniczych i mistycznych. Łącznie ocenia się, że Sufi al-Ghazali pozostawił po sobie ponad 400 traktatów, z których niektóre znane są tylko jako teksty ezoteryczne sufickich murid.
Sufi al-Ghazali znany jest z tego, że przedstawiał sufizm językiem zrozumiałym dla współczesnych sobie teologów bliskowschodnich, głównie muzułmańskich, czyniąc przez to sufizm akceptowalnym w kręgach ortodoksyjnego islamu, który po dziś dzień wiedzie spory czy Abu Hamid al-Ghazali bardziej był sufickim mistykiem czy bardziej filozofem i teologiem muzułmańskim. Al-Ghazali otrzymał wiele wzniosłych duchowych tytułów jak Sharaf-ul-Aʾimma (شرف الأئمة), Zayn-ud-dīn (زين الدين), Ḥujjat-ul-Islām (حجة الإسلام). Sufi al-Ghazali był Aszarytą, a Aszaryci (arab. الأشاعرة) - to najważniejszy z odłamów filozoficznych sunnickiego kalamu. Nazwa kierunku pochodzi od nazwiska teologa Al-Aszariego (ok. 874 - 936). Był to swego rodzaju kompromis między naukami mutazylitów a poglądami ortodoksyjnego islamu, do zderzenia których doszło na początku IX wieku. Najważniejsi przedstawiciele aszaryzmu to: Abu Bakr al-Bakillani (zm. 1013), Al-Dżuwajni (zm. 1085) i Al-Ghazali (zm. 1111).
