Sufizm - mistyczna i hermetyczna gnoza wschodnia
Sufizm to mistyczny nurt duchowości oświeceniowej, mistyka, hermetyzm i gnoza na Bliskim Wschodzie, w Persji oraz Indii. Sufi opracowali skomplikowany system ćwiczeń cielesnych i duchowych mających doprowadzić człowieka do doskonałości. Znaną praktyką sufizmu jest kontemplacyjne, związane z kontrolą oddechu powtarzanie Imion Boga, a także ekstatyczny taniec i poezja. Według mistrzów sufickich ścieżka sufich opiera się na “zaniknięciu” tego, co prymitywne w człowieku, a następnie na przejściu w inny, “pozaświatowy” stan istnienia bytu anielskiego. Dokonuje się wówczas przemiana (metanoia) człowieka, tak, by mógł się napełnić boską substancją. Chociaż odległość ludzi od Boga jest według sufizmu nieskończenie wielka, może ją pokonać żarliwe oddanie i miłość oraz solidna duchowa praktyka, modlitwy i kontemplacje.
Khidr lub Khizr – Tajemny mistrz i przewodnik suficki
Wielu ludziom “Sufizm” kojarzy się jedynie ze specyficznym tańcem wirujących derwiszów lub tańcami sufickimi będącymi w swojej istocie mistycznym folklorem ludów wśród których żyli i działali Sufi. Mało kto wie, że to cała tradycja starożytnej mądrości, która powinna być kojarzona z pojęciami takimi jak gnostycyzm, mistycyzm, ezoteryzm czy hermetyzm. Sufizm rozwijał się w kulturzez Bliskiego Wschodu, wśród ludów Arabskich, Perskich, Tureckich czy Afgańskich, a także w Afryce Północnej czy w Hiszpanii. Mistyczne Bractwo Sufickie zostało powołane dla rozpowszechnienia starożytnej oświeconej mądrości i duchowej wiedzy wszystkich mistrzów, szamanów, świętych oraz proroków. Tradycja Suficka przekazuje Mądrość wszystkich oświeconych, którzy zawsze wskazywali ludzkości jeden i ten sam cel – Boga. Dla Sufich co do Celu istnieje tylko jedna droga – Harmonia, Światło, Prawda, Mądrość, Bóg.
Sufizm jest próbą osiągnięcia jedności z boskim Absolutem (Bogiem). W najpowszechniejszej formie polega na regularnych modlitwach, recytacji formuł mistycznych i boskich imion, grupowych śpiewach, studiowaniu świętych pism ezoterycznych, a przede wszystkim na oczyszczeniu swego niższego, ciemnego ego. Szkoła Nauk Sufich jest filią Bractwa Czystości, które znajduje się w Ajmer, Indiach, a także w Delhi.
Szkoła Bractwa Sufi istnieje w Polsce od 1982 roku i jest pierwszą szkołą sufizmu tradycyjnego w Polsce. Szkoła umożliwia duchowy trening w tradycji pięciu sufickich ścieżek dla wszystkich szczerze zainteresowanych. Trening duchowy polega na serii transformujących doświadczeń pod kierownictwem przewodnika (murszida). Szkoła oferuje bezpłatne indywidualne instrukcje medytacyjne, wstępne praktyki dziesięciu ośrodków percepcji (latifa), cotygodniowe medytacje w grupie, okresy intensywnych praktyk w czasie wizyt murszidów lub przy innych okazjach, wyjazdy i wizyty do świętych miejsc.
Królewska Rodzina Sufi Chishty (Cziszti) z Ajmer w Indii już prawie 800 lat kieruje Bractwem Sufickim i jego licznymi odnogami oraz bocznymi gałęziami na całym świecie! Główna Siedziba Duchowa znajduje się w Ajmer przy Sanktuarium – Dargah Rodziny Sufi Chishty (Cziszti)! Każdego szóstego dnia miesiąca księżycowego, szóstego dnia po nowiu księżyca wszyscy uczniowie każdego Bractw Sufickich oddają się duchowej praktyce recytacji Modlitwy Otwierającej, którą praktykuje się nawet 1001 razy, ale nie mniej niż 101 razy. Jest to najbardziej podstawowa, codzienna, elementarna praktyka duchowa dla zainteresowanych sufizmem od strony praktycznej! Jest to pamiątka URS – Wniebowstąpienia Duszy sufickiego mistrza Khwaja Moinuddin Ajmeri Gharib Nawaz (R.A.)!
Do Polski, światło sufickich nauk przyniósł polski mistyk Ofiel Sufi, który zapraszał do kraju wielu mistrzów sufizmu, pomimo panowania stanu wojennego w czasach PRL i innych problemów prawnych oraz religijnych. Za czas formalnego powstania Bractwa Sufickiego w Polsce przyjmuje się jesień roku 1982, kiedy to zostali inicjowani i wyświęceni pierwsi znani polscy murid – uczniowie i uczennice Bractwa Sufi. Główny i zarazem starszy nurt sufizmu, który wzbudza zaufanie tysięcy ludzi zorientowanych duchowo, to nurt mistyczny czy ezoteryczny, esencja gnozy i różokrzyża, sufizm który wykształcił się na Bliskim Wschodzie, a później rozprzestrzenił na Europę, Północną Afrykę i Azję, w tym na subkontynent indyjski. Przedstawiciele tego nurtu początek sufizmu upatrują najczęściej w czasach starotestamentowego proroka Abrahama (Ibrahima’a) oraz jego syna Izmaela (Ismaila), a zatem około 3 tysiące lat przed erą chrześcijańską, a 4,5 tysiąca lat przed powstaniem islamu.
Niektóre nurty czy szkoły sufizmu wskazują jako protoplastę Proroka Henocha (Idrisa). Ten nurt nie był nurtem teologów dogmatycznych, a raczej licznych mistyków, gnostyków i derwiszów, wschodnich białych magów i uzdrowicieli zwanych kahinami, szamanów cudotwórców, w tym fakirów.
Najważniejszą częścią nauczania Moinuddin Chishty – sufizmu uniwersalnego i mistycznego – są praktyki Bractwa Sufi czyli Szkoły Ezoterycznej (Hermetycznej). Zakon Sufi jest inicjacyjną ścieżką (tarika/tariqua) duchowej praktyki medytacyjnej, co oznacza, że aby zostać wprowadzonym przez nauczyciela do określonych praktyk, wymagana jest mistyczna inicjacja w linii przekazu, pewien rytuał (Bayat), w którym uczeń potwierdza swoją chęć uczenia się od danego nauczyciela i w sufickiej linii przekazu (Silsila). Nie ma problemu, żeby uczyć się u wielu murszid (nauczycieli) czy mistrzów duchowych (buzurg).
Suficka Złota Róża
Uczeń duchowy, murid, nie jest własnością jednego nauczyciela, a jego przynależność do sufickiej linii przekazu pozwala na naukę u wielu mistrzów sufickich. Centralną ideą sufizmu jest twierdzenie czy raczej, zgodnie z charakterem nauczania sufich sugestia, że poznanie Boga jest ściśle indywidualne, osobiste, i że daje się ono osiągnąć tylko dzięki intensywnym poszukiwaniom oraz praktykom. Adept (ar. Murid, dosł. “pragnący/dążący”) wstępujący na tę drogę (ar. Tariqa) winien znajdować się pod opieką duchowego przewodnika (ar. Murszid – “nauczyciel” lub “przewodnik”, perskie Pir lub Peer – “starszy mistrz”) lub Pir-o-Murszid (Mistrz Nauczyciel, Starszy Nauczyciel), któremu uczeń winien jest duchowe posłuszeństwo w sprawach praktyki i rozeznania doświadczeń mistycznych.
Pewnych specjalnych ćwiczeń fizycznych używa się w praktyce sufickiej do uwolnienia się od napięcia, wzmocnienia ciała i przygotowania do medytacji czy kontemplacji. Modlitwy są stosowane do nadania odpowiedniego stanu umysłu tj. wzniesienia umysłu do określonego ideału. Praktyki oddechowo-oczyszczające i oddechowo-koncentracyjne stosuje się dla oczyszczenia ciała i umysłu, jak również przygotowania do głębszych medytacji. Podobny wymiar ma praktyka murakaba (skupienia i koncentracji), praktyki z żywiołami, shagal (praktyk powściągania zmysłów) i sama (praktyki ciszy po medytacji z muzyką czy śpiewem).
Wazifa i fikar obrazują dużą różnorodność praktyk medytacyjnych w oparciu o wibrację dźwięku i moc słowa mówionego. Mają wspomagać pracę nad określonymi jakościami, ponieważ każda wazifa (łosifa) jest związana z daną jakością. Zikar (recytacja, śpiew) jest zespołem praktyk, które mają doprowadzić do porzucenia swoich fałszywych uwarunkowań i zrozumienia swojej prawdziwej natury – wolnej od cierpienia.
