Dżihad - z języka arabskiego جهاد , ğihād – zmaganie, walka – w kulturze islamu pojęcie pierwotnie oznaczające dokładanie starań i podejmowanie trudów w celu wzmocnienia wiary i islamu. W tradycji europejskiej termin ten często, choć nie do końca precyzyjnie, tłumaczy się jako „święta wojna”. W Świętym Koranie i muzułmańskiej tradycji dżihad oznacza wszelkie starania podejmowane w imię szerzenia i umacniania islamu: zarówno poprzez walkę zbrojną, nawracanie niewiernych, pokojowe propagowanie islamu, jak i wewnętrzne zmagania wyznawcy.
Dżihad to niezwykle złożone zjawisko, ponieważ sami muzułmanie często rozumieją dżihad różnorako, co zależy od wielu czynników: od kraju zamieszkania i jego polityki zagranicznej i wewnętrznej, od poglądów politycznych poszczególnych grup i jednostek, od zaangażowania duchowego we własną religię, itp. Zwykli muzułmanie pojmują przez dżihad codzienne zmaganie się ze swoim losem. Mówią, że jeśli kobieta rodzi dziecko, to jest w dżihadzie. Jeśli studenci zarywają noce, żeby dobrze zdać egzamin, to są w dżihadzie. Takie pojmowanie wynika bezpośrednio z samego znaczenia słowa ,,dżihad'', które brzmi ,,wysiłek''.
Wielki i mały dżihad. Niekiedy dokonuje się rozróżnienia dżihadu na dwa rodzaje: większy i mniejszy. Rozróżnienie to oparte jest na dwóch hadisach wątpliwej autentyczności, zachowanych w źródłach z przełomu X i IX wieku. Hadisy te zwykle uznawane są za słabe (da'if) a ich autentyczność za nieco wątpliwą, w związku z czym i sam podział dżihadu na wielki i mały budzi wątpliwości. W myśl tego rozróżnienia dżihad większy (al-dżihad al-akbar) ma być ważniejszy i polegać ma na nieustannych wysiłkach podejmowanych przez każdego muzułmanina w celu wykorzenienia wszystkiego, co w jego życiu jest grzeszne lub przeciwne takiemu sposobowi życia, jakiego Bóg chce dla ludzi. Ma to być zatem walka z Szatanem i jego pokusami lub wszelkie działania na rzecz własnej gminy. Narzędziami tego dżihadu są serce w pierwszym przypadku, a ręce i język w drugim. Dżihad mniejszy (dżihad bis-sajf, al-dżihad al-asghar) utożsamiany jest w tym przypadku z walką zbrojną.
Bardzo często, kiedy mowa o islamie, słyszy się słowo dżihad w znaczeniu „święta wojna”. Dżihad ma jednak w języku arabskim dosłowne znaczenie: „dokładanie starań, podejmowanie wysiłków” (ten sam rdzeń dż-h-d jest w słowie idżtihad – „wysiłek, tworzenie prawa” czy mudżahid – szyicki uczony prawnik). Terminem tym określa się w islamie wysiłki i starania na „ścieżce Boga” w celu ustanowienia w świecie panowania dobra i sprawiedliwości, a wykorzenienia zła i ucisku, a zatem także wszelkie działania podejmowane na rzecz szerzenia islamu. W islamie nie było nigdy pojęcia „świętej” czy religijnej wojny, całe życie muzułmanów jest bowiem podporządkowane Bogu. Jak formułuje to prof. J. Danecki, „kopanie piłki czy jedzenie szparagów jest dla muzułmanina tak samo religijne jak odmawianie modlitwy”.