Niektóre linie przekazu sufickiego proponują także medytacje chodzone (chodzony zikar, chodzony fikar) oraz tańce medytacyjne. Jedna i druga technika są jednak zwykle praktykami przygotowawczymi do właściwej praktyki medytacyjnej (wazifa, fikar i szczególnie zikar). Tradycja Sufi Chishty (Cziszti, Ćiśti) jest wyjątkowo bogata w śpiewane praktyki duchowe oraz w tańce sufickie włącznie z tańcami derwiszow. W dawnych czasach Sufi tworzyli także braterskie Zakony Rycerskie dla ochrony rodzin czy plemion wśród których kultywowano sufickie praktyki oraz szamańskie metody uzdrawiania.
Według sufizmu – szeich jest duchowym nauczycielem, który prowadzi ucznia od wiedzy o jego jaźni, do wiedzy jego Boga, zaś Wali to przyjaciel Boga, ten, kogo Bóg wybrał na swojego przyjaciela, jest on świętym sufim, mistykiem wybranym. Szeich jest przewodnikiem, do którego poszukujący Prawdy musi się zwrócić, robiąc tak zwraca się w stronę Boga Najwyższego, co nie oznacza to jednak, że szeich Boga zastępuje, jest on jedynie przypomnieniem celu, dla którego człowiek został stworzony, to znaczy poznania Boga.
Sufi mówią, iż ten, kto nie posiada szeicha (murszida, pira) za przewodnika, ten za przewodnika ma szatana (tzn. kieruje się tylko głosem mrocznej strony własnego ego i demonów. Na ścieżce mistycznej szeich jest niezbędny. Szeich oraz Murszid, a jeszcze bardziej Pir traktowany jest przez sufich jako osoba święta. Atrybuty które należą do Boga, również przypisywane są szeichom, murszidom oraz pirom, także kahinom. Sufi wznoszą w obecności Mistrza prośby o pomoc do Boga, niezależnie czy szeichowie są wśród martwych, czy znajdują się w dużej odległości. Uczniowie doświadczają czasem jak ich szeichowie posiadają wiedzę o tym o czym myślą i regularnie prowadzą dyskursy z Mistrzami Sufickimi w realu.
Sufizm, nauki sufich to starożytna w swym pochodzeniu mistyczna szkoła duchowego rozwoju, wywodząca się z chrześcijańskiego hezychazmu i żydowskiej kabały (kaballah). Na Wschodzie powiada się, że cała chrześcijańska mistyka i gnoza oraz żydowska kabała osiągają swoją pełnię w sufizmie. Zapraszamy do studiowania artykułów nawiązujących do sufizmu, tak starożytnego, biblijnego jak i do nowożytnego, działającego na pograniczu styku trzech kultur: muzułmańskiej, chrześcijańskiej i judaistycznej. Praktyk sufickich można głębiej spróbować uczestnicząc w programach ogólnopolskich zajęć i warsztatów sufickich dla członków Zakonu Sufi Cziszti.
Sufizm (arab. taṣawwuf تصوف ) to zbiorcze określenia dla różnorakich nurtów filozoficznych i mistycznych w islamie. Pochodzi wedle badaczy naukowych od słowa suf صوف (wełna), co jednak nie jest w żaden sposób potwierdzone, bowiem czerpiąc wzór z chrześcijańskich mnichów sufi ubierali się we włosiennice. Wedle sufich, słowo sufi oznacza mądrość i czystość od arabskiego "safa". Sami Arabowie zwali sufich często fakirami (faqīr فقير), co znaczy ubogi (duchem), albo derwiszami (darwīš درويش), co z kolei pochodzi od perskiego słowa ubogi (duchem).
W powszechnym ujęciu sufizm jako szkoła duchowa jest związana z islamem 'liberalnym', 'ekumenicznym' i 'postępowym', który jest przeciwstawiany islamowi 'sekciarskiemu', 'integrystycznemu' i 'wstecznemu' fundamentalizmowi. Sufi zawsze byli orędownikami postępu i współpracy oraz przyjaźni z innymi religiami i kulturami.
Sufizm jest próbą osiągnięcia jedności z boskim Absolutem, Allah. W najpowszechniejszej formie polega na regularnych modlitwach, recytacji formuł religijnych i boskich imion, (wasifat) grupowych śpiewach, studiowaniu świętych pism islamu, a przede wszystkim na rozpuszczeniu własnego ego w Bogu, w Allah. Jednymi z najznaczniejszych sufi byli Rabia Al-Basri, Dżunajd, Al-Halladż, Al-Ghazali i Ibn ʾArabi.
Pierwsi sufi pojawili się już w VII wieku w Basrze, jako spontaniczna próba szukania przez wiernych nowej religii kontaktu z Bogiem i poznania go, choć czasami usiłuje się też wytłumaczyć powstanie sufizmu względami czysto socjologicznymi - reakcją na przepych i dekadencję dworu kalifów z dynastii Umajjadów. W następnych stuleciach głównym ośrodkiem sufizmu stał się Bagdad.
Sufizm, będąc mistyczno-ascetyczną ścieżką do poznania Boga, nie posiada żadnej doktryny dogmatycznej. Nie znaczy to, że sufi lekceważyli teologię, jednak to nie teologia była przedmiotem ich studiów, a mistyka. Dlatego sufizm rozwinął się w jednakowym stopniu wśród sunnitów i szyitów, czerpiąc wiele inspiracji z monastycyzmu chrześcijańskiego i buddyjskiego. Częścią światopoglądu sufickiego jest też wiara w wahdat al-wudżud (jedność rzeczywistości), utożsamiana nieraz z panteizmem.
Z czasem w obrębie sufizmu wykształciło się wiele różnych szkół tradycji (tarika) inicjacji i drogi mistycznej. Najstarszą i najpopularniejszą czy raczej najszerzej znaną szkołą suficką była i jest linia Ćiśti (Chishty, Cziszti) z siedzibą w Ajmer. Do XV wieku popularną była także rifa'iyya, której twórca, Ibn ar-Rif (1106-1182) mieszkał na błotach w południowej Mezopotamii. W okresie późniejszym jej miejsce w Mezopotamii zajęła droga zwana kadirijja. W muzułmańskich Indiach szczególne znaczenie zdobyła także suhrawardijja, która czerpała również od hinduskich joginów. Wśród plemion berberyjskich w Afryce Północnej rozwinęła się sadilijja, natomiast w Imperium Osmańskim - bektaszijja. Wiele bractw sufickich osiągnęło duże znaczenie polityczne, niektóre z nich tworzyły własne struktury państwowe (np. w Sudanie i Azji Środkowej).
Cztery główne zakony sufickie to: Chishtiyya, Naqshbandiyya, Qadiriyya (Quaddiri) i Mujaddiyya. Inne zakony to np. Mevlevi, Bektashi, Halveti, Jerrahi, Nimatalahi, Rufi i Noori. Najbardziej rozpoznawani na Zachodzie są Mawlawi, czyli wirujący derwisze, znani ze swojego tańca rytualnego, muzyki i poezji. Trzy zakony mają znaczącą pozycję: Naqshbandiya (Bokhara), Qadiriya (Bagdad) i Chishtiya (Herat). Wielu sunnitów w Iraku przynależy do zakonów sufickich, np. Qadiri i Naqshbandi, zresztą oba te zakony są popularne na Bliskim Wschodzie oraz w centralnej i południowej Azji. Suficka świątynia Qadiri w Bagdadzie każdego roku przyciąga wielu pielgrzymów. Chociaż sufi mają akceptację w społeczeństwie irackim, to często sufizm był traktowany z podejrzliwością przez muzułmańskich ortdodoksów ze względu na jego mistyczne i wolnościowe aspekty. Szyici zawsze byli wrogo nastawieni do sufi i upierali się, że jest to ruch heretycki, chociaż pierwsze zakony sufi wywodzą się z szia.
W Polsce najliczniejsze są grupy sufich tradycji Chishty (Ćiśti', spolszczone: Cziszti). Zakon Sufi Chishty w Polsce posiada także najliczniejszą kadrę nauczycieli i mistrzów wykształconych przez ośrodek Khwaja Moinuddin w Ajmer (www.sufizm.fora.pl) oraz wielkiego Mistrza, Pira.
Słowniczek Sufizmu
Baraka (arab. البركة) - z arabskiego błogosławieństwo. Dar jakim obdarzył Proroka Muhammada (Mahometa) Allah. Muzułmanie wierzą, że każdy prorok od Adama do Muhammada obdarzony jest podobną opieką, a ponadto nieomylnością w sprawach wiary. Dlatego też Muhammada nazywa się często al-insan al-kamil (arab. الانسان الكامل) (człowiek doskonały). Baraka to starodawne słowo sufich. Oznacza błogosławieństwo, esencje życia, od której rozpoczyna się ewolucja.
Sufi stosują bayat, rodzaj inicjacji, który jest opisany w Koranie 48:10 "Zaprawdę, ci, którzy składają tobie przysięgę wierności, przysięgają Bogu! Ręka Boga jest położona na ich rękach. A ten, kto złamie przysięgę, złamie ją przeciw sobie samemu. A ten, kto wypełnił zobowiązanie wobec Boga, ten otrzyma od Niego nagrodę ogromną". Prorok Muhammad stworzył tą ceremonię kiedy pozwalał swoim kompanom brać swoją rękę i przysięgać wierność i miłość wobec Allah i jego Posłańca. Składanie przysięgi jest więc inicjacją w większości zakonów sufi. Nowi derwisze otrzymują błogosławieństwa i obietnice duchowej ochrony na całej ścieżce życia. Bayat jest także akceptacją danego szejka jako swojego przewodnika. Porzucenie mistrza przewodnika jest równoznaczne z duchowym i moralnym upadkiem, z porzuceniem Boga i Proroka. W życiu człowieka który poszukuje Boga, światła oświecenia, mistyki, duchowej drogi - najważniejszym jest Bayat.
Derwisz (pers. درویش darwisz) - członek sufickiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; także żebrzący, ascetyczny, wędrowny mnich muzułmański (fakir). Bractwa derwiszów zaczęły powstawać w XI wieku i opierały się na doktrynie sufizmu. Derwisze służyli Mahdiemu w powstaniu sudańskim, co zostało opisane w książce Henryka Sienkiewicza pt. "W pustyni i w puszczy".
Charakterystyczną cechą rytuału zakonnego derwiszów jest wspólna modlitwa, podczas której wymienia się chóralnie i recytuje rytmicznie "najpiękniejsze imiona Allah". Jest to rodzaj litanii. Różaniec, zwany tu subha lub tasbih, składa się ze stu ziarn (paciorków) i przypomina różańce katolickie. Po wypowiedzeniu każdego imienia Allah Boga trzeba przesunąć jeden z paciorków różańca. Bractwem zakonnym kieruje jak gdyby wielki mistrz, który kultywuje tradycję i cześć żywioną dla założyciela danego zakonu derwiszów. Założyciel ten to święty. Właśnie kult świętych jest sprzeczny z doktryną rygorystycznego jedynobóstwa (monoteizmu) wyłożoną w Koranie. Było to jedną z głównych przyczyn konfliktów derwiszów z teologami ortodoksyjnymi.
Dhikr (arab. l. poj. ذکر, l. mn. اذكار; pers. zikr; tur. i malaj. zikir; urdu zakr; beng. jikir), dosłownie wspominanie - w islamie oznacza rozmyślanie o Allah, Bogu, Absolucie. Może też oznaczać inne czynności mające na celu utrzymanie świadomości jego istnienia. W sufizmie jest to specyficzna, podstawowa forma modlitwy. Dość często stosowaną pomocą w dhikr jest subha - odpowiednik katolickiego różańca.
Dhikr może być ukryty w sercu (per zikr-e chaffi), lub odbywać się jawnie, za pomocą głośnej mowy (per zikr-e dżalli). W sufizmie , podobnie jak w innych kierunkach w islamie ma ona dwie podstawowe formy:
- głośną (zikr dżali) - będącą rytmiczną inwokacją do Boga, opierająca się głównie na recytacji boskich imion;
- cichą (zikr chafi) - odmawianą w myśli, w głębi serca.
Modlitwa dhikr może mieć charakter indywidulany, lub rytualny, zbiorowy. Modlitwom sufich często towarzyszy ekstatyczny taniec (bractwo maulawiatów, tzw. taniec derwiszów ), swoisty trans, w który wprowadzają się modlący. Poza tym w skład ceremonii sama wchodzą śpiewy i medytacje, ćwiczenia w oddychaniu, a także wykrzykiwanie wersetów z Koranu, a czasem po prostu wyrazów "Allah!" lub "On!" - HU. Najistotniejszym elementem zikru jest osiągnięcie poczucia jedności z istotą boskości. Rytuały sufi pojawiły się już w VIII w
Hazrat Inayat Khan - ur. 5 lipca 1882 w Baroda w Indiach, zm. 5 lutego 1927 - mistyk, muzyk, założyciel Międzynarodowego Zakonu Sufi znanego wcześniej jako Zachodni Zakon Sufi.
Kutub (arab. oś, biegun, także qutb, kutb, qutub) - w sufizmie termin odnoszący się do najwyższego w hierarchii mistrza duchowego. Według niektórych doktryn sufickich (np. Ibn Arabi) w mistycznej hierarchii Kutub jest głową zarówno proroków jak i świętych (aulija). Jest on ucieleśniony w "Człowieku doskonałym", który jest indywidualną ekspresją boskiego "Słowa". Jako "biegun", "oś świata", Kutb jest dla niego źródłem życia i energii, tak jak Słońce jest nim dla układu słonecznego. To właśnie poprzez każdorazowego Kutba Bóg jest obecny w świecie, pozostawiając w nim kogoś kto będzie prowadził do niego i pośredniczył pomiędzy nim a ludźmi. Obecność Kutba jest konieczna dla istnienia świata. W pewnym sensie każdy mistrz suficki, a nawet każdy muzułmanin postępujący na duchowej ścieżce jest swoistym regionalnym kutbem, który jest centrum życia danego regionu. Według niektórych autorów szyickich, np. Hajdara al-Amuliego, przez kutba należy rozumieć imama. Stan bycia kutbem nazywa się Kutubijjat. Meher Baba wykorzystywał termin kutub w odniesieniu do pięciu hinduistycznych i sufickich świętych: Shirdi Sai Baba, Upasni Maharadża, Hazrat Babadżan, Tadźuddin Baby i Ganadżan Maharadża. Ostatnim Qutub zyjącym w Ajmer był Czishty Pir Sadique Baba.
Qalb, Qalbi - serce, ośrodek sercowy. W relacji pomiędzy ciałem i umysłem serce to element, który jest tradycyjnie uważany za wyłączny ośrodek naszego rozumienia i intelektu. Zgodnie z naukami sufickimi w relacji ciało-umysł istnieje głębszy ośrodek świadomości, który nazywa się kalb (qalb), lub po prostu serce. Jest to miejsce naszego rozumienia wewnętrznych wymiarów ludzkiej egzystencji i twórczości Boskiej (Boskiego stworzenia). I to jest właściwie najważniejszy ośrodek w człowieku, ośrodek głębszy niż umysł, łączący ciało i umysł, ale będący też ponad umysłem. Tak jak umysł rozwija się w edukacji formalnej, podobnie serce (kalb) kształtuje się za pomocą duchowych praktyk, przewodnictwa i pomocy płynących od duchowego Nauczyciela. W miarę rozwoju serca rosną również jego możliwości intuicyjne, jak i jakość uczuć miłości czy współczucia. Jest to proces oświecenia, kiedy serce zawsze pamięta o Allah, Bogu, a zapomina o wszystkim innym niż Bóg Allah, wówczas można powiedzieć, że jest ono 'otwarte.' Umysł opisywany jest jako fale oceanu na powierzchni serca. A serce jest siedzibą boskiej duszy.
Rumi (arabski i perski: جلال الدين الرومي , Dżalal ad-Din ar-Rumi, Dżalaluddin Rumi, Dżalal ad-Din Balchi, Maulana Rumi, Mevlana; język turecki: Calaleddin Rumi) ur. 30 września 1207r. - zm. 17 grudnia 1273 najwybitniejszy poeta suficki, mistyk perski, teolog islamski. Twórca zakonu wirujących derwiszy. Urodził się w Balchu (na terenie dzisiejszego Afganistanu). Parktykował w zakonie czy bractwie Sufi Chishty. Uciekając przed najazdem mongolskim 1221 wędrował na zachód i ostatecznie większość życia spędził w Konyi (Anatolia) gdzie też znajduje się jego mauzoleum. Najbardziej znanym jego dziełem poetyckim jest Masnawi i Manawi (Masnavi-e Maanavi), sześcioczęściowy, złożony z dwuwierszy poemat uważany przez sufich za drugą co do ważności świętą księgę po Koranie. Mauzoleum Rumiego w Konya jest celem corocznych pielgrzymek. Rok 2007 został ogłoszony przez UNESCO rokiem Rumiego. Dżalaluddin Rumi miał zwyczaj mawiać, że tylko sufizm (mistyka, tasawwuf) jest prawdziwą drogą Proroka Muhammada, prawdziwym islamem, a reszta odłamów islamu będzie w ogniu piekielnym.
Hazrat Sayed Sarmad - suficki mistyk i poeta z linii Chishty, twórcą licznych, często kontrowersyjnych rubajatów. W Indiach gorliwym wyznawcą sufizmu był książę Dara Szikoh, syn cesarza Szahdżahana, a jego mistrzem był właśnie Sarmad, który urodził się w Armenii, w rodzinie żydowskich kupców. W 1631 przybył do Indii, gdzie zakochał się w hinduskim chłopcu, który później został jego uczniem. Sarmad był przez cesarza Aurangzeba oskarżony o apostazję i skazany na karę śmierci. Jednym z aktów oskarżenia go było to, że jakoby wypowiadając kalimę recytował tylko jej pierwszą część tj. „Nie ma Boga”, zamiast „Nie ma Boga prócz Allah”.
Silsila (arab. سلسلة ) - w języku arabskim dosł. "łańcuch". W świecie arabskim oznacza on m.in. łączność mistrza, murszida, z uczniem, muridem. W sufizmie termin oznaczający "duchowy łańcuch" sukcesorów danej doktryny lub drogi (tariki). Zgodnie z doktrynami sufickimi Silsila wszystkich bractw i dróg rozpoczyna się od Proroka Muhammada, aścislej od archanioła Gabriela (arab. Jibrail), który przyniósł Objawienie Muhammadowi. W szyizmie termin idiomatyczny oznaczający wywodzenie się (pochodzenie rodowe) od duchowego mistrza.
Pojęcie "sufi" wywodzi się z trzech arabskich liter: sa, wa, fa. Istnieje wiele opinii na temat pochodzenia od tych liter jednak najczęściej zachodnie słowniki sugerują arabskie słowo "suf" oznaczające "wełnę" w sensie "okrycie", w nawiązaniu do prostych okryć pierwszych sufi. Niektórzy sufi noszą specjalnie skrojone okrycia z kolorowej wełny, mające symbolizować ubogie ubrania starożytnych derwiszy oraz miłość derwiszy do służenia światu. Sufi używają liter słów do wyrażania ukrytych znaczeń, dlatego słowo sufi można odczytywać także jako "oświecenie". W oparciu o inne teorie słowo sufi może pochodzić od słowa "safa" (czystość, świętość). Jeszcze inna teoria mówi o wywodzeniu się od słowa "safwe" - "ci którzy są wybrani". Jest to słowo, które często pojawia się w literaturze samych sufich.
Sufizm rozpoczął swoją historię jako ruch szyicki, jednakże po upływie setek lat wyewoluował w ruch sunnicki. Sufizm jest ruchem zorganizowanym w "braterstwach", które powstają wokół konkretnych duchowych przywódców lub szejków. Sufizm charakteryzuje szacunek wobec lokalnych świętych oraz indywidualne rytuały praktykowane w bractwach. Sufi organizują się w "zakonach" (order) lub grupach zwanych "tariqas". Grupy te prowadzone są przez liderów nazywanych szejkami, są to osoby mające najlepsze przymioty duchowe spośród danej grupy.
Sufi pragneli dla swoich zwolenników osobistej relacji z Bogiem, Allah, uzyskiwanej za pomocą specjalnych duchowych nauk. Ćwiczenia (dhikr) zawierały recytacje modlitw, fragmentów Koranu, powtarzanie imion lub atrybutów Allah w czasie fizycznych rytuałów sama zgodnych z formułą zaakceptowaną przez założyciela danego zakonu. Śpiewanie i tańczenie nie było niczym niezwykłym. Ostatecznie więc spotkania te - znacznie dłuższe niż zwyczajowe modlitwy - często kończyły się stanami ekstatycznymi.
Tarika (arab. طريقه, dosłownie: droga, ścieżka) - nazwa używana w islamie pierwotnie (w IX, X wieku) na określenie sposobu postępowania jednostki mającej skłonności mistyczne, duchowe i religijne, następnie zaś w stosunku do reguły bractwa sufickiego lub samego bractwa. W odniesieniu do tego ostatniego używa się także nazwy "tarikat". Początki ruchu mistycznego w świecie islamu związane są z samotnymi jednostkami poszukującymi Boga na własną rękę, jednak stosunkowo szybko zaczęły one współpracować ze sobą i gromadzić się w celu dzielenia się swoimi doświadczeniami i wspólnego dążenia do celu.
Prawdziwa instytucjonalizacja ruchu sufickiego nastąpiła jednak dopiero w wieku XI, i wtedy też nazwa tarika, która dotychczas była odnoszona do sposobu postępowania praktykowanego lub zalecanego przez pojedynczego sufiego zaczęła oznaczać regułę sufickiego bractwa lub samo to bractwo. Każde bractwo proponowało drogę prowadzącą do poznania Boga, Allah. Każda szkoła suficka jest po prostu drogą Bożą, jej adept to salik, czyli ten który drogę przemierza, jej etapy to makam, czyli stacje, stadia rozwoju duchowego. Dochodząc do nich początkujący adepci (muridzi) osiągali stany duchowe zwane hal. Liczba i rodzaj etapów zależały od poszczególnych bractw i mistrzów, zwanych murszid - prowadzący, wskazujący, albo szajch - starzec, starszy (persk. pir). Podążanie drogą umożliwia pełne oddanie się Alah Bogu i Murszidowi (Pirowi). Polegało to na prowadzeniu wielkiego dżihadu z samym sobą, ze swoimi pożądaniami i słabościami, wadami oraz ułomnościami, czyli z nafs, ego.
Początkujący adept rozpoczyna od złożenia hołdu Murszidowi (Pirowi), pod którego kierunkiem pobiera następnie nauki religijne i duchowe, praktykuje ćwiczenia duchowe i przechodzi kolejne stopnie wtajemniczenia, zwane "łańcuchem" (silsila). W niektórych szkołach muridowie rozpoczynają od najgorszych prac, takich jak czyszczenie ustępów, pomoc w kuchni czy żebranie. Bractwa są silnie zhierarchizowane i opierają się na więzi mistrzów z uczniami. Jak powiada popularne wśród sufich przysłowie: "kto nie ma swojego szajcha, tego szajchem jest Szatan". Murszid pozostaje w bardzo bliskim kontakcie ze swoimi uczniami, codziennie obserwuje ich postępy, naucza i kształci. Symbolem pełnego włączenia murida do bractwa było przekazanie mu przez szajcha stroju bractwa (hirga, murakka) wraz z Bayat, duchową Inicjacją. W myśla zasad sufickich, kto nie otrzymał Bayat i nie jest w głębokim związku z Mistrzem, ten nie jest na duchowej drodze i nie ma pojęcia o sufizmie!
Wahdat ul-wudżūd (arab. وحدة الوجود; dosł. jedność rzeczywistości) to doktryna filozoficzna wywodząca się z sufizmu, głosząca że we wszechświecie jest tylko jeden byt: Prawda Ostateczna (tożsama z Allah, Bogiem). Twórcą tej doktryny jest Ibn Arabi, choć nazwa wahdat ul-wudżūd nie pojawia się w żadnym z jego dzieł. Według tej doktryny, egzystencja bytów stworzonych jest "fałszywa", ponieważ stworzenie nie istniałoby, gdyby nie chciał tego Allah, Bóg, Absolut. Stworzenie jest jednak również manifestacją boskiego bytu. Salafici uważają wahdat ul-wudżūd za sprzeczny z Koranem i zapożyczony z hinduizmu, dla którego cały wszechświat jest manifestacją bezosobowego absolutu (Brahmana, Allah).
Wirujący derwisze - zakon suficki powstały w XIII wieku w muzułmańskiej Turcji. Inspiracją do powstania zakonu była mistyczna poezja Rumi, zm.w 1273 roku w Konya. Charakterystyczną cechą uczestników tego zakonu jest medytacja w ruchu w postaci szeregu figur "tanecznych", z których najbardziej widowiskowym jest umiejętność szybkiego wirowania w specyficzny, rytualny sposób. Na świecie znany jest zespół MEKDAR (w Polsce nazwany Tańczącymi Derwiszami) prezentujący swe umiejetności na scenie.
Zachodni Zakon Sufi w Polsce, dzisiaj znany jako Międzynarodowy Zakon Sufi został sprowadzony do Polski w 1988 roku w kwietniu za sprawą murszida Atuma Thomasa O'Kane z USA. Prawnie działający na terenie polski od 7 marca 1991 jako związek wyznaniowy. Polska Centrala Zachodniego Zakonu Sufi znajduje się w Toruniu, główny Mistrz mieszka w Jaworznie. Macierzysta organizacja posiada międzynarodową centralę w Suresness we Francji. Aktualnym zwierzchnikiem międzynarodowym jest Zia Inayat Khan. Nauki opiera na pełnych ezoteryzmu i mistycyzmu pismach Pir-O-Murshid Hazrat Inayat Khan. W Polsce od 26 kwietnia 1988 roku gościli m.in. Atum Thomas O'Kane, Qahira Qalbi z USA, Ardwizura Zita Wagner z Berlina, Pir Vilayat Inayat Khan z Francji, Tereska Radha Buko z USA, Munir Vos z Niemiec, Saraswati i Prajapati O'Neill z USA, Sufi Akbar z Kanady. ZZS (MZS) jest to boczna, tzw. ślepa gałąź linii Chishty z Ajmer, która formalnie nie ma już uznania od swojej macierzystej sufickiej tariqa z uwagi na liczne błędy metodyczne i programowe. Najbardziej ekskluzywną grupę, tzw. Ciało Orędzia stanowią członkowie Bractwa Zakonnego MZS, tworząc pięć filii: Szkoła Ezoteryczna, Zakon Uzdrawiania, Powszechne Nabożeństwo, Ziraat oraz Braterstwo-Siostrzeństwo. Zakon posiada dwanaście stopni wtajemniczenia, stopni rozwoju duchowego, a na szczycie piramidy ducha stoi Pir na wzór linii przekazu Chishty z Ajmer.
W 1993/1994 roku (w lutym 1994), Zachodni Zakon Sufi w Polsce został doprowadzony do ruiny licznymi skandalami natury obyczajowej i finansowej przez kilkoro oszołomów w tym Rahimę Ewę Kondrat z Wejherowa, Tadeusza Zygadło "Kudusa" z Włocławka i Annę Rakowską "Fazilmai" - konkubinę Zygadły z Włocławka oraz Różę Bielicką "Iszi" z Łodzi. Zakon nigdy już nie powrócił do swej świetności z lat 1988-1992 z powodu wyniszczenia wszystkich struktur i defraudacji funduszy przez tę swoistą "bandę czworga", jak to określił ówczesny Mistrz ZZS Pir Vilayat Inayat Khan z Francji.
Duchowa tradycja Sufi Chishty (Ćiśti, Cziszti, Ćiśtiyya) z siedzibą w Indii w Centrum Sufizmu w Ajmer (Rajastan), w Świątyni (Dargah) Mistrza Sufi Pir Khwaja Moinuddin Hasan Chishty. Zakon Sufi Cziszti założony został przez: Hazrat Khwaaja Abuu Ishaaq Shami Chishty. Przeniesiony do Ajmer w Indii około 1190 roku i tam rozwinięty oraz umocniony przez: Hazrat Khwaaja Moinuddin Hasan Chishty (R.A), który jest znany i opiewany przez śpiewaków pod wieloma imionami i tytułami duchowymi takimi jak:
Habib Allaah - Qutub-ul-Mashaiq Behro Barr' - Hindul-Nabi'
Naib-i-Rasul-Fil Hind - Tajul Muqar-i-Biin - Wal Muhal-qe-Qiin
Ata-i-Rasuul - Khwaaja-i-Ajmer - Khwaaja Buzug
Hind-ulWalii - Gharib Nawaz - Sultan-ul-Hind
Saiyed-ul-Abediin - Tajul Asheqiin - Burhan-ul-Waseliin
Aftab-i-Jehan - Panah-i-Be-Kassan - Daliil-ul-Arefiin
Saiyed-ul-Abediin - Tajul Asheqiin - Burhan-ul-Waseliin
Aftab-i-Jehan - Panah-i-Be-Kassan - Daliil-ul-Arefiin
Królewska Rodzina Sufi Chishty z Ajmer już ponad 800 lat kieruje Zakonem Sufi i jego licznymi odnogami oraz bocznymi gałęziami na całym świecie! Główna Siedziba Duchowa znajduje się w Ajmer przy Sanktuarium - Dargah Rodziny Sufi Chishty!
Każdego szóstego dnia miesiąca księżycowego, szóstego dnia po nowiu księżyca wszyscy uczniowie każdego Zakonu Sufi oddają się duchowej praktyce recytacji Modlitwy Otwierającej - Fateha (Sura Fatha, Fatiha), którą praktykuje się 1001 razy, ale nie mniej niż 101 razy. Jest to najbardziej podstawowa, codzienna, elementarna praktyka duchowa dla zainteresowanych sufizmem od strony praktycznej! Jest to pamiątka URS - Wniebowstąpienia Duszy sufickiego mistrza Pir Khwaja Moinuddin Ajmeri Gharib Nawaz (R.A.)! Szkoła Sufi Chishty istnieje w Polsce od 1982 roku i jest pierwszą szkołą sufizmu tradycyjnego jaka powstała w Polsce.
Zobacz także tematy na forum sufickim:
http://sufizm.fora.pl
Czym jest sufizm?
Sufizm, nauki sufich to starożytna w swym pochodzeniu mistyczna szkoła duchowego rozwoju, wywodząca się z chrześcijańskiego hezychazmu i żydowskiej kabały (kaballah). Na Wschodzie powiada się, że cała chrześcijańska mistyka i gnoza oraz żydowska kabała osiągają swoją pełnię w sufizmie. Zapraszamy do studiowania artykułów nawiązujących do sufizmu, tak starożytnego, biblijnego jak i do nowożytnego, działającego na pograniczu styku trzech kultur: muzułmańskiej, chrześcijańskiej i judaistycznej. Praktyk sufickich można głębiej spróbować uczestnicząc w programach ogólnopolskich zajęć i warsztatów sufickich dla członków Zakonu Sufi Cziszti.
Sufizm - Droga Sufi - Zakon Sufi
Sufizm (arab. taṣawwuf تصوف ) to zbiorcze określenia dla różnorakich nurtów filozoficznych i mistycznych w islamie. Pochodzi wedle badaczy naukowych od słowa suf صوف (wełna), co jednak nie jest w żaden sposób potwierdzone, bowiem czerpiąc wzór z chrześcijańskich mnichów sufi ubierali się we włosiennice. Wedle sufich, słowo sufi oznacza mądrość i czystość od arabskiego "safa". Sami Arabowie zwali sufich często fakirami (faqīr فقير), co znaczy ubogi (duchem), albo derwiszami (darwīš درويش), co z kolei pochodzi od perskiego słowa ubogi (duchem).
W powszechnym ujęciu sufizm jako szkoła duchowa jest związana z islamem 'liberalnym', 'ekumenicznym' i 'postępowym', który jest przeciwstawiany islamowi 'sekciarskiemu', 'integrystycznemu' i 'wstecznemu' fundamentalizmowi. Sufi zawsze byli orędownikami postępu i współpracy oraz przyjaźni z innymi religiami i kulturami.
Sufizm jest próbą osiągnięcia jedności z boskim Absolutem, Allah. W najpowszechniejszej formie polega na regularnych modlitwach, recytacji formuł religijnych i boskich imion, (wasifat) grupowych śpiewach, studiowaniu świętych pism islamu, a przede wszystkim na rozpuszczeniu własnego ego w Bogu, w Allah. Jednymi z najznaczniejszych sufi byli Rabia Al-Basri, Dżunajd, Al-Halladż, Al-Ghazali i Ibn ʾArabi.
Pierwsi sufi pojawili się już w VII wieku w Basrze, jako spontaniczna próba szukania przez wiernych nowej religii kontaktu z Bogiem i poznania go, choć czasami usiłuje się też wytłumaczyć powstanie sufizmu względami czysto socjologicznymi - reakcją na przepych i dekadencję dworu kalifów z dynastii Umajjadów. W następnych stuleciach głównym ośrodkiem sufizmu stał się Bagdad.
Sufizm, będąc mistyczno-ascetyczną ścieżką do poznania Boga, nie posiada żadnej doktryny dogmatycznej. Nie znaczy to, że sufi lekceważyli teologię, jednak to nie teologia była przedmiotem ich studiów, a mistyka. Dlatego sufizm rozwinął się w jednakowym stopniu wśród sunnitów i szyitów, czerpiąc wiele inspiracji z monastycyzmu chrześcijańskiego i buddyjskiego. Częścią światopoglądu sufickiego jest też wiara w wahdat al-wudżud (jedność rzeczywistości), utożsamiana nieraz z panteizmem.
Z czasem w obrębie sufizmu wykształciło się wiele różnych szkół tradycji (tarika) inicjacji i drogi mistycznej. Najstarszą i najpopularniejszą czy raczej najszerzej znaną szkołą suficką była i jest linia Ćiśti (Chishty, Cziszti) z siedzibą w Ajmer. Do XV wieku popularną była także rifa'iyya, której twórca, Ibn ar-Rif (1106-1182) mieszkał na błotach w południowej Mezopotamii. W okresie późniejszym jej miejsce w Mezopotamii zajęła droga zwana kadirijja. W muzułmańskich Indiach szczególne znaczenie zdobyła także suhrawardijja, która czerpała również od hinduskich joginów. Wśród plemion berberyjskich w Afryce Północnej rozwinęła się sadilijja, natomiast w Imperium Osmańskim - bektaszijja. Wiele bractw sufickich osiągnęło duże znaczenie polityczne, niektóre z nich tworzyły własne struktury państwowe (np. w Sudanie i Azji Środkowej).
Cztery główne zakony sufickie to: Chishtiyya, Naqshbandiyya, Qadiriyya (Quaddiri) i Mujaddiyya. Inne zakony to np. Mevlevi, Bektashi, Halveti, Jerrahi, Nimatalahi, Rufi i Noori. Najbardziej rozpoznawani na Zachodzie są Mawlawi, czyli wirujący derwisze, znani ze swojego tańca rytualnego, muzyki i poezji. Trzy zakony mają znaczącą pozycję: Naqshbandiya (Bokhara), Qadiriya (Bagdad) i Chishtiya (Herat). Wielu sunnitów w Iraku przynależy do zakonów sufickich, np. Qadiri i Naqshbandi, zresztą oba te zakony są popularne na Bliskim Wschodzie oraz w centralnej i południowej Azji. Suficka świątynia Qadiri w Bagdadzie każdego roku przyciąga wielu pielgrzymów. Chociaż sufi mają akceptację w społeczeństwie irackim, to często sufizm był traktowany z podejrzliwością przez muzułmańskich ortdodoksów ze względu na jego mistyczne i wolnościowe aspekty. Szyici zawsze byli wrogo nastawieni do sufi i upierali się, że jest to ruch heretycki, chociaż pierwsze zakony sufi wywodzą się z szia.
Sufizm w Polsce
W Polsce najliczniejsze są grupy sufich tradycji Chishty (Ćiśti', spolszczone: Cziszti). Zakon Sufi Chishty w Polsce posiada także najliczniejszą kadrę nauczycieli i mistrzów wykształconych przez ośrodek Khwaja Moinuddin w Ajmer (www.sufizm.fora.pl) oraz wielkiego Mistrza, Pira.
Słowniczek Sufizmu
Baraka
Baraka (arab. البركة) - z arabskiego błogosławieństwo. Dar jakim obdarzył Proroka Muhammada (Mahometa) Allah. Muzułmanie wierzą, że każdy prorok od Adama do Muhammada obdarzony jest podobną opieką, a ponadto nieomylnością w sprawach wiary. Dlatego też Muhammada nazywa się często al-insan al-kamil (arab. الانسان الكامل) (człowiek doskonały). Baraka to starodawne słowo sufich. Oznacza błogosławieństwo, esencje życia, od której rozpoczyna się ewolucja.
Bayat - Inicjacja, Przyjęcie, Błogosławieństwo
Sufi stosują bayat, rodzaj inicjacji, który jest opisany w Koranie 48:10 "Zaprawdę, ci, którzy składają tobie przysięgę wierności, przysięgają Bogu! Ręka Boga jest położona na ich rękach. A ten, kto złamie przysięgę, złamie ją przeciw sobie samemu. A ten, kto wypełnił zobowiązanie wobec Boga, ten otrzyma od Niego nagrodę ogromną". Prorok Muhammad stworzył tą ceremonię kiedy pozwalał swoim kompanom brać swoją rękę i przysięgać wierność i miłość wobec Allah i jego Posłańca. Składanie przysięgi jest więc inicjacją w większości zakonów sufi. Nowi derwisze otrzymują błogosławieństwa i obietnice duchowej ochrony na całej ścieżce życia. Bayat jest także akceptacją danego szejka jako swojego przewodnika. Porzucenie mistrza przewodnika jest równoznaczne z duchowym i moralnym upadkiem, z porzuceniem Boga i Proroka. W życiu człowieka który poszukuje Boga, światła oświecenia, mistyki, duchowej drogi - najważniejszym jest Bayat.
Derwisz
Derwisz (pers. درویش darwisz) - członek sufickiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; także żebrzący, ascetyczny, wędrowny mnich muzułmański (fakir). Bractwa derwiszów zaczęły powstawać w XI wieku i opierały się na doktrynie sufizmu. Derwisze służyli Mahdiemu w powstaniu sudańskim, co zostało opisane w książce Henryka Sienkiewicza pt. "W pustyni i w puszczy".
Charakterystyczną cechą rytuału zakonnego derwiszów jest wspólna modlitwa, podczas której wymienia się chóralnie i recytuje rytmicznie "najpiękniejsze imiona Allah". Jest to rodzaj litanii. Różaniec, zwany tu subha lub tasbih, składa się ze stu ziarn (paciorków) i przypomina różańce katolickie. Po wypowiedzeniu każdego imienia Allah Boga trzeba przesunąć jeden z paciorków różańca. Bractwem zakonnym kieruje jak gdyby wielki mistrz, który kultywuje tradycję i cześć żywioną dla założyciela danego zakonu derwiszów. Założyciel ten to święty. Właśnie kult świętych jest sprzeczny z doktryną rygorystycznego jedynobóstwa (monoteizmu) wyłożoną w Koranie. Było to jedną z głównych przyczyn konfliktów derwiszów z teologami ortodoksyjnymi.
Dhikr
Dhikr (arab. l. poj. ذکر, l. mn. اذكار; pers. zikr; tur. i malaj. zikir; urdu zakr; beng. jikir), dosłownie wspominanie - w islamie oznacza rozmyślanie o Allah, Bogu, Absolucie. Może też oznaczać inne czynności mające na celu utrzymanie świadomości jego istnienia. W sufizmie jest to specyficzna, podstawowa forma modlitwy. Dość często stosowaną pomocą w dhikr jest subha - odpowiednik katolickiego różańca.
Dhikr może być ukryty w sercu (per zikr-e chaffi), lub odbywać się jawnie, za pomocą głośnej mowy (per zikr-e dżalli). W sufizmie , podobnie jak w innych kierunkach w islamie ma ona dwie podstawowe formy:
- głośną (zikr dżali) - będącą rytmiczną inwokacją do Boga, opierająca się głównie na recytacji boskich imion;
- cichą (zikr chafi) - odmawianą w myśli, w głębi serca.
Modlitwa dhikr może mieć charakter indywidulany, lub rytualny, zbiorowy. Modlitwom sufich często towarzyszy ekstatyczny taniec (bractwo maulawiatów, tzw. taniec derwiszów ), swoisty trans, w który wprowadzają się modlący. Poza tym w skład ceremonii sama wchodzą śpiewy i medytacje, ćwiczenia w oddychaniu, a także wykrzykiwanie wersetów z Koranu, a czasem po prostu wyrazów "Allah!" lub "On!" - HU. Najistotniejszym elementem zikru jest osiągnięcie poczucia jedności z istotą boskości. Rytuały sufi pojawiły się już w VIII w
Inayat Khan
Hazrat Inayat Khan - ur. 5 lipca 1882 w Baroda w Indiach, zm. 5 lutego 1927 - mistyk, muzyk, założyciel Międzynarodowego Zakonu Sufi znanego wcześniej jako Zachodni Zakon Sufi.
Kutub (Qutub)
Kutub (arab. oś, biegun, także qutb, kutb, qutub) - w sufizmie termin odnoszący się do najwyższego w hierarchii mistrza duchowego. Według niektórych doktryn sufickich (np. Ibn Arabi) w mistycznej hierarchii Kutub jest głową zarówno proroków jak i świętych (aulija). Jest on ucieleśniony w "Człowieku doskonałym", który jest indywidualną ekspresją boskiego "Słowa". Jako "biegun", "oś świata", Kutb jest dla niego źródłem życia i energii, tak jak Słońce jest nim dla układu słonecznego. To właśnie poprzez każdorazowego Kutba Bóg jest obecny w świecie, pozostawiając w nim kogoś kto będzie prowadził do niego i pośredniczył pomiędzy nim a ludźmi. Obecność Kutba jest konieczna dla istnienia świata. W pewnym sensie każdy mistrz suficki, a nawet każdy muzułmanin postępujący na duchowej ścieżce jest swoistym regionalnym kutbem, który jest centrum życia danego regionu. Według niektórych autorów szyickich, np. Hajdara al-Amuliego, przez kutba należy rozumieć imama. Stan bycia kutbem nazywa się Kutubijjat. Meher Baba wykorzystywał termin kutub w odniesieniu do pięciu hinduistycznych i sufickich świętych: Shirdi Sai Baba, Upasni Maharadża, Hazrat Babadżan, Tadźuddin Baby i Ganadżan Maharadża. Ostatnim Qutub zyjącym w Ajmer był Czishty Pir Sadique Baba.
Qalbi
Qalb, Qalbi - serce, ośrodek sercowy. W relacji pomiędzy ciałem i umysłem serce to element, który jest tradycyjnie uważany za wyłączny ośrodek naszego rozumienia i intelektu. Zgodnie z naukami sufickimi w relacji ciało-umysł istnieje głębszy ośrodek świadomości, który nazywa się kalb (qalb), lub po prostu serce. Jest to miejsce naszego rozumienia wewnętrznych wymiarów ludzkiej egzystencji i twórczości Boskiej (Boskiego stworzenia). I to jest właściwie najważniejszy ośrodek w człowieku, ośrodek głębszy niż umysł, łączący ciało i umysł, ale będący też ponad umysłem. Tak jak umysł rozwija się w edukacji formalnej, podobnie serce (kalb) kształtuje się za pomocą duchowych praktyk, przewodnictwa i pomocy płynących od duchowego Nauczyciela. W miarę rozwoju serca rosną również jego możliwości intuicyjne, jak i jakość uczuć miłości czy współczucia. Jest to proces oświecenia, kiedy serce zawsze pamięta o Allah, Bogu, a zapomina o wszystkim innym niż Bóg Allah, wówczas można powiedzieć, że jest ono 'otwarte.' Umysł opisywany jest jako fale oceanu na powierzchni serca. A serce jest siedzibą boskiej duszy.
Rumi
Rumi (arabski i perski: جلال الدين الرومي , Dżalal ad-Din ar-Rumi, Dżalaluddin Rumi, Dżalal ad-Din Balchi, Maulana Rumi, Mevlana; język turecki: Calaleddin Rumi) ur. 30 września 1207r. - zm. 17 grudnia 1273 najwybitniejszy poeta suficki, mistyk perski, teolog islamski. Twórca zakonu wirujących derwiszy. Urodził się w Balchu (na terenie dzisiejszego Afganistanu). Parktykował w zakonie czy bractwie Sufi Chishty. Uciekając przed najazdem mongolskim 1221 wędrował na zachód i ostatecznie większość życia spędził w Konyi (Anatolia) gdzie też znajduje się jego mauzoleum. Najbardziej znanym jego dziełem poetyckim jest Masnawi i Manawi (Masnavi-e Maanavi), sześcioczęściowy, złożony z dwuwierszy poemat uważany przez sufich za drugą co do ważności świętą księgę po Koranie. Mauzoleum Rumiego w Konya jest celem corocznych pielgrzymek. Rok 2007 został ogłoszony przez UNESCO rokiem Rumiego. Dżalaluddin Rumi miał zwyczaj mawiać, że tylko sufizm (mistyka, tasawwuf) jest prawdziwą drogą Proroka Muhammada, prawdziwym islamem, a reszta odłamów islamu będzie w ogniu piekielnym.
Sarmad
Hazrat Sayed Sarmad - suficki mistyk i poeta z linii Chishty, twórcą licznych, często kontrowersyjnych rubajatów. W Indiach gorliwym wyznawcą sufizmu był książę Dara Szikoh, syn cesarza Szahdżahana, a jego mistrzem był właśnie Sarmad, który urodził się w Armenii, w rodzinie żydowskich kupców. W 1631 przybył do Indii, gdzie zakochał się w hinduskim chłopcu, który później został jego uczniem. Sarmad był przez cesarza Aurangzeba oskarżony o apostazję i skazany na karę śmierci. Jednym z aktów oskarżenia go było to, że jakoby wypowiadając kalimę recytował tylko jej pierwszą część tj. „Nie ma Boga”, zamiast „Nie ma Boga prócz Allah”.
Silsila
Silsila (arab. سلسلة ) - w języku arabskim dosł. "łańcuch". W świecie arabskim oznacza on m.in. łączność mistrza, murszida, z uczniem, muridem. W sufizmie termin oznaczający "duchowy łańcuch" sukcesorów danej doktryny lub drogi (tariki). Zgodnie z doktrynami sufickimi Silsila wszystkich bractw i dróg rozpoczyna się od Proroka Muhammada, aścislej od archanioła Gabriela (arab. Jibrail), który przyniósł Objawienie Muhammadowi. W szyizmie termin idiomatyczny oznaczający wywodzenie się (pochodzenie rodowe) od duchowego mistrza.
Sufi
Pojęcie "sufi" wywodzi się z trzech arabskich liter: sa, wa, fa. Istnieje wiele opinii na temat pochodzenia od tych liter jednak najczęściej zachodnie słowniki sugerują arabskie słowo "suf" oznaczające "wełnę" w sensie "okrycie", w nawiązaniu do prostych okryć pierwszych sufi. Niektórzy sufi noszą specjalnie skrojone okrycia z kolorowej wełny, mające symbolizować ubogie ubrania starożytnych derwiszy oraz miłość derwiszy do służenia światu. Sufi używają liter słów do wyrażania ukrytych znaczeń, dlatego słowo sufi można odczytywać także jako "oświecenie". W oparciu o inne teorie słowo sufi może pochodzić od słowa "safa" (czystość, świętość). Jeszcze inna teoria mówi o wywodzeniu się od słowa "safwe" - "ci którzy są wybrani". Jest to słowo, które często pojawia się w literaturze samych sufich.
Sufizm rozpoczął swoją historię jako ruch szyicki, jednakże po upływie setek lat wyewoluował w ruch sunnicki. Sufizm jest ruchem zorganizowanym w "braterstwach", które powstają wokół konkretnych duchowych przywódców lub szejków. Sufizm charakteryzuje szacunek wobec lokalnych świętych oraz indywidualne rytuały praktykowane w bractwach. Sufi organizują się w "zakonach" (order) lub grupach zwanych "tariqas". Grupy te prowadzone są przez liderów nazywanych szejkami, są to osoby mające najlepsze przymioty duchowe spośród danej grupy.
Sufi pragneli dla swoich zwolenników osobistej relacji z Bogiem, Allah, uzyskiwanej za pomocą specjalnych duchowych nauk. Ćwiczenia (dhikr) zawierały recytacje modlitw, fragmentów Koranu, powtarzanie imion lub atrybutów Allah w czasie fizycznych rytuałów sama zgodnych z formułą zaakceptowaną przez założyciela danego zakonu. Śpiewanie i tańczenie nie było niczym niezwykłym. Ostatecznie więc spotkania te - znacznie dłuższe niż zwyczajowe modlitwy - często kończyły się stanami ekstatycznymi.
Tarika - Droga Duchowego Rozwoju
Tarika (arab. طريقه, dosłownie: droga, ścieżka) - nazwa używana w islamie pierwotnie (w IX, X wieku) na określenie sposobu postępowania jednostki mającej skłonności mistyczne, duchowe i religijne, następnie zaś w stosunku do reguły bractwa sufickiego lub samego bractwa. W odniesieniu do tego ostatniego używa się także nazwy "tarikat". Początki ruchu mistycznego w świecie islamu związane są z samotnymi jednostkami poszukującymi Boga na własną rękę, jednak stosunkowo szybko zaczęły one współpracować ze sobą i gromadzić się w celu dzielenia się swoimi doświadczeniami i wspólnego dążenia do celu.
Prawdziwa instytucjonalizacja ruchu sufickiego nastąpiła jednak dopiero w wieku XI, i wtedy też nazwa tarika, która dotychczas była odnoszona do sposobu postępowania praktykowanego lub zalecanego przez pojedynczego sufiego zaczęła oznaczać regułę sufickiego bractwa lub samo to bractwo. Każde bractwo proponowało drogę prowadzącą do poznania Boga, Allah. Każda szkoła suficka jest po prostu drogą Bożą, jej adept to salik, czyli ten który drogę przemierza, jej etapy to makam, czyli stacje, stadia rozwoju duchowego. Dochodząc do nich początkujący adepci (muridzi) osiągali stany duchowe zwane hal. Liczba i rodzaj etapów zależały od poszczególnych bractw i mistrzów, zwanych murszid - prowadzący, wskazujący, albo szajch - starzec, starszy (persk. pir). Podążanie drogą umożliwia pełne oddanie się Alah Bogu i Murszidowi (Pirowi). Polegało to na prowadzeniu wielkiego dżihadu z samym sobą, ze swoimi pożądaniami i słabościami, wadami oraz ułomnościami, czyli z nafs, ego.
Początkujący adept rozpoczyna od złożenia hołdu Murszidowi (Pirowi), pod którego kierunkiem pobiera następnie nauki religijne i duchowe, praktykuje ćwiczenia duchowe i przechodzi kolejne stopnie wtajemniczenia, zwane "łańcuchem" (silsila). W niektórych szkołach muridowie rozpoczynają od najgorszych prac, takich jak czyszczenie ustępów, pomoc w kuchni czy żebranie. Bractwa są silnie zhierarchizowane i opierają się na więzi mistrzów z uczniami. Jak powiada popularne wśród sufich przysłowie: "kto nie ma swojego szajcha, tego szajchem jest Szatan". Murszid pozostaje w bardzo bliskim kontakcie ze swoimi uczniami, codziennie obserwuje ich postępy, naucza i kształci. Symbolem pełnego włączenia murida do bractwa było przekazanie mu przez szajcha stroju bractwa (hirga, murakka) wraz z Bayat, duchową Inicjacją. W myśla zasad sufickich, kto nie otrzymał Bayat i nie jest w głębokim związku z Mistrzem, ten nie jest na duchowej drodze i nie ma pojęcia o sufizmie!
Wahdat ul-Wudżūd
Wahdat ul-wudżūd (arab. وحدة الوجود; dosł. jedność rzeczywistości) to doktryna filozoficzna wywodząca się z sufizmu, głosząca że we wszechświecie jest tylko jeden byt: Prawda Ostateczna (tożsama z Allah, Bogiem). Twórcą tej doktryny jest Ibn Arabi, choć nazwa wahdat ul-wudżūd nie pojawia się w żadnym z jego dzieł. Według tej doktryny, egzystencja bytów stworzonych jest "fałszywa", ponieważ stworzenie nie istniałoby, gdyby nie chciał tego Allah, Bóg, Absolut. Stworzenie jest jednak również manifestacją boskiego bytu. Salafici uważają wahdat ul-wudżūd za sprzeczny z Koranem i zapożyczony z hinduizmu, dla którego cały wszechświat jest manifestacją bezosobowego absolutu (Brahmana, Allah).
Wirujący Derwisze
Wirujący derwisze - zakon suficki powstały w XIII wieku w muzułmańskiej Turcji. Inspiracją do powstania zakonu była mistyczna poezja Rumi, zm.w 1273 roku w Konya. Charakterystyczną cechą uczestników tego zakonu jest medytacja w ruchu w postaci szeregu figur "tanecznych", z których najbardziej widowiskowym jest umiejętność szybkiego wirowania w specyficzny, rytualny sposób. Na świecie znany jest zespół MEKDAR (w Polsce nazwany Tańczącymi Derwiszami) prezentujący swe umiejetności na scenie.
Zachodni Zakon Sufi w Polsce
Zachodni Zakon Sufi w Polsce, dzisiaj znany jako Międzynarodowy Zakon Sufi został sprowadzony do Polski w 1988 roku w kwietniu za sprawą murszida Atuma Thomasa O'Kane z USA. Prawnie działający na terenie polski od 7 marca 1991 jako związek wyznaniowy. Polska Centrala Zachodniego Zakonu Sufi znajduje się w Toruniu, główny Mistrz mieszka w Jaworznie. Macierzysta organizacja posiada międzynarodową centralę w Suresness we Francji. Aktualnym zwierzchnikiem międzynarodowym jest Zia Inayat Khan. Nauki opiera na pełnych ezoteryzmu i mistycyzmu pismach Pir-O-Murshid Hazrat Inayat Khan. W Polsce od 26 kwietnia 1988 roku gościli m.in. Atum Thomas O'Kane, Qahira Qalbi z USA, Ardwizura Zita Wagner z Berlina, Pir Vilayat Inayat Khan z Francji, Tereska Radha Buko z USA, Munir Vos z Niemiec, Saraswati i Prajapati O'Neill z USA, Sufi Akbar z Kanady. ZZS (MZS) jest to boczna, tzw. ślepa gałąź linii Chishty z Ajmer, która formalnie nie ma już uznania od swojej macierzystej sufickiej tariqa z uwagi na liczne błędy metodyczne i programowe. Najbardziej ekskluzywną grupę, tzw. Ciało Orędzia stanowią członkowie Bractwa Zakonnego MZS, tworząc pięć filii: Szkoła Ezoteryczna, Zakon Uzdrawiania, Powszechne Nabożeństwo, Ziraat oraz Braterstwo-Siostrzeństwo. Zakon posiada dwanaście stopni wtajemniczenia, stopni rozwoju duchowego, a na szczycie piramidy ducha stoi Pir na wzór linii przekazu Chishty z Ajmer.
W 1993/1994 roku (w lutym 1994), Zachodni Zakon Sufi w Polsce został doprowadzony do ruiny licznymi skandalami natury obyczajowej i finansowej przez kilkoro oszołomów w tym Rahimę Ewę Kondrat z Wejherowa, Tadeusza Zygadło "Kudusa" z Włocławka i Annę Rakowską "Fazilmai" - konkubinę Zygadły z Włocławka oraz Różę Bielicką "Iszi" z Łodzi. Zakon nigdy już nie powrócił do swej świetności z lat 1988-1992 z powodu wyniszczenia wszystkich struktur i defraudacji funduszy przez tę swoistą "bandę czworga", jak to określił ówczesny Mistrz ZZS Pir Vilayat Inayat Khan z Francji.
"Czisztiyya" - Zakon Sufi Cziszti
Duchowa tradycja Sufi Chishty (Ćiśti, Cziszti, Ćiśtiyya) z siedzibą w Indii w Centrum Sufizmu w Ajmer (Rajastan), w Świątyni (Dargah) Mistrza Sufi Pir Khwaja Moinuddin Hasan Chishty. Zakon Sufi Cziszti założony został przez: Hazrat Khwaaja Abuu Ishaaq Shami Chishty. Przeniesiony do Ajmer w Indii około 1190 roku i tam rozwinięty oraz umocniony przez: Hazrat Khwaaja Moinuddin Hasan Chishty (R.A), który jest znany i opiewany przez śpiewaków pod wieloma imionami i tytułami duchowymi takimi jak:
Habib Allaah - Qutub-ul-Mashaiq Behro Barr' - Hindul-Nabi'
Naib-i-Rasul-Fil Hind - Tajul Muqar-i-Biin - Wal Muhal-qe-Qiin
Ata-i-Rasuul - Khwaaja-i-Ajmer - Khwaaja Buzug
Hind-ulWalii - Gharib Nawaz - Sultan-ul-Hind
Saiyed-ul-Abediin - Tajul Asheqiin - Burhan-ul-Waseliin
Aftab-i-Jehan - Panah-i-Be-Kassan - Daliil-ul-Arefiin
Saiyed-ul-Abediin - Tajul Asheqiin - Burhan-ul-Waseliin
Aftab-i-Jehan - Panah-i-Be-Kassan - Daliil-ul-Arefiin
Królewska Rodzina Sufi Chishty z Ajmer już ponad 800 lat kieruje Zakonem Sufi i jego licznymi odnogami oraz bocznymi gałęziami na całym świecie! Główna Siedziba Duchowa znajduje się w Ajmer przy Sanktuarium - Dargah Rodziny Sufi Chishty!
Fatiha - Otwarcie - Modlitwa Sufich
Każdego szóstego dnia miesiąca księżycowego, szóstego dnia po nowiu księżyca wszyscy uczniowie każdego Zakonu Sufi oddają się duchowej praktyce recytacji Modlitwy Otwierającej - Fateha (Sura Fatha, Fatiha), którą praktykuje się 1001 razy, ale nie mniej niż 101 razy. Jest to najbardziej podstawowa, codzienna, elementarna praktyka duchowa dla zainteresowanych sufizmem od strony praktycznej! Jest to pamiątka URS - Wniebowstąpienia Duszy sufickiego mistrza Pir Khwaja Moinuddin Ajmeri Gharib Nawaz (R.A.)! Szkoła Sufi Chishty istnieje w Polsce od 1982 roku i jest pierwszą szkołą sufizmu tradycyjnego jaka powstała w Polsce.
Zobacz także tematy na forum sufickim:
http://sufizm.fora.pl
Mmmm. Bardzo ciekawa stronka o sufich i sufizmie. Wiele słyszałem o uczniach Mistrza Ofiela Cziszti. Mam nadzieję, że kiedyż poznam osobiście Sufich!
OdpowiedzUsuńAkibah